Τανσού Τσιλέρ
Τουρκάλα πολιτικός / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Τανσού Τσιλέρ (τουρκικά: Tansu Çiller, προφέρεται: [ˈtansu tʃiˈlːæɾ]; Κωνσταντινούπολη, 24 Μαΐου 1946) είναι Τουρκάλα οικονομολόγος, πανεπιστημιακός και πολιτικός που υπηρέτησε ως 22η πρωθυπουργός της Τουρκίας από το 1993 έως το 1996. Είναι η πρώτη και μοναδική γυναίκα μέχρι σήμερα πρωθυπουργός της Τουρκίας. Ως ηγέτης του Κόμμα Ορθού Δρόμου, συνέχισε να υπηρετεί ταυτόχρονα ως Αναπληρώτρια Πρωθυπουργός της Τουρκίας και ως Υπουργός Εξωτερικών μεταξύ 1996 και 1997.
Τανσού Τσιλέρ | |
---|---|
Η Τσιλέρ το 1994 | |
Πρωθυπουργός της Τουρκίας | |
Περίοδος 25 Ιουνίου 1993 – 6 Μαρτίου 1996 | |
Πρόεδρος | Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ |
Προκάτοχος | Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ |
Διάδοχος | Μεσούτ Γιλμάζ |
Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών | |
Περίοδος 28 Ιουνίου 1996 – 30 Ιουνίου 1997 | |
Πρωθυπουργός | Μεσούτ Γιλμάζ |
Υπουργός Επικρατείας (Αρμόδια για την Οικονομία) | |
Περίοδος 21 Νοεμβρίου 1991 – 25 Ιουνίου 1993 | |
Πρωθυπουργός | Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ |
Πρόεδρος του Κόμματος Ορθού Δρόμου | |
Περίοδος 13 Ιουνίου 1993 – 14 Δεκεμβρίου 2002 | |
Προκάτοχος | Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ |
Διάδοχος | Μεχμέτ Άγκαρ |
Μέλος της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας για τη Κωνσταντινούπολη | |
Περίοδος 20 Οκτωβρίου 1991 – 3 Νοεμβρίου 2002 | |
Προσωπικά στοιχεία | |
Γέννηση | 24 Μαΐου 1946 (1946-05-24) (78 ετών), Κωνσταντινούπολη, Τουρκία |
Υπηκοότητα | Τουρκική |
Πολιτικό κόμμα | Κόμμα Ορθού Δρόμου |
Σύζυγος | Οζέρ Ουτσουράν Τσιλέρ (ν. 1963; πέθανε 2024) |
Παιδιά | 2 |
Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου Πανεπιστήμιο Γέιλ Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ Ροβέρτειος Σχολή[1] Mount Ida College |
Επάγγελμα | οικονομολόγος διπλωμάτης πολιτικός καθηγήτρια πανεπιστημίου |
Βραβεύσεις | επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου Κέιο |
Υπογραφή | |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα |
Ως καθηγήτρια Οικονομικών, η Τσιλέρ διορίστηκε Υπουργός Επικρατείας από τον Πρωθυπουργό Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ το 1991. Όταν ο Ντεμιρέλ εξελέγη Πρόεδρος το 1993, η Τσιλέρ εξελέγη αρχηγός του Κόμματος του Αληθινού Μονοπατιού και διαδέχθηκε τον Ντεμιρέλ στην πρωθυπουργία.
Η θητεία της στην πρωθυπουργία της προηγήθηκε της εντεινόμενης ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και του PKK, με αποτέλεσμα η Τσιλέρ να θεσπίσει πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις στην εθνική άμυνα και να εφαρμόσει το Σχέδιο του Κάστρου. Με έναν καλύτερα εξοπλισμένο στρατό, η κυβέρνηση της Τσιλέρ μπόρεσε να πείσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναγνωρίσουν το PKK ως τρομοκρατική οργάνωση. Ωστόσο, η Τσιλέρ ήταν υπεύθυνη για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν κατά του κουρδικού λαού από τον τουρκικό στρατό, τις δυνάμεις ασφαλείας και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις. Πολλές εκθέσεις διεθνών οργανισμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα τεκμηρίωσαν την καταστροφή και κάψιμο κουρδικών χωριών και πόλεων και τις δολοφονίες Κούρδων αμάχων που διέπραξε ο τουρκικός στρατός κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Τσιλέρ το 1993-1996.[2][3]
Λίγο μετά τη νίκη στις τοπικές εκλογές του 1994, η μεγάλη κλίμακα φυγής κεφαλαίων λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης στους στόχους του δημοσιονομικού ελλείμματος της Τσιλέρ οδήγησε στην σχεδόν κατάρρευση της τουρκικής λίρας και των αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος. Εν μέσω της επακόλουθης οικονομικής κρίσης και των μέτρων λιτότητας, η κυβέρνησή της υπέγραψε την Τελωνειακή Ένωση μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας το 1995. Η κυβέρνησή της φέρεται να υποστήριξε την απόπειρα πραξικοπήματος στο Αζερμπαϊτζάν το 1995 και προήδρευσε σε μια κλιμάκωση των εντάσεων με την Ελλάδα μετά τη διεκδίκηση της κυριαρχίας στα Ίμια.
Αν και το Κόμμα του Αληθινού Μονοπατιού ήρθε τρίτο στις γενικές εκλογές του 1995, παρέμεινε Πρωθυπουργός έως ότου σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με τον Νετζμετίν Ερμπακάν το 1996. Το αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Σουσουρλούκ εκείνης της χρονιάς και το μετέπειτα σκάνδαλο που αποκάλυψαν τις σχέσεις μεταξύ παρακρατικών οργανώσεων και της κυβέρνησης της Τσιλέρ. Οι αποκαλύψεις ότι είχε απασχολήσει άτομα που συνδέονται με την τουρκική μαφία, όπως ο Αμπντουλάχ Τσατλί, οδήγησαν σε πτώση των ποσοστών αποδοχής της. Η κυβέρνηση συνασπισμού του Ερμπακάν και της Τσιλέρ σύντομα κατέρρευσε, μετά το οποίο το Κόμμα του Αληθινού Μονοπατιού υποχώρησε περαιτέρω στις γενικές εκλογές του 1999. Παρά το γεγονός ότι ήρθε τρίτο στις Γενικές εκλογές του 2002, το κόμμα της Τσιλέρ κέρδισε λιγότερο από το 10% των ψήφων και έτσι έχασε όλη την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, γεγονός που την οδήγησε στην παραίτησή της από αρχηγό του κόμματος και στην αποχώρησή της από την ενεργό πολιτική.