Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ (21 Οκτωβρίου 1805) ήταν μία ναυτική συμπλοκή που πραγματοποιήθηκε μεταξύ του βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού και του συμμαχικού στόλου του γαλλικού και ισπανικού Ναυτικού, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γ' Συνασπισμού (Αύγουστος-Δεκέμβριος 1805) και των Ναπολεόντειων Πολέμων (1796-1815)[2].
| Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ | |||
|---|---|---|---|
| Πόλεμος του Γ΄ Συνασπισμού | |||
 | |||
| Χρονολογία | 21 Οκτωβρίου 1805 | ||
| Τόπος | Ακρωτήριο Τραφάλγκαρ, Ισπανία 36.29°N 6.26°W | ||
| Έκβαση | Αποφασιστική βρετανική νίκη | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| Δυνάμεις | |||
| Απολογισμός | |||
| |||
Είκοσι επτά βρετανικά πλοία γραμμής με επικεφαλής τον ναύαρχο Οράτιο Νέλσονα νίκησαν τριάντα τρία γαλλικά και ισπανικά πλοία γραμμής υπό τον Γάλλο ναύαρχο Πιερ-Σαρλ Βιλνέβ, στον Ατλαντικό Ωκεανό, έξω από τη νοτιοδυτική ακτή της Ισπανίας, δυτικά του ακρωτηρίου Τραφάλγκαρ. Ο γαλλο-ισπανικός στόλος έχασε 21 πλοία, χωρίς να χαθεί ούτε ένα βρετανικό πλοίο. Ήταν η πιο αποφασιστική ναυμαχία του πολέμου, τερματίζοντας οριστικά τα γαλλικά σχέδια εισβολής στην Αγγλία.
Η βρετανική νίκη επιβεβαίωσε θεαματικά τη ναυτική υπεροχή που είχε δημιουργήσει η Βρετανία κατά τον 18ο αιώνα και επιτεύχθηκε εν μέρει με την παρέκκλιση του Νέλσονα από την επικρατούσα ναυτική τακτική. Η συνηθισμένη τακτική, τότε, ήταν να εμπλακεί ο εχθρικός στόλος σε μία ενιαία παράλληλη γραμμή μάχης, ώστε να διευκολυνθεί η σηματοδότηση στη μάχη και στην απαγκίστρωση και να μεγιστοποιηθεί το πεδίο του πυρός και οι περιοχές-στόχοι. Ωστόσο, ο Νέλσον χώρισε τις μικρότερες σε αριθμό δυνάμεις του σε δύο στήλες κατευθυνόμενες κάθετα εναντίον του εχθρικού στόλου, με καθοριστικά αποτελέσματα.
Κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας, ο Νέλσον χτυπήθηκε από γαλλικό μουσκέτο και πέθανε λίγο αργότερα, γινόμενος ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες πολέμου της Βρετανίας. Ο Βιλνέβ αιχμαλωτίστηκε μαζί με το πλοίο του. Ο ναύαρχος Φρεντερίκο Γκραβίνα, ο ανώτερος Ισπανός αξιωματικός, διέφυγε με τον υπόλοιπο στόλο και μήνες αργότερα υπέκυψε στα τραύματα που υπέστη κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας. Ο Βιλνέβ παρακολούθησε την κηδεία του Νέλσονα ενώ ήταν αιχμάλωτος στη Βρετανία.
Επί χρόνια τα στρατεύματα του Ναπολέοντα μαίνονταν σ' όλη την Ευρώπη καταβάλλοντας τη μία μεγάλη δύναμη ύστερα από την άλλη. Μόνο η Αγγλία είχε απομείνει εμπόδιο στο δρόμο του και στα σχέδιά του για την κατάκτηση της δυτικής Ευρώπης[3]. Όταν έγινε φανερή η πρόθεσή του να εισβάλει στην Αγγλία, δόθηκε διαταγή στον Νέλσονα να βρει και να χτυπήσει το στόλο του Ναπολέοντα[4].
Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1805 ο Γάλλος ναύαρχος Πιερ-Σαρλ Βιλνέβ έλαβε εντολή να αποπλεύσει με τον στόλο του από το Κάδιθ (Ισπανία), με προορισμό τη Νάπολη (Ιταλία), όπου θα αποβίβαζε στρατεύματα για τη γαλλική εκστρατεία στη νότια Ιταλία. Τη νύχτα της 19ης προς την 20ή Οκτωβρίου ο γαλλικός στόλος άφησε το Κάδιθ και προσπάθησε να περάσει απαρατήρητος στη δυτική Μεσόγειο για να μην αναγκαστεί να δώσει μάχη με τον αγγλικό στόλο, που καιροφυλακτούσε. Δεν τα κατάφερε, καθώς τον πρόλαβε ο Νέλσον στα ανοιχτά του ακρωτηρίου Τραφάλγκαρ.
Η αποφασιστική εμπλοκή έγινε το μεσημέρι της 21ης Οκτωβρίου 1805. Από τη μία πλευρά παρατάχθηκαν 33 πλοία του αγγλικού στόλου με 2.148 κανόνια και αρχηγό τον Οράτιο Νέλσονα. Από την άλλη, ο ενωμένος γαλλοϊσπανικός στόλος υπό τον Πιερ-Σαρλ Βιλνέβ, με 40 πλοία και 2.568 κανόνια υπερτερούσε κατά πολύ του βρετανικού. Στις 11:45 π.μ., και καθώς ο στόλος έμπαινε στη μάχη, ο Νέλσον έδωσε το σύνθημα της επίθεσης στους άνδρες του λέγοντας: «Η Αγγλία περιμένει όπως ο κάθε άνδρας πράξει το καθήκον του»[5].
Ο λόρδος Οράτιος Νέλσον, ο μεγάλος ήρωας της Αγγλίας, ήταν ο αρχηγός του στόλου. Βρισκόταν στο κατάστρωμα της ναυαρχίδας του, της Βίκτορι, φορώντας τη στολή του ναυάρχου με τα τέσσερα αστέρια στο στήθος, που του είχαν απονεμηθεί για τις πολλές του νίκες στο ναυτικό. Αυτές οι νίκες του, πάντως, του είχαν στοιχίσει το δεξί του μάτι και χέρι.
Η ναυμαχία άρχισε με την επίθεση των Γαλλο-Ισπανών κατά των αγγλικών καραβιών. Μία κανονιά έσχισε το μεγάλο ίστιο του Βίκτορι. Ένα λεπτό αργότερα όλος ο βρετανικός στόλος δεχόταν πυκνά χτυπήματα από τα κανόνια του εχθρού.
Οι Άγγλοι ναύτες, σύμφωνα με τις διαταγές του Νέλσονα, δεν είχαν ανοίξει ακόμα πυρ. Όταν πια εντάθηκε ακόμα περισσότερο το πυρ των Γάλλων και των Ισπανών, ο Άγγλος ναύαρχος διέταξε πυρ.
Το Βίκτορι άρχισε κι αυτό να ρίχνει κανονιοβολισμούς από απόσταση τριάντα μόνο πόδια και όρμησε εναντίον ενός γαλλικού πλοίου κόβοντάς το σχεδόν στη μέση. Έπειτα άρχισαν να βάλλουν και τα υπόλοιπα βρετανικά πολεμικά. Η ατμόσφαιρα γέμισε καπνούς και οι άντρες μάχονταν πλέον σώμα με σώμα πάνω στα καταστρώματα των συγκρουσθέντων σκαφών. Ο Νέλσον πολεμούσε δίπλα στους ναύτες, ήταν όμως εύκολος στόχος με την πλούσια και αστραφτερή στολή του. Ένας από τους αξιωματικούς του τού σύστησε να βγάλει τον μανδύα του με τα παράσημα για να μην τον αναγνωρίσουν οι εχθροί του. Ο Νέλσον του αποκρίθηκε ήρεμα: "Πολεμώντας τ' απέκτησα και πολεμώντας θα πεθάνω μαζί τους"[6].
Λίγα λεπτά αργότερα μία σφαίρα χτύπησε τον ναύαρχο που στηρίχτηκε στην κουπαστή για να μην πέσει κάτω. Ο Νέλσον αναφώνησε: "Τελικά τα κατάφεραν, είμαι νεκρός". Τον μεταφέρανε στην καμπίνα του και κάθε τόσο ερχόταν κοντά του ένας από τους άνδρες του για να τον πληροφορεί πώς πήγαινε η μάχη.
Χάρη στο ευφυές στρατήγημα του Νέλσον, ο βρετανικός στόλος διεμβόλισε τις εχθρικές γραμμές από δύο σημεία, νικώντας κατά κράτος στους γαλλοϊσπανούς, που είχαν παρατάξει τα πλοία τους σε μία γραμμή, το ένα πίσω από το άλλο. Όταν ανέφεραν στον Νέλσονα το αποτέλεσμα της μάχης, ψέλισσε με κόπο "Δόξα τω Θεώ, έκανα το καθήκον μου". Στις 16:30 ο Νέλσον άφησε την τελευταία του πνοή πάνω στη ναυαρχίδα του Βίκτορι.
Στη ναυμαχία, οι Γαλλοϊσπανοί είχαν 3.243 νεκρούς και 2.538 τραυματίες, ενώ αιχμαλωτίστηκαν 8.000 άνδρες, ανάμεσά τους και ο επικεφαλής του στόλου τους ναύαρχος Βιλνέβ. Οι Άγγλοι έχασαν 458 νεκρούς και 1.208 τραυματίες.
Από τη στιγμή που εξαλείφθηκε η απειλή της γαλλικής εισβολής, τα Βρετανικά στρατεύματα μπορούσαν πλέον να χρησιμοποιηθούν στις μάχες στην Ευρώπη, πράγμα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην τελική ήττα του Ναπολέοντα. Μετά τη ναυμαχία το Βρετανικό Ναυτικό έγινε η πρώτη ναυτική δύναμη στον κόσμο, μέχρι την εμφάνιση της αυτοκρατορικής Γερμανίας πριν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, εκατό χρόνια μετά.
Ο Ναύαρχος Νέλσον έγινε ο μεγαλύτερος στρατιωτικός ήρωας της Βρετανίας και πηγή έμπνευσης για το Βασιλικό Ναυτικό. Στα 1808 ο "Κίονας του Νέλσον" ανεγέρθηκε στο Δουβλίνο για να τιμήσει τον Νέλσον και τις νίκες του (πολλοί απ' τους ναύτες που πήραν μέρος στη Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ ήταν Ιρλανδοί) και σωζόταν μέχρι το 1966, οπότε και καταστράφηκε από υποστηρικτές του Ι.Ρ.Α.[7] Η πασίγνωστη πλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου πήρε το όνομά της από την τοποθεσία της ναυμαχίας. Από πάνω της δεσπόζει το άγαλμα του Νέλσον πάνω στη "Στήλη του Νέλσον" που ανεγέρθηκε το 1843. Σε αντίθεση μ' αυτά, πολλές γενιές παιδιών στη Γαλλία μάθαιναν στα σχολεία ότι το Τραφάλγκαρ "ήταν ναυμαχία που δεν ανέδειξε νικητή και στην οποία σκοτώθηκε ο Βρετανός διοικητής". Μια απ' τις δευτερεύουσες συνέπειες ήταν ότι οι Γάλλοι αξιωματικοί του Ναυτικού σταμάτησαν να προσφωνούνται "κύριοι", αλλά "κυρίες" για να δείξουν την αγανάκτησή τους.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
