Στέφανος Γρηγορίου
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Στέφανος (Στέφος) Γρηγορίου ήταν σημαντικός Έλληνας Μακεδονομάχος Οπλαρχηγός Α΄ από το Μοναστήρι της Πελαγονίας. Ήτανε γνωστός και ως Καπετάν Φλωρινιώτης[1] αν και η καταγωγή του ήταν από τους Γρηγορίου της Κωνσταντινούπολης και Πελοποννήσου.
Στέφανος Γρηγορίου | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Γέννηση | Δεκαετία του 1880 Μπίτολα |
Θάνατος | 25 Μαΐου 1943 Σισάνι Κοζάνης |
Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | στρατιωτικός |
Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
Πόλεμοι/μάχες | Μακεδονικός Αγώνας |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα |
Ο προπάππους του Στέφανου Γρηγορίου ήταν ο Οπλαρχηγός και Φιλικός Αλέξανδρος Λιακάκου Γρηγορίου (γεννηθής το 1780), μέλος της Φιλικής Εταιρείας[2] μυηθείς από τον Σταύρο Χαχαμάκη στις 28 Νοεμβρίου 1820. Ο Σταύρος Χαχαμάκης ήταν από τους πιο δραστήριους Φιλικούς, είχε μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία από τον Νικόλαο Σκουφά (1779-1818). Η οικογένεια Γρηγορίου με έδρα την Κωνσταντινούπολη εισήγαγε μετάξι από την Κίνα και δραστηριοποιούνταν στην Θεσσαλονίκη, Μοναστήρι, Κορυτσά, Βενετία και διατηρούσε δεσμούς με την Πελοπόννησο και την Αλεξάνδρεια. Ο Σταύρος Χαχαμάκης προμηθεύονταν μετάξι και εμπορεύματα από την οικογένεια Γρηγορίου δραστηριοποιούμενος εμπορικά στην Οδησσό. Ο πατέρας του Αλέξανδρου Γρηγορίου, Ηλίας Γρηγορίου του Γρηγόρη είχε μύλους στην Κωνσταντινούπολη και η οικογένεια του στην Πελοπόννησο. Ο Αλέξανδρος Γρηγορίου και ο Σταύρος Χαχαμάκης έθεσαν την περιουσία τους στις επιταγές την επανάστασης και την σύσταση του Ελληνικού κράτους.
Βάση του καταλόγου Σέκερη ο Χαχαμάκης μύησε σημαντικούς Πελοποννήσιους φιλικούς αλλά και προγόνους μετέπειτα Μακεδονομάχων. Ο Αλέξανδρος Γρηγορίου άφησε την Κωνσταντινούπολη και συμμετείχε στους αγώνες ως οπλαρχηγός. Ο γιος του Αλέξανδρου Γρηγορίου ήταν ο Θεόδωρος Γρηγορίου (γεννηθείς το 1807) ο οποίος επίσης Φιλικός συμμετείχε στην Έξοδο του Μεσολογγίου με τον επίσης Φιλικό Νικόλαο Κασομούλη και τα αδέρφια του Δημήτριο και Γεώργιο και Νικόλαο Ναούμ. Ο πατέρας του Καπετάν Στέφανου Γρηγορίου ήταν ο Επαμεινώνδας Γρηγορίου (γεννηθείς το 1835) ο οποίος συνεργάστηκε με μετέπειτα Μακεδονομάχους εκ Πισοδερίου. Ο μεγάλος αδερφός του Στέφανου Θεόδωρος Γρηγορίου (γεννηθείς το 1868) έστεισε δίκτυο μεταφοράς Ελλήνων δασκάλων και ορθόδοξων ιερέων στις περιοχές της Φλώρινας, Πισοδερίου, Μοναστηρίου και Κορυτσάς και μαζί με την γυναίκα του εκ των Παπαδάμων, αγωνιστών του 1821 βοήθησαν στην ίδρυση της Μοδέστειου Σχολής Πισοδερίου, της ακαδημίας Ελλήνων δασκάλων στον Μοναστήρι και στην ανέγερση Ελληνορθόδοξων ναών.
Ο Αλέξανδρος Γρηγορίου[3] (Αλέξανδρος Πασάς) του Θεόδωρου και η μητέρα του εκ των Παπαδάμων δίδαξαν στην Μοδέστειο Σχολή Πισοδερίου[4]. Ο Αλέξανδρος Γρηγορίου, ανηψιός του Καπετάν Στέφανου Γρηγορίου συμμετείχε στους Μακεδονικούς Αγώνες και ανέλαβε το κομμάτι της διακίνησης Ελλήνων μαχητών, δασκάλων και ιερέων κατά τις εμπόλεμες περιόδους, υποστηρίζοντας τον εφοδιασμό του Στέφανου Γρηγορίου. Ο Λάζαρος Γρηγορίου, θείος του Στέφανου Γρηγορίου δρούσε κατά τους Μακεδονικούς Αγώνες έχοντας ως βάση του τον Ακρίτα Φλωρίνης.
Οι Γρηγορίου εκ Κωνσταντινουπόλεως που κατέφτασαν στην περιοχή Πισοδερίου και Μοναστηρίου μέσω της ένωσης τους με τους Παπαδάμους - αγωνιστές του 1821, Παπαλάζαρους, Ναούμ και Χατζηστέφανους έγιναν συγγενείς εξ' αγχιστείας με τους οπλαρχηγούς Καπετάν (Παπά) Τσάμη, Καπετάν Κώττα, Κασομούλιδες και άλλους σημαντικούς Μακεδονομάχους της περιοχής. Κατά την προφορική παράδοση ο πατέρας του Στέφανου Γρηγορίου ήταν συναγωνιστής με τους αξιωματικούς Αλέξανδρο Κοντούλη, Αν. Παπούλα, Παύλο Μελά, Γ. Κολοκοτρώνη.
Θείος του Καπετάν Στέφανου Γρηγορίου ήταν οι Ιωάννης Γρηγορίου[5] (Τζίντζινα Λακωνίας, 1845) ευεργέτης και ιδρυτής με την Αικατερίνη Γρηγορίου του Γενικού Νοσοκομείου Σπάρτης. Πρώτα ξαδέρφια του Καπετάν Στέφανου Γρηγορίου ήταν ο γιατρός Θεόδωρος Γρηγορίου[6] (Καστρί Κυνουρίας, 1880) νομάρχης και βουλευτής με το κόμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ανήψια του Στέφανου Γρηγορίου ήταν οι Εμμανουήλ Γρηγορίου[7] (1904-1948) δημοσιογράφος και βουλευτής με το κόμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου και Φιλελεύθερων και ο Γεώργιος Γρηγορίου[8] (1909-1970) νομάρχης Σάμου, βουλευτής και Υφυπουργός Οικονομικών το 1951 υπό τον Πλαστήρα και αργότερα με την Ενώση Κέντρου. Ο Καπετάν Στέφανος Γρηγορίου πολιτεύτηκε με τον Γεώργιο Κονδύλη (1879-1936).
Ο Καπετάν Στέφανος Γρηγόριου και ο γιος του Εύελπις Επαμεινώνδας Γρηγορίου (1921-1943) δολοφονήθηκαν δια λιθοβολισμού από αντάρτες του ΕΛΑΣ το 1943 στο Σισάνι Κοζάνης.
Ο Καπετάν Στέφανος Γρηγορίου έχει γράψει τα απομνημονεύματά του σε Ελληνική Καλιγραφική του 19ου αιώνα. Ο Στέφανος Γρηγορίου όπως και οι Γρηγορίου του Πισοδερίου Θεόδωρος και Αλέξανδρος Γρηγορίου μιλούσαν την Ελληνική, Εβραϊκά, Τούρκικα και Βουλγάρικα.