Προαστιακός σιδηρόδρομος Αθήνας

Ο Προαστιακός σιδηρόδρομος Αθήνας είναι υπηρεσία προαστιακού σιδηροδρόμου που εξυπηρετεί τα προάστια της Αθήνας και τις περιφερειακές περιοχές. Υπεύθυνη για την λειτουργία της είναι η Hellenic Train.

Προαστιακός Αθηνών
Πληροφορίες
Ιδιοκτησία	OΣE
Περιοχή	Αττική, Κορινθία, Αχαΐα και Στερεά Ελλάδα
Είδος	Προαστιακός σιδηρόδρομος
Γραμμές	5
Σταθμοί	53
Ιστότοπος	https://hellenictrain.gr
Λειτουργία
Έναρξη λειτουργίας	30 Ιουλίου 2004 (Γραμμή 1) 27 Σεπτεμβρίου 2005 (Γραμμή 2) 30 Ιουλίου 2017 (Γραμμή 3 και Γραμμή 4) 22 Ιουνίου 2020 (Γραμμή 5)
Διαχειριστής	Hellenic Train
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Μήκος συστήματος	230,9 χλμ
Εύρος γραμμής	1.435 χιλιοστά (κανονικό εύρος)
Ηλεκτροκίνηση	25kV AC
Μέγιστη ταχύτητα	160 χλμ/ώρα
Σχετικά πολυμέσα

Ηλεκτροκίνητη αυτοκινητάμαξα τύπου Desiro 460 στην νησίδα της Αττικής Οδού.

Ντιζελοκίνητη αυτοκινητάμαξα τύπου Railbus 560 στον Σταθμό Λαρίσης το 2005, πριν την εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης το 2017.

Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2004, λίγο πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων. Η πρώτη γραμμή συνέδεε τον Σταθμό Λαρίσης με το Αεροδρόμιο, ενώ οι πέντε πλέον γραμμές του Προαστιακού συνδέουν το Αίγιο, το Κιάτο, την Κόρινθο και την Χαλκίδα με την Αθήνα, τον Πειραιά και το Αεροδρόμιο.

Ιστορία

Η πρώτη γραμμή του Προαστιακού τέθηκε σε λειτουργία στις 30 Ιουλίου 2004, δύο εβδομάδες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, εκτελώντας τότε το δρομολόγιο από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό της Αθήνας ως το Αεροδρόμιο, με συρμούς πετρελαίου και συχνότητα ανά μισή ώρα.^[1] Παράλληλα, τον Ιανουάριο του 2005 άρχισαν τα δοκιμαστικά δρομολόγια προς την Κόρινθο και η γραμμή παραδόθηκε στο κοινό στις 27 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.^[2]

Δύο χρόνια αργότερα και με την ολοκλήρωση των έργων της γραμμής Αεροδρομίου–Πάτρας μέχρι το Κιάτο, ο Προαστιακός επεκτάθηκε ως εκεί,^[3] ενώ το 2009 επεκτάθηκε ως την Χαλκίδα.^[4]

Από το 2010 άρχισαν να ολοκληρώνονται τα έργα ηλεκτροκίνησης των γραμμών με εναλλασσόμενο ρεύμα 25kV, δίνοντας την ευκαιρία να χρησιμοποιηθούν οι συρμοί Siemens Desiro 460. Τα έργα ηλεκτροκίνησης ολοκληρώθηκαν στο τμήμα Σ.Κ.Α.–Κιάτο το 2010,^[5][6] στην γραμμή Οινόης–Χαλκίδας το 2013,^[7] στα τμήματα Σ.Κ.Α.–Οινόη και Τρεις Γέφυρες–Σ.Κ.Α. το 2015,^[8] και τέλος στο τμήμα Τρεις Γέφυρες–Πειραιάς το 2018.^[9] Η έλευση της ηλεκτροκίνησης στον Προαστιακό στις 30 Ιουλίου 2017 οδήγησε στην τροποποίηση των γραμμών του Προαστιακού ώστε να έχουν ως αφετηρία τον κεντρικό σταθμό της πρωτεύουσας.^[10] Στις 1 Φεβρουαρίου 2018 ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης στο τμήμα Πειραιάς–Αθήνα, και οι γραμμές τροποποιήθηκαν ξανά με αφετηρία τον Πειραιά.

Ο Προαστιακός επεκτάθηκε έως το Αίγιο στις 22 Ιουνίου 2020,^[11] ενώ εκκρεμεί η ολοκλήρωση των έργων ηλεκτροκίνησης του τμήματος Αιγίου–Κιάτου.^[12]

Γραμμές προαστιακού

Ο προαστιακός σιδηρόδρομος Αθήνας αποτελείται από τις παρακάτω γραμμές:^[13]

Γραμμή	Εγκαίνια	Διαδρομή	Μήκος (km)[14]	Σταθμοί	Συχνότητα συρμών	Διάρκεια
Α1	2004	Πειραιάς–Αθήνα–Αεροδρόμιο	48,2	19	18 ανά ημέρα	1 ώρα και 5 λεπτά
Α2	2017	Άνω Λιόσια–Μεταμόρφωση–Κορωπί–Αεροδρόμιο	33,18	12	24 ανά ημέρα	34 λεπτά
Α3	2017	Αθήνα–Οινόη–Χαλκίδα	82,8	19	13 ανά ημέρα	1 ώρα και 19 λεπτά
Α4	2005	Πειραιάς–Αθήνα–Κιάτο	123,23	20	18 ανά ημέρα	1 ώρα και 38 λεπτά

Σταθμοί Ανταπόκρισης

Ο προαστιακός σιδηρόδρομος συνδέεται με το υπόλοιπο (αστικό και υπεραστικό) σιδηροδρομικό δίκτυο στους εξής σταθμούς:

• Πειραιάς: Ανταπόκριση με Γραμμή 1 και Γραμμή 3 του Μετρό.
• Αθήνα (Σταθμός Λαρίσης): Ανταπόκριση με Γραμμή 2 του Μετρό και με υπεραστικές αμαξοστοιχίες.
• Κάτω Αχαρναί: Ανταπόκριση μεταξύ δρομολογίων προαστιακού σιδηροδρόμου Πειραιάς–Κίατο και Πειραιάς–Αεροδρόμιο.
• Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (Σ.Κ.Α.): Ανταπόκριση με υπεραστικές αμαξοστοιχίες.
• Νερατζιώτισσα: Ανταπόκριση με Γραμμή 1 του Μετρό.
• Δουκίσσης Πλακεντίας: Ανταπόκριση με Γραμμή 3 του Μετρό.
• Παλλήνη: Κοινός σταθμός με την Γραμμή 3 του Μετρό.
• Παιανία-Κάντζα: Κοινός σταθμός με την Γραμμή 3 του Μετρό.
• Κορωπί: Κοινός σταθμός με την Γραμμή 3 του Μετρό.
• Αεροδρόμιο: Κοινός σταθμός με την Γραμμή 3 του Μετρό.

Εισιτήρια και Δρομολόγια

Ο προαστιακός, στο τμήμα Μαγούλα–Κορωπί και Πειραιάς–ΣΚΑ εντάσσεται στην αστική ζώνη του ΟΑΣΑ, συνεπώς ισχύει το ενιαίο εισιτήριο που χρησιμοποιείται και συνδυάζεται με όλα τα μέσα μεταφοράς της Αθήνας.^[15] Εκτός αστικής ζώνης, ισχύει διαφορετικό εισιτήριο που τιμολογείται κλιμακωτά και εκδίδεται από την Hellenic Train.

Εταιρεία λειτουργίας

Προαστιακός ΑΕ

Ίδρυση	5 Απριλίου 2003
Διάλυση	5 Ιουλίου 2007
Έδρα	Κρατίνου 9 & Αθηνάς 105 52, Αθήνα, Ελλάδα
Σημαντικά πρόσωπα	Κώστας Γιαννακός (Πρόεδρος)
Ιδιοκτήτης	ΤΡΑΙΝΟΣΕ
Ιστότοπος	proastiakos.gr
Πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η εταιρεία «Προαστιακός Α.Ε.» ιδρύθηκε το 2003 ως θυγατρική εταιρεία του ΟΣΕ για να εξυπηρετήσει τη λειτουργία του προαστιακού δικτύου στο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων 2004. Τo 2007 απορροφήθηκε από την εταιρεία ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε., η οποία ήταν πλέον υπεύθυνη για την παροχή όλων των σιδηροδρομικών επιβατικών και εμπορικών μεταφορών. Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ λειτουργεί από το 2008, πλέον υπό το όνομα Hellenic Train, ως εταιρεία ανεξάρτητη από τον ΟΣΕ, χρησιμοποιώντας σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη το έμβλημα του Προαστιακού.

Επεκτάσεις, επαναλειτουργίες και προσθήκες σταθμών

Τρένο, Προαστιακός Σταθμός ΣΚΑ

Στο μέλλον, προβλέπεται η επαναλειτουργία της γραμμής προς Ισθμό, Σχολή Μηχανικού και Λουτράκι το 2025. ^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Τον Ιανουάριο του 2026 προβλέπεται από την ΕΡΓΟΣΕ η υπογειοποίηση στα Σεπόλια.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Προβλέπεται ακόμη η λειτουργία του προαστιακού με διπλή κανονική γραμμή από ΣΚΑ προς την Ελευσίνα, με εξυπηρέτηση και των Ελληνικών Πετρελαίων.^[16] Η γραμμή προβλέπεται να συνεχίσει προς Λουτρόπυργο και παλαιό σιδηροδρομικό Μεγάρων με μονή κανονική γραμμή με χρονοδιάγραμμα παράδοσης το 2026.^[17]

Μετά την σύμβαση κατασκευής στις 21 Δεκεμβρίου του 2023^[18], το 2027 θα προστεθεί νέος σταθμός στο Κρυονέρι μεταξύ Δεκέλειας και Αγίου Στεφάνου.^[19]

Υπάρχουν ακόμη σχέδια για την επέκταση από το Αεροδρόμιο προς την Αρτέμιδα και Ραφήνα ως το 2029.^[20] και από τη Δουκίσσης Πλακεντίας προς Ραφήνα,^[21] αλλά και την επέκταση από Κορωπί προς Λαύριο ως το 2029.^[22]

Παραπομπές

1. «Και ο προαστιακός σιδηρόδρομος μπήκε σε τροχιά». Η Καθημερινή (Αθήνα). 31 Ιουλίου 2004. https://www.kathimerini.gr/190156/article/epikairothta/ellada/kai-o-proastiakos-sidhrodromos-mphke-se-troxia. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
2. «Προαστιακός: Ξεκίνησε η νέα γραμμή Αθήνα-Κόρινθος». euro2day.gr. 26 Σεπτεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
3. Κασσίμη, Αλεξάνδρα (15 Ιουνίου 2007). «Ο προαστιακός από τον Ιούλιο πάει Κιάτο με... 200 χιλιόμετρα». Η Καθημερινή (Αθήνα). https://www.kathimerini.gr/289148/article/epikairothta/ellada/o-proastiakos-apo-ton-ioylio-paei-kiato-me-200-xiliometra. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
4. «Ο προαστιακός έπιασε... Χαλκίδα». Τα Νέα (Αθήνα). 6 Ιουνίου 2009. https://www.tanea.gr/2009/06/06/greece/o-proastiakos-epiase-xalkida-2/. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
5. «ΣΚΑ – ΚΙΑΤΟ». Αθήνα: ΕΡΓΟΣΕ. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
6. «Σε 55 λεπτά το δρομολόγιο Αθήνα - Κιάτο με τον προαστιακό σιδηρόδρομο». Τα Νέα (Αθήνα). 11 Απριλίου 2011. https://www.tanea.gr/2011/04/11/greece/se-55-lepta-to-dromologio-athina-kiato-me-ton-proastiako-sidirodromo/. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
7. «ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ ΟΙΝΟΗ – ΧΑΛΚΙΔΑ». Αθήνα: ΕΡΓΟΣΕ. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
8. «ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ ΓΡΑΜΜΗΣ ΑΘΗΝΑ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ». Αθήνα: ΕΡΓΟΣΕ. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
9. «ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ 3 ΓΕΦΥΡΕΣ – ΠΕΙΡΑΙΑΣ». Αθήνα: ΕΡΓΟΣΕ. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
10. «Σημαντικές αλλαγές στον Προαστιακό Σιδηρόδρομο Αθήνας από 30/07/2017». Αθήνα: ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
11. «Από σήμερα τα πρώτα δρομολόγια του Προαστιακού Αθήνα - Αίγιο». The TOC. 22 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
12. «Στις ράγες τον Απρίλιο το τρένο στο τμήμα Κιάτο - Αίγιο». The Best. 20 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
13. «Προαστιακές Γραμμές Αθήνας». Αθήνα: ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
14. «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ: Δήλωση Δικτύου, Έκδοση: 2.1» (PDF). ΟΣΕ. 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2020.
15. «Μέσα Κομίστρου». ΟΑΣΑ Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020.
16. «Υποδομών και ΕΛΠΕ ξαναζωντανεύουν την σιδηροδρομική γραμμή ΣΚΑ-Ελευσίνα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2018.
17. Αντίστροφη μέτρηση για τον νέο Προαστιακό Δυτικής Αττικής – Το χρονοδιάγραμμα του έργου.
18. Νέος σταθμός Προαστιακού στο Κρυονέρι, ανάδοχος η Άβαξ
19. Στις 17 Ιανουαρίου μετατέθηκαν οι προσφορές για τον νέο σιδηροδρομικό σταθμό στο Κρυονέρι
20. Κ. Καραμανλής: Το 2024 ξεκινά η επέκταση Προαστιακού σε Ραφήνα και Λαύριο
21. Προαστιακός: Σύνδεση Ραφήνας με Παλλήνη, Αεροδρόμιο – Στάσεις Αρτέμιδα, Γλυκά Νερά, Σταυρός, Πικέρμι
22. «Επέκταση Προαστιακού προς Λαύριο: Το μεγάλο έργο-μακέτα της Αττικής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2019.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (Ο.Α.Σ.Α.)
• Hellenic Train