Σύνταγμα της Ρωσίας

Το σύνταγμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας είναι ο ανώτατος θεμελιώδης νόμος του κράτους της Ρωσίας.^[1] Υιοθετήθηκε έπειτα από δημοψήφισμα το 1993 και αντικατέστησε το σύνταγμα του 1978 της Ρωσικής ΣΣΟ (να μην συγχέεται με το σύνταγμα της Σοβιετικής Ένωσης του 1977). Το σύνταγμα αυτό κατήργησε το κομμουνιστικό σύστημα διακυβέρνησης (μονοκομματικό κράτος), αντικαθιστώντας το με μία ημιπροεδρική πολυκομματική δημοκρατία.

Η έκδοση του Συντάγματος που βρίσκεται στο γραφείο του Ρώσου Προέδρου

Το παρόν σύνταγμα της Ρωσίας συντάχθηκε από μία Συνταγματική Διάσκεψη, που οργάνωσε ο τότε πρόεδρος της Ρωσίας, Μπόρις Γέλτσιν. Είχε εμπνευστεί, μεταξύ άλλων, από το Γαλλικό σύνταγμα. Ήταν το αποτέλεσμα της σφοδρής αντιπαράθεσης μεταξύ του προέδρου Γέλτσιν και του κοινοβουλίου της Ρωσίας, καθώς το τελευταίο αρνιόταν να συναινέσει στα συντάγματα που πρότεινε ο Γέλτσιν. Η αντιπαράθεση αυτή οδήγησε, τελικά, στην συνταγματική κρίση του 1993.

Από την στιγμή της υιοθεσίας του, το σύνταγμα έχει αναθεωρηθεί μερικές φορές, με πιο πρόσφατη την συνταγματική αναθεώρηση του 2020, που εγκρίθηκε με δημοψήφισμα το ίδιο έτος.

Ιστορικό

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία έγινε ανεξάρτητο κράτος, διατηρώντας ωστόσο το σύνταγμα του 1978 όταν ήταν ακόμα σοβιετική δημοκρατία (το οποίο είναι διαφορετικό από το σύνταγμα της Σοβιετικής Ένωσης του 1977). Αν και τροποποιήθηκε το 1992 για να δηλώνει την κυριαρχία και ανεξαρτησία της Ρωσίας, ήταν φανερή η ανάγκη σύνταξης ενός νέου συντάγματος.^[2] Μέχρι το 1993, είχαν υπάρξει πολλές διαφορετικές προτάσεις για το νέο σύνταγμα. Κάποιες από αυτές έδιναν την περισσότερη εξουσία στο κοινοβούλιο, ενώ κάποιες άλλες στον Πρόεδρο. Ωστόσο, καμία από αυτές τις προτάσεις δεν μπόρεσε να γίνει πραγματικότητα, λόγω της αντιπαλότητας του Προέδρου Μπόρις Γέλτσιν και του Ανώτατου Σοβιέτ (κοινοβουλίου), που δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν σε κάποια πρόταση. Η αντιπαλότητα αυτή οδήγησε στην συνταγματική κρίση του 1993:^[3] τον Οκτώβριο του 1993 ο Μπόρις Γέλτσιν διέλυσε το Ανώτατο Σοβιέτ. Οι βουλευτές, όμως, αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το κτήριο του κοινοβουλίου, και απέπεμψαν τον Γέλτσιν από το αξίωμά του, χρίζοντας τον τότε αντιπρόεδρο ως τον αντικαταστάτη του. Τελικά, ο στρατός εισέβαλε στο κοινοβούλιο εφάρμοσε τις εντολές του προέδρου Γέλτσιν.^[4] Χωρίς πλέον άλλα εμπόδια, ο Γέλτσιν πέρασε το προτεινόμενο από το Συνταγματικό Συνέδριο σύνταγμα, αφού εγκρίθηκε σε πανεθνικό δημοψήφισμα τον Δεκέμβριο του 1993.

Δομή

Το Σύνταγμα της Ρωσίας χωρίζεται σε δύο ενότητες. Η πρώτη ονομάζεται «Βασικές διατάξεις» («Основные положения»), ενώ η δεύτερη «Τελικές και μεταβατικές διατάξεις» («Заключительные и переходные положения»).^[5] Η πρώτη ενότητα υποδιαιρείται στην συνέχεια σε 9 κεφάλαια με συνολικά 137 άρθρα. Τα κεφάλαια, με την σειρά είναι τα εξής:^[5]

1. Οι βασικές αρχές του συνταγματικού συστήματος. (άρθρα 1-16)
2. Δικαιώματα και ελευθερίες του ανθρώπου και του πολίτη (άρθρα 17-64)
3. Η ομοσπονδιακή δομή (άρθρα 65-79)
4. Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας (άρθρα 80-93)
5. Η Ομοσπονδιακή Συνέλευση (άρθρα 94-109)
6. Η κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας (άρθρα 110-117)
7. Δικαστική εξουσία (άρθρα 118-129)
8. Τοπική αυτοδιοίκηση (άρθρα 130-133)
9. Συνταγματικές τροποποιήσεις και αναθεώρηση του συντάγματος (άρθρα 134-137)

Η δεύτερη ενότητα δεν υποδιαιρείται περαιτέρω και δεν περιλαμβάνει άλλα άρθρα. Το σύνταγμα της Ρωσίας διαθέτει, επίσης, ένα προοίμιο.

Εμείς, ο πολυεθνικός λαός της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ενωμένοι από μία κοινή μοίρα για την γη μας, θεσπίζοντας τα ανθρώπινα διακαιώματα και ελευθερίες, κοινωνική ειρήνη και αρμονία, διατηρώντας της ιστορικά καθιερωμένη Κρατική ενότητα, προερχόμενη από τις παγκοσμίως αναγνωρισμένες αρχές της ισότητας και την αυτοδιάθεσης των λαών, τιμώντας την μνήμη των αρχαίων που μετέφεραν σε εμάς την αγάπη για την Πατρίδα, την πίστη στο καλό και στην δικαιοσύνη, αναβιώνοντας την κυριαρχία του κράτους της Ρωσίας και επιβεβαιώνοντας το απαραβίαστο των δημοκρατικών της βάσεων, προσπαθώντας να εξασφαλίσουμε την ευημερία της Ρωσίας, προχωρώντας με την ευθύνη για την πατρίδα μας για τις σημερινές και μελλοντικές γενεές, αναγνωρίζοντας τους εαυτούς μας ως μέρος της παγκόσμιας κοινότητας, υιοθετούμε το ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ. - Προοίμιο του Συντάγματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας^[6]

Παραπομπές

1. «Constitution of the Russian Federation». The State Duma (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2022.
2. «Constitution of 1993 | Encyclopedia.com». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2022.
3. «Constitution of 1993 | Encyclopedia.com». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2022. The Constitution was the product of a three-year struggle between President Boris Yeltsin and his parliament. Throughout the period 1991 through 1993, various draft constitutions circulated. Some allocated the majority of power to a new parliament, while others favored a strong presidential system. Sharp differences also erupted between proponents of a strong central government, versus those who favored the devolution of power to the constituent republics and regions. Finally, the process by which a new constitution would be approved was not clear; some favored the convening of a constitutional congress, while others favored a referendum. The inability to resolve these issues resulted in a stalemate that led to Yeltsin's dissolution of the parliament and attack on the White House (Russia's parliament building) in October 1993.
4. «Blood On The Streets: Russia's Constitutional Crisis, 25 Years Later». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2022.
5. «The Constitution of the Russian Federation». www.constitution.ru. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2022.
6. «Конституция Российской Федерации». www.constitution.ru. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2022.