Σταθερά της βαρύτητας

Δείτε επίσης: Γήινη βαρύτητα και Τυπική βαρύτητα

Η σταθερά της βαρύτητας, ή βαρυτική σταθερά ή σταθερά της παγκόσμιας έλξης ή σταθερά του Νεύτωνος είναι μια εμπειρική φυσική σταθερά που συμμετέχει στον υπολογισμό της βαρυτικής δύναμης μεταξύ δύο σωμάτων. Eίναι περίπου ίση με 6.67×10⁻¹¹ N·(m/kg)² και συμβολίζεται με το γράμμα G. Συνήθως εμφανίζεται στον νόμο της παγκόσμιας έλξης του Ισαάκ Νεύτωνα και στη γενική θεωρία της σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Είναι επίσης γνωστή ως παγκόσμια βαρυτική σταθερά, σταθερά του Νεύτωνα, σταθερά της παγκόσμιας έλξης και στην καθομιλουμένη ως το Μεγάλο G.^[1] Δεν πρέπει να συγχέεται με το "μικρό g", δηλαδή την επιτάχυνση της βαρύτητας (που συμβολίζεται με g και ισοδυναμεί με την επιτάχυνση της ελεύθερης πτώσης^[2]), η οποία αφορά το τοπικό βαρυτικό πεδίο της Γης και συχνότερα αυτό στην επιφάνειά της. Αντίθετα, η τιμή της G είναι σταθερή στο χώρο και στο χρόνο.

Η βαρυτική σταθερά G είναι μια βασική ποσότητα για τον νόμο της παγκόσμιας έλξης του Νεύτωνα.

Θεωρία

Σύμφωνα με τον νόμο της παγκόσμιας έλξης, η ελκτική δύναμη (F) μεταξύ δύο σωμάτων είναι ευθέως ανάλογη με το γινόμενο των μαζών τους (m₁ και m₂), και αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο της απόστασης, r, μεταξύ τους:

${\displaystyle F=G{\frac {m_{1}m_{2}}{r^{2}}}\ }$

Η σταθερά αναλογίας, G, είναι η σταθερά της βαρύτητας στην παραπάνω σχέση.

Η σταθερά της βαρύτητας είναι μια φυσική σταθερά που είναι δύσκολο να μετρηθεί με μεγάλη ακρίβεια.^[3] Στο διεθνές σύστημα μονάδων (μονάδες SI), η "Επιτροπή Δεδομένων για την Επιστήμη και την Τεχνολογία" του 2010 πρότεινε μια τιμή για τη βαρυτική σταθερά (με μια τυπική αβεβαιότητα που εγγράφεται σε παρενθέσεις) η οποία είναι:^[4]

${\displaystyle G=6.67384(80)\times 10^{-11}\ {\mbox{m}}^{3}\ {\mbox{kg}}^{-1}\ {\mbox{s}}^{-2}=6.67384(80)\times 10^{-11}\ {\rm {N}}\ {\rm {m^{2}}}\ {\rm {kg^{-2}}}}$

με σχετική τυπική αβεβαιότητα 80×10⁻¹¹.^[4]

Η πρώτη μέτρηση της σταθεράς στο εργαστήριο έγινε στα τέλη του του 16 αιώνα από τον βρετανό επιστήμονα Χένρι Κάβεντις , γνωστό ως πείραμα του Κάβεντις.

Σε πολλά σχολικά βιβλία οι μονάδες της G συνήθως δίδονται προσεγγιστικά από: ${\displaystyle G\approx 6.674\times 10^{-11}{\rm {\ N\ (m/kg)^{2}}}.}$

Στο σύστημα μονάδων cgs,η σταθερά G δίδεται από την παρακάτω σχέση: ${\displaystyle G\approx 6.674\times 10^{-8}{\rm {\ cm^{3}\ g^{-1}\ s^{-2}}}.}$

Εφαρμόζοντας τον τρίτο νόμο του Κέπλερ, για την τροχιά της Γης έχουμε: 

${\displaystyle G=4\pi ^{2}{\rm {\ AU^{3}}}{\rm {\ yr^{-2}}}\ M_{\odot }^{-1}\,}$,

όπου η απόσταση δίνεται  σε  αστρονομικές μονάδες (AU), ο χρόνος σε  έτη, και η μάζα σε  ηλιακές μάζες(${\displaystyle M_{\odot }}$).

Η βαρυτική δύναμη είναι εξαιρετικά ασθενής δύναμη σε σχέση με τις άλλες θεμελιώδεις δυνάμεις. Για παράδειγμα, η βαρυτική δύναμη μεταξύ ηλεκτρονίου και πρωτονίου σε απόσταση ενός μέτρου είναι προσεγγιστικά  10×10⁻⁶⁷ N, ενώ η ηλεκτομαγνητική δύναμη μεταξύ των δύο παραπάνω σωματιδίων είναι 10×10⁻²⁸ N. Η ηλεκτρομαγνητική δύναμη στο παραπάνω παράδειγμα είναι  39  τάξεις μεγέθους  (i.e. 10³⁹) μεγαλύτερη από τη δύναμη της βαρύτητας.

Δείτε επίσης

• Βαρύτητα
• Κοσμολογική σταθερά

Παραπομπές

1. Gundlach, Jens H.· Merkowitz, Stephen M. (23 Δεκεμβρίου 2002). «University of Washington Big G Measurement». Astrophysics Science Division. Goddard Space Flight Center. Since Cavendish first measured Newton's Gravitational constant 200 years ago, "Big G" remains one of the most elusive constants in physics.
2. Halliday, David· Resnick, Robert· Walker, Jearl (2007). «Fundamentals of Physics» (8η έκδοση). John Wiley & Sons Inc. σελ. 336. ISBN 978-0-470-04618-0. H παράμετρος |url= είναι κενή ή απουσιάζει (βοήθεια)
3. Gillies, George T. (1997). «The Newtonian gravitational constant: recent measurements and related studies». Reports on Progress in Physics 60 (2): 151–225. doi:10.1088/0034-4885/60/2/001. Bibcode: 1997RPPh...60..151G. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-12-13. https://web.archive.org/web/20191213195853/http://validate.perfdrive.com/captcha?ssa=603bb986-d61c-4706-ac66-01b6617e5e9d&ssb=ef5c5plb5kiacaldea145palb&ssc=http%3A%2F%2Fiopscience.iop.org%2Fabstract%2F0034-4885%2F60%2F2%2F001&ssd=589662008101199&sse=c%40mdkggomleibbg&ssf=8cd0c975429c121b7f23727aa3127c4c8e6d9320&ssg=fca014ee-373d-46ea-865a-cb26a383cabf&ssh=677b3754-a5f1-46bc-a1a2-67aaba6beb27&ssi=5782c614-8427-4d7d-b59c-2c268c91514c&ssj=234b8e77-c9e0-441a-a8f9-66759c17d981&ssk=support%40shieldsquare.com&ssl=235478362602&ssm=80874152579378914223842341076976&ssn=d34bdfb5a6709ac177fb9dd514418170fe661b2585ea-d2e1-43f1-9d8175&sso=ece734fd-0da88664de09a05290589f6b262bec02ed85f55ca7c89e0e&ssp=80124505821576270333157625344224182&ssq=83868816713364454158102888329365526228146&ssr=MjA3LjI0MS4yMjYuMjMw&sss=Mozilla%2F4.0%20%28Windows%20NT%205.1%29%20AppleWebKit%2F535.7%20%28KHTML%2Clike%20zeco%29%20Chrome%2F33.0.1750.154%20Safari%2F536.7&sst=Python-urllib%2F3.5&ssu=Mozilla%2F4.0%20%28Windows%20NT%205.1%29%20AppleWebKit%2F535.7%20%28KHTML%2Clike%20zeco%29%20Chrome%2F33.0.1750.154%20Safari%2F536.7&ssv=4ulrr4p431%404%40up&ssw=&ssx=143012529938024&ssy=i%40mjcidj%40ncjkpjcplolibbfkakcdceobgkikmcg&ssz=55dbbb661c41463. Ανακτήθηκε στις 2014-04-30.. Μια μακρά και λεπτομερή επανεξέταση (βλ. το Σχήμα 1 και τον Πίνακα 2 ειδικότερα).
4. P.J. Mohr, B.N. Taylor, and D.B. Newell (2011), "The 2010 CODATA Recommended Values of the Fundamental Physical Constants" (Web Version 6.0). This database was developed by J. Baker, M. Douma, and S. Kotochigova. Available: http://physics.nist.gov/constants [Thursday, 02-Jun-2011 21:00:12 EDT]. National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD 20899.

Πηγές

• E. Myles Standish. "Report of the IAU WGAS Sub-group on Numerical Standards". In Highlights of Astronomy, I. Appenzeller, ed. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 1995. (Complete report available online: PostScript Αρχειοθετήθηκε 2006-02-08 στο Wayback Machine.; PDF Αρχειοθετήθηκε 2012-09-07 στο Wayback Machine.. Tables from the report also available: Astrodynamic Constants and Parameters)
• Jens H. Gundlach; Stephen M. Merkowitz (2000), «Measurement of Newton's Constant Using a Torsion Balance with Angular Acceleration Feedback», Physical Review Letters 85 (14): 2869–2872, doi:10.1103/PhysRevLett.85.2869, PMID 11005956

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Σταθερά της βαρύτητας

• Η τιμή της Νευτώνειας σταθεράς G στο Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (Αγγλικά)
• The Controversy over Newton's Gravitational Constant Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. σχολιασμός σχετικά με τα προβλήματα μέτρησης της G (Αγγλικά)