Τάφρος των Μαριανών

Η Τάφρος των Μαριανών (αγγλικά: Mariana Trench‎‎) είναι το βαθύτερο σημείο των ωκεανών του πλανήτη Γη και το χαμηλότερο σημείο της επιφάνειας του φλοιού της Γης, καθώς φτάνει στα 10.994 μέτρα^[1] κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό στα ανατολικά των Μαριάνων νήσων (Mariana Islands).

Η τάφρος έχει 2.550 χιλιόμετρα μήκος και μέσο πλάτος μόλις 69 χιλιόμετρα, φτάνοντας το μέγιστο βάθος στην άβυσσο του Τσάλεντζερ. Εάν το όρος Έβερεστ, δηλαδή η υψηλότερη κορυφή της Γης σε ύψος 8.848 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, βρισκόταν στο βαθύτερο σημείο της τάφρου τότε θα ήταν 2.146 μέτρα κάτω από την επιφάνεια. Το βαθύτερο σημείο της τάφρου δεν είναι το κοντινότερο σημείο στο κέντρο της Γης, καθώς η Γη δεν είναι τέλεια σφαίρα, αλλά εμφανίζει μια ελαφρά εξόγκωση στον Ισημερινό, με αποτέλεσμα πολλά σημεία του πυθμένα του Αρκτικού Ωκεανού να βρίσκονται πιο κοντά στο κέντρο της Γης.

Στο χαμηλότερο μέρος της τάφρου, όπου οι τεκτονικές πλάκες συναντιούνται, η στήλη του νερού από πάνω ασκεί μια πίεση 1.086 bar, που ισοδυναμεί με 1.100 φορές την κανονική ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια της θάλασσας.

Η Τάφρος των Μαριανών έχει προταθεί ως σημείο διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων,^[2] όπου λόγω των ειδικών γεωλογικών συνθηκών (βυθιζόμενες πλάκες) τα πυρηνικά απόβλητα θα εισχωρούσαν στον μανδύα της Γης. Παρ' ότι το εγχείρημα αυτό είναι τεχνολογικά εφικτό, διεθνείς συνθήκες διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων απαγορεύουν την εφαρμογή του.^[3]

Το φυσικό περιβάλλον της τάφρου των Μαριανών εθεωρείτο παλαιότερα ως ακατάλληλο για να αναπτυχθούν μορφές ζωής. Τελικώς όμως, η νέα έρευνα των Δανών, Γερμανών, Βρετανών και Ιαπώνων επιστημόνων, με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόνι Γκλουντ του πανεπιστημίου της Νότιας Δανίας, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό γεωεπιστημών "Nature Geoscience", σύμφωνα με το BBC και το "New Scientist", έρχεται να επιβεβαιώσει προηγούμενα στοιχεία ότι μια ποικιλία οργανισμών μπορούν να επιζήσουν στις ακραίες αυτές συνθήκες. Χαμηλή θερμοκρασία του νερού στους 1 έως 4 βαθμούς Κελσίου, πίεση 1.100 φορές μεγαλύτερη από εκείνη στην επιφάνεια της θάλασσας και πλήρες σκοτάδι διαμορφώνουν το γύρω περιβάλλον.

“Αυτά τα μικρόβια αναπνέουν όπως εμείς. Υπάρχει εντυπωσιακά μεγάλη ποσότητα τροφής εκεί κάτω και μάλιστα φρέσκια και πολύ θρεπτική”, ανέφερε ο Σκοτσέζος ερευνητής δρ. Ρόμπερτ Τούρνεβιτς.

Οι επιστήμονες έστειλαν, το 2010, ένα μη επανδρωμένο ρομποτικό βαθυσκάφος βάρους 600 κιλών στην τεράστια υποθαλάσσια τάφρο, από όπου συνέλεξε δείγματα από το λασπωμένο ίζημα του βυθού σε βάθος έως 20 εκατοστών. Η μετέπειτα ανάλυση έδειξε μεγάλες ποσότητες οξυγόνου και ένα μεγάλο αριθμό μικροβίων. Κάθε κυβικό εκατοστό του ιζήματος του βυθού περιείχε γύρω στα 10 εκατ. μικρόβια.

Τα μικρόβια βρίσκουν στον βυθό της τάφρου των Μαριανών αφθονία νεκρής φυτικής και ζωικής ύλης, που καταβυθίζεται σιγά-σιγά από τα μικρότερα βάθη και αποσυντίθεται αργά όταν πια φθάσει στον βυθό και αρχίσει να μετατρέπεται σε ίζημα.

Το 2012, ο Καναδός σκηνοθέτης Τζέιμς Κάμερον είχε γίνει ο πρώτος άνθρωπος μετά από 50 χρόνια, που μόνος του, με ένα ειδικό βαθυσκάφος, είχε κατέβει για λίγη ώρα στον βυθό της τάφρου των Μαριανών, όπου όμως δεν είχε δει ιδιαίτερα ίχνη ζωής.

Παραπομπές

1. JAMES V. GARDNER. «So, How Deep Is the Mariana Trench?» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
2. David W. Hafemeister. «Physics of societal issues». σελ. 187. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2011.
3. «Oceans in the Nuclear Age». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2011.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Τάφρος των Μαριανών