Oλιγοσακχαρίτες ονομάζονται οι υδατάνθρακες που έχουν σχηματιστεί με τη συνένωση δύο ή περισσότερων μονοσακχαριτών μέσω γλυκοζιτικού δεσμού. Ανάλογα με τον αριθμό των μονοσακχαριτών που περιέχουν στο μόριό τους, οι ολιγοσακχαρίτες ονομάζονται δι-, τρι-, τέτρα-, πεντασακχαρίτες, κ.ο.κ. Οι ολιγοσακχαρίτες συνήθως αποτελούνται από 2-20 μονοσακχαρίτες και είναι μικρότεροι από τους πολυσακχαρίτες που αποτελούνται από χιλιάδες μονοσακχαρίτες.[1][2][3]
Οι ολιγοσακχαρίτες είναι σημαντικά συστατικά των ζωντανών οργανισμών, π.χ. βρίσκονται στις διαμεμβρανικές πρωτεΐνες και συμμετέχουν σε κυτταρικές λειτουργίες.[4] Βρίσκονται στις γλυκάνες: στις γλυκοπρωτεΐνες, στα γλυκολιπίδια, στον γλυκοκάλυκας. Ο πιο κοινός δισακχαρίτης είναι η ζάχαρη που υπάρχει στα ζαχαρότευτλα και τα ζαχαροκάλαμα. Η ραφινόζη είναι ένας τρισακχαρίτης που βρίσκεται σε πολλά φυσικά προϊόντα, στα φασόλια, τα λάχανα, τα μπρόκολα, στα λαχανικά και τα σιτηρά ολικής άλεσης.[5] Η σταχυόζη είναι ένας τετρασακχαρίτης που βρίσκεται σε πολλούς φυτικούς ιστούς.[3]
Οι ολιγοσακχαρίτες χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων και φαρμάκων. Λαμβάνονται με εξαγωγή από φυσικά προϊόντα (γάλα, λαχανικά, φρούτα) και με χημικές ή βιοτεχνολογικές διαδικασίες.[2] Μερικοί μη πεπτόμενοι ολιγοσακχαρίτες έχουν πρεβιοτικές δράσεις που κάνουν καλό στην υγεία, προάγοντας την αύξηση των καλών βακτηρίων (π.χ. μπιφιδοβακτήρια) της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας που προστατεύουν το έντερο, και περιορίζοντας τους παθογόνους (π.χ. κλωστηρίδια) που είναι καρκινογόνοι.[6][χρειάζεται καλύτερη πηγή]
Οι δισακχαρίτες προέρχονται από την ένωση δύο μονοσακχαριτών που πρέπει να βρίσκονται σε κυκλική μορφή. Η ένωση γίνεται με μία αντίδραση συμπύκνωσης που ονομάζεται γλυκοζυλίωση, και ο δεσμός μεταξύ τους ονομάζεται γλυκοζιτικός:[1]
Μονοσακχαρίτης1 + Μονοσακχαρίτης2 → Δισακχαρίτης + H2O
Με την ίδια αντίδραση προκύπτουν οι ολιγοσακχαρίτες και οι πολυσακχαρίτες.[1] Οι ολιγοσακχαρίτες μπορούν να υδρολυθούν και να αποδώσουν τους μονοσακχαρίτες από τους οποίους αποτελούνται.
Οι ολιγοσακχαρίτες κατηγοριοποιούνται με βάση τον αριθμό και την σύσταση των μονοσακχαριτών που περιέχουν.
- Δισακχαρίτες: Η ζάχαρη αποτελείται από ένα μόριο γλυκόζης και ένα μόριο φρουκτόζης. Η μαλτόζη αποτελείται από δύο γλυκόζες, και η λακτόζη αποτελείται από γαλακτόζη+γλυκόζη.
- Τρισακχαρίτες: Η ραφινόζη αποτελείται από γαλακτόζη+γλυκόζη+φρουκτόζη. Η μαλτοτριόζη αποτελείται από 3 γλυκόζες.
- Τετρασακχαρίτες: Η σταχυόζη αποτελείται από γαλακτόζη+γαλακτόζη+γλυκόζη+φρουκτόζη.[7]
Στις κατηγορίες ολιγοσακχαριτών που έχουν ενδιαφέρον για την βιομηχανία τροφίμων και φαρμάκων περιλαμβάνονται:
Φρουκτοολιγοσακχαρίτες: είναι φρουκτάνες που αποτελούνται από μία γλυκόζη και 2-4 φρουκτόζες. Βρίσκονται στους φυτικούς ιστούς: αγαύη (15-22%), σκόρδο (15-20%), ρίζες σπαραγγιών (10-15%), κρεμμύδια (1,1-10,1%).[8][9] Χρησιμοποιούνται ως πρεβιοτικά και διαιτητικά γλυκαντικά.
Γαλακτοολιγοσακχαρίτες: αποτελούνται από 2-8 γαλακτόζες και 1 γλυκόζη. Είναι μη πεπτόμενοι και χρησιμοποιούνται ως πρεβιοτικά.[2]
Χιτοολιγοσακχαρίτες: παράγονται με κατεργασία της χιτίνης, που υπάρχει άφθονη στα ψάρια και τα καρκινοειδή. Χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά τροφίμων επειδή έχουν αντιμικροβιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, και ως πρεβιοτικά.[10][11]
Ολιγοσακχαρίτες μαννάνης: περιέχουν μανόζες και γλυκόζες. Παράγονται απο τους σακχαρομύκητες cerevisiae. Χρησιμοποιούνται στις ζωοτροφές, και σε ορισμένα συμπληρώματα διατροφής.[12]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
