κλάδος της αστροφυσικής που εξετάζει το πώς και το γιατί γεννήθηκε το σύμπαν From Wikipedia, the free encyclopedia
Η κοσμολογία είναι κλάδος της αστροφυσικής που εξετάζει το πώς και γιατί γεννήθηκε το σύμπαν (ή οποιοσδήποτε σχηματισμός το περικλείει), τι υπήρχε ενδεχομένως πριν από αυτό, την εξέλιξή του μέχρι την κατάληξή του και το αν θα υπάρχει τέτοια. Η κοσμολογία έγινε βαθμιαία πειραματική και παρατηρησιακή επιστήμη, αφού πρώτα πέρασε από πολλά στάδια. Ο αρχαίος άνθρωπος δημιούργησε την κοσμολογική μυθολογία, δημιουργώντας μύθους πίσω από κάθε φαινόμενο της ζωής του, στην προσπάθειά του να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα. Με τη γέννηση και εξέλιξη της φιλοσοφίας, που είναι αποτέλεσμα της διανόησης των Ιώνων φυσικών φιλοσόφων, η μυθολογική κοσμολογία έπαψε να έχει οπαδούς και αντικαταστάθηκε από την επιστήμη. Οι φιλόσοφοι διέλυσαν τους μύθους από τον λόγο σχηματίζοντας τις επιστήμες, οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας παράλληλα προς τη γέννηση της κοσμολογίας. Αυτή η κοσμολογία μεταλαμπαδεύθηκε στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, κυρίως λόγω της πτώσης της Κωνσταντινούπολης στους Λατίνους, και εξελίχθηκε στη σημερινή μορφή της, ιδίως μετά την ανάπτυξη της φασματοσκοπίας στα τέλη του 19ου αιώνα.
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο κοσμικός μύθος των Βαβυλωνίων σώζεται σε σειρά πήλινων πλακών που χρονολογούνται στο 700 π.Χ. και φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη Ασσουρμπανιπάλ.
Σύμφωνα με τον Βαβυλωνιακό μύθο στην αρχή βασίλευε το Χάος. Από το Χάος αυτό γεννήθηκε ο θεός γεννήτορας του κόσμου Απσού και η σύντροφός του Τιαμάτ, από την ένωση των οποίων γεννήθηκαν τερατώδη πλάσματα με τη μορφή δράκοντα. Με το πέρασμα του χρόνου νέοι θεοί γεννήθηκαν ένας από αυτούς ο Έα θεός των υδάτων σκότωσε τον Απσού σε μια μονομαχία. Η Τιαμάτ, εκδικούμενη τον θάνατο του συντρόφου της άρχισε να σκοτώνει τους άλλους θεούς σε μια προσπάθεια επιβολής της κυριαρχίας της στο σύμπαν. Όμως ο θεός Μαρντούκ, γιος του Έα, κατάφερε να αποκαταστήσει την κοσμική τάξη νικώντας τη.
Στη συνέχεια τεμάχισε στα δύο το κορμί της και από το ένα κομμάτι δημιούργησε τη Γη και από το άλλο τον ουράνιο θόλο αποτρέποντας έτσι στα Άνω Ύδατα να την πλημμυρίσουν. Στο τέλος χρησιμοποιώντας το αίμα της και χώμα έπλασε τους ανθρώπους.
Σύμφωνα με τον μύθο ο ουρανός ήταν διαιρεμένος σε τρία μέρη:
Ανάλογα και η Γη ήταν διαιρεμένη σε τρία μέρη:
Η Αιγυπτιακή Κοσμολογική παράδοση έχει ανασυντεθεί από πολλά ευρήματα όπως παπύρους και τοιχογραφίες.
Σύμφωνα με αυτόν ο δημιουργός του κόσμου είναι ο προαιώνιος θεός Ρα που με τον λόγο του δημιούργησε τον κόσμο, τη Γη, το νερό, τη χλωρίδα, τη βλάστηση και την έρημο. Ο λόγος του Ρα έφτασε και στη νέο-δημιουργημένη Γη και ζυμωμένη με το χώμα έπλασε ανθρώπους, ζώα, φυτά κ.τ.λ.
Το σύμπαν το φαντάζονταν ως ορθογώνιο κουτί με πάτωμα τη Γη και οροφή ή μια Αγελάδα με τα άκρα της στα άκρα της Γης ή το επιμηκυμένο σώμα της θεάς Νουτ με το πρόσωπο της στραμμένο στην ανατολή και τα άκρα της να αποτελούν τους στύλους του στερεώματος. Γύρω από σύμπαν-κουτί έρεε ένας μεγάλος ποταμός πάνω τον οποίο ταξίδευαν με τη βοήθεια καϊκιών ο Ήλιος και η Σελήνη που κρύβονταν στις σπηλιές των όχθεών του κατά τη Δύση τους. Το ίδιο και οι πλανήτες. Κάθε δεκαπενθήμερο περίπου ένα Αγριογούρουνο έτρωγε σιγά σιγά τη Σελήνη για δυο εβδομάδες. Όταν πείναγε πολύ την έτρωγε ολόκληρη δημιουργώντας εκλείψεις.
Η Σκανδιναβική κοσμολογία, σύμφωνα με τις πηγές για τη Σκανδιναβική μυθολογία, αναγνωρίζει την ύπαρξη εννέα κόσμων, που προσδιορίζονται με το επίθεμα -heimr (σπίτι, βασίλειο ή κόσμος) ή σε ορισμένες περιπτώσεις με το επίθεμα -garðr (σπιτικό, αυλή ή γη). Πέρα από το Μίντγκαρντ (τη "Μέση Γη", ή αλλιώς τον κόσμο που ξέρουμε) οι υπόλοιποι οκτώ κόσμοι μπορούν να συνταχθούν σε ζευγάρια αντίθετων αρχών:
Κόσμος | Αντίθετος κόσμος | Διαφορά |
---|---|---|
Μουσπελχέιμ | Νιφλχέιμ | Φωτιά και ζέστη - Πάγος και κρύο |
Άσγκαρντ | Χελχέιμ | Ουρανός - Κόλαση |
Βαναχέιμ | Γιοτουνχέιμ | Δημιουργία - Καταστροφή |
Αλφχέιμ | Νινταβέλλιρ | Φως - Σκοτάδι |
Όλοι οι κόσμοι συνδέονται με το Ύγκντρασιλ, το παγκόσμιο δέντρο. Οι ακριβείς τοποθεσίες των κόσμων σε σχέση με το Ύγκντρασιλ δεν είναι βέβαιες.
Έτσι έχουμε:
Ο Ινδουιστικός Κοσμολογικός μύθος μπορεί να ανασυντεθεί μέσα από τη μελέτη των ιερών βιβλίων των Ινδουιστών τις Βέδες. Αρχικά πίστευαν ότι επικρατούσε ότι το σύμπαν βρισκόταν σε ακατανόητη κατάσταση ύπνου. Το υπέρτατο πνεύμα το ξύπνησε γονιμοποιώντας το θεϊκό σπέρμα με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εκτυφλωτικού αυγού μέσα στο οποίο το πνεύμα μεταμορφώθηκε σε Βραχμάνο και έζησε εκεί ένα βραχμανικό έτος περίπου 518.400.000.000 γήινων ετών. Το αυγό τελικά εξερράγη και χωρίστηκε σε δύο μεγάλα κομμάτια, Γη και Ουρανό, και σε πολλά μικρά που δημιούργησαν κάθε τι στο σύμπαν. Το σύμπαν συγκρατείται στο κενό από ένα φίδι πάνω στο οποίο ακουμπά μια τεράστια θαλάσσια χελώνα που στηρίζει με τη σειρά της 4 ελέφαντες που στηρίζουν τη Γη.
Κατά την Αρχαία Κινεζική Κοσμολογική δοξασία τον Κόσμο δημιούργησε ο Παν-Κου, ένας θεός-μάγος, από το ίδιο του το σώμα, 2.500.000 έτη πριν τη γέννηση του Κομφούκιου.
Τα διάφορα μέρη του σώματος του μετατράπηκαν σε:
Η μεταγενέστερη Ταοϊστική φιλοσοφία δεν αναφέρει δημιουργό, αλλά μία πρωτογενή υπέρτατη αιτία, το Τάο, το οποίο προκύπτει διαμέσου δύο, διαμετρικά αντίθετων, δυνάμεων.
Οι δυνάμεις αυτές καλούνται: Γιν και Γιανγκ.
Ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο αρμονικό στοιχείο του φυσικού κόσμου.
Η Κοσμολογία δημιουργείται ως επιστήμη στην Ελλάδα όπου γεννιέται η επιστημονική μέθοδος και μελετά τον κόσμο με δεδομένα της φύσης. Η Κοσμολογία της Ελλάδας πριν την Ιωνική Φιλοσοφία: Ο Λεύκιππος και ο μαθητής του Δημόκριτος (460 π.Χ.- 370 π.Χ), ο οποίος γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης είναι οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι που εισάγουν τα αδιάσπαστα, αόρατα στοιχεία που ονομάζουν άτομα και με αυτά δημιουργούν τον Κόσμο, τα άστρα και τη Γη. Τα βαριά άτομα πάνε στο κέντρο κάθε σώματος που δημιουργείται σε μια δίνη που περιστρεφόμενη υπερθερμαίνεται και ακτινοβολεί. Εισάγουν την παγκόσμια έλξη, τη βαρύτητα από τα άστρα. Επίσης ήταν οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν ότι ο Γαλαξίας είναι το φως από μακρινά αστέρια. Ήταν ανάμεσα στους πρώτους που ανέφεραν ότι το σύμπαν έχει και άλλους "κόσμους" και μάλιστα ορισμένους κατοικημένους. Ο Δημόκριτος θεωρεί ότι το κενό δεν ταυτίζεται με το τίποτα ("μη ον"), είναι δηλαδή κάτι το υπαρκτό.
Ο Ηράκλειτος ο σκοτεινός υπέθεσε ότι το σύμπαν υπάρχει από πάντα και θα υπάρχει πάντα, δεν έγινε από θεούς ή ανθρώπους είναι αιώνιο ζωντανό πυρ που ανάβει και σβήνει με μέτρο (νόμους). Σύμφωνα με τον Αναξίμανδρο και την κοσμολογική του θεώρηση πηγή του κόσμου ήταν το άπειρο. Το άπειρο δημιούργησε τα αντίθετα (ζεστά -κρύα, υγρά -στεγνά, κ.λπ.) που έδρασαν στη δημιουργία του κόσμου. Τα πάντα παράγονται από το απείρo και στη συνέχεια καταστρέφονται πηγαίνοντας πίσω στο άπειρο, ανάλογα με την ανάγκη.
Το νερό για τον Ορφέα ήταν η αρχή των πάντων που κατακάθισε στη λάσπη δημιουργώντας ένα φίδι με κεφάλι λιονταριού και ανάμεσα τους τον θεό Ηρακλή και Χρόνο. Ο Ηρακλής γέννησε ένα τεράστιο αυγό που από την τριβή έσκασε στα δύο, δημιουργώντας τον Ουρανό και τη Γη και από μέσα ξεπρόβαλε ένας διπρόσωπος θεός. Και ο Ουρανός με τη Γη γέννησαν την Κλωθώ, τη Λάχεση και την Άτροπο (Τρεις Μοίρες).
Στην αρχή ήταν μόνο το Χάος. Ύστερα εμφανίστηκε η Γαία και ο Έρως και το Χάος γέννησε το Έρεβος και τη Νύχτα, που από την ένωσή τους προήλθαν ο Αιθέρας και η Ημέρα. Τέλος η Γαία δημιούργησε τον έναστρο Ουρανό.
Ο Άλκμαν ποιητής στη Σπάρτη περί το 700 π.Χ. προτείνει το μοντέλο που συνοψίζεται ως εξής:
Τα δύο πρώτα κεφάλαια της Γένεσης, του πρώτου βιβλίου της Πεντατεύχου αλλά και ολόκληρης της Βίβλου, μας δίνουν δύο διηγήσεις για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου.
Αρχίζει από την πλάση του άντρα, ακολουθεί η δημιουργία του κήπου της Εδέμ ως κατοικίας του ανθρώπου, και μετά έρχεται η δημιουργία των παντός είδους ζώων. Κατόπιν, ο Θεός δημιουργός, δημιουργεί τη γυναίκα και μετά η διήγηση οδηγεί στα περί της πτώσεως των πρωτοπλάστων.
Σύμφωνα με την Εβραϊκή Κοσμολογική Παράδοση υπήρχαν 7 επάλληλοι ουρανοί πέρα του Στερεώματος και 7 Γαίες κάτω από τη Γη. Οι ουρανοί περιείχαν τα εξής:
Τα ονόματα των Γαιών ήταν τα εξής:
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Σύμφωνα με την κοσμολογική αρχή το σύμπαν είναι ισότροπο, δηλαδή για έναν σχετικά ακίνητο παρατηρητή παρουσιάζει τα ίδια φυσικά χαρακτηριστικά προς όλες τις κατευθύνσεις, και ομογενές δηλαδή διέπεται από τους ίδιους φυσικούς νόμους στο σύνολο της έκτασης του. Η ισοτροπία αποδεικνύεται με την εξέταση της κατανομής των Γαλαξιών που παραμένει σταθερή σε κάθε διεύθυνση και της μόνιμης σταθερής έντασης Μικροκυμάτων και ακτινοβολίας Χ από κάθε κατεύθυνση του σύμπαντος. Η Ομοιογένεια αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η κατανομή των σμηνών Γαλαξιών δεν παρουσιάζει σημαντική διαφορά στα δύο Γαλαξιακά ημισφαίρια, ούτε σημαντικές διαφορές συναρτήσει της απόστασης. Έχουμε ενδείξεις ομογένειας για κλίμακα της τάξεως των 10.000.000 παρσέκ.
Σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας, ο χρόνος δεν θεωρείται ξεχωριστό μέγεθος αλλά συνδυάζεται με τον χώρο σε μια τετραδιάστατη ενότητα γνωστή ως χωρόχρονος μέσα στον οποίο εξελίσσεται το σύμπαν.
Στην επιστήμη της Κοσμολογίας, Μεγάλη έκρηξη (Big Bang, προφέρεται Μπιγκ Μπανγκ) ονομάζεται η θεωρία σύμφωνα με την οποία το σύμπαν δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση, πριν από περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Η θεωρία αυτή για τη δημιουργία του σύμπαντος είναι η πιο διαδεδομένη αυτή τη στιγμή στην επιστημονική κοινότητα. Ο όρος Big Bang χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Φρεντ Χόιλ (Fred Hoyle) σε μια ραδιοφωνική εκπομπή του BBC, το κείμενο της οποίας δημοσιεύτηκε το 1950. Ο Χόιλ δεν χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει μια θεωρία, αλλά για να ειρωνευτεί τη νέα ιδέα. Παρόλα αυτά, ο όρος έμεινε, χάνοντας το ειρωνικό του περιεχόμενο.
Κοσμολογική θεωρία που υποστηρίζει ότι στο σύμπαν γεννιέται συνεχώς ύλη από το μηδέν. Είναι γνωστή και ως θεωρία Σταθερής Κατάστασης. Εισηγητές της θεωρίας ήταν το 1948 οι Φρεντ Χόυλ, Χέρμαν Μπόντι και Τόμας Γκολντ, όταν σε ξεχωριστές εργασίες τους υποστήριξαν ότι εκτός της Κοσμολογικής Αρχής πρέπει το σύμπαν να είναι και σταθερής πυκνότητας. Αυτό ονομάστηκε τέλεια Κοσμολογική Αρχή. Δεδομένης όμως της πειραματικά διαπιστωμένης διαστολής του σύμπαντος για να παραμείνει σταθερή η πυκνότητά του θα έπρεπε να δημιουργείται ύλη από το μηδέν.
Η θεωρία προχώρησε με τη διατύπωση του Σερ Φρεντ Χόυλ που υποστήριξε ότι η δημιουργία από την ανυπαρξία ενός ατόμου υδρογόνου ανά κυβική παλάμη κάθε 1.000.000.000 έτη είναι δυνατή και ικανή να κρατήσει την πυκνότητα του σύμπαντος σταθερή. Μολονότι δημιουργείται νέα ύλη από το μηδέν, το μοντέλο κατορθώνει να διατηρήσει τη συνολική ποσότητα ενέργειας στο σύμπαν σταθερή, με την ενέργεια αδράνειας της δημιουργούμενης ύλης να παρέχεται από τη βαρυτική ενέργεια διαστολής του σύμπαντος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί διότι η βαρυτική δυναμική ενέργεια έχει αρνητικό πρόσημο και εξισορροπεί έτσι τη θετική ενέργεια που περικλείεται στη δημιουργούμενη ύλη. Το μοντέλο κατορθώνει έτσι να είναι συμβατό με τις θεμελιώδεις αρχές διατήρησης της Φυσικής.
Τα αναπάντητα ερωτήματα της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης προσπάθησαν να απαντήσουν δύο επιστήμονες: Ο Αμερικανός αστροφυσικός, καθηγητής του ΜΙΤ Άλαν Γκουθ προσπάθησε να δώσει μια απάντηση στο πρώτο ερώτημα προσθέτοντας στη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης την ιδέα ότι στην αρχή της δημιουργίας του σύμπαντος η διαστολή γινόταν με ταχύτητα μεγαλύτερη από του φωτός.
Ο Ρώσος φυσικός Αντρέι Λίντε διατύπωσε τη θεωρία ότι θα μπορούσαμε να έχουμε διαστολή του σύμπαντος χωρίς την προϋπόθεση της κοινής αρχής από σημείο μεγάλης πυκνότητας και θερμοκρασίας. Εξέφρασε την ιδέα ενός αυτοαναπαραγόμενου και διαστελλόμενου σύμπαντος το οποίο αναπτύσσεται σαν φράκταλ. Σχηματικά παρουσίασε το σύμπαν σαν φυσαλίδα της οποίας η οποιαδήποτε διαταραχή δημιουργεί νέα συμπαντική φυσαλίδα. Οι φυσαλίδες περιορίζονται αρχικά και ύστερα επεκτείνονται με ταχύτητες κοντά στην ταχύτητα του φωτός. Άρα στο μοντέλο αυτό το σύμπαν μας δεν είναι παρά μια φυσαλίδα σε ένα Υπερσύμπαν φυσαλίδων. Αυτή η θεωρία είναι γνωστή ως Θεωρία Λίντε.
Κοσμολογικές θεωρίες που προβλέπουν μεταβολή της Σταθερά Παγκόσμιας Έλξης. Οι κυριότερες είναι:
Θεωρία στηριγμένη στην Αρχή του Μαχ βάσει της οποίας η αδράνεια κάθε σώματος και η μάζα του εξαρτώνται από την επίδραση του συνόλου της συμπαντικής ύλης πάνω του. Εισηγητές της θεωρίας είναι οι αστροφυσικοί Brans και Robert Dicke. Σύμφωνα με τις απόψεις τους εφόσον το σύμπαν διαστέλλεται τότε οι αποστάσεις μεγαλώνουν, η πυκνότητα του σύμπαντος μικραίνει και ως εκ του αποτελέσματος η επίδραση του συνόλου της συμπαντικής ύλης πάνω στα σώματα μικραίνει. Αυτό συμπερασματικά σύμφωνα με την αρχή του Μαχ μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι όσο περνάει ο χρόνος η αδράνεια και η μάζα των σωμάτων μικραίνει πράγμα που οδηγεί στη μείωση της τιμής της Σταθεράς Παγκόσμιας Έλξης (G). Η θεωρία προβλέπει αρχική μεγάλη έκρηξη άρα συμβαδίζει με τη θεωρία του Big Bang.
Ο Πωλ Ντιράκ κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα με άλλο σκεπτικό. Βλέποντας ότι η τιμή της ηλικίας του σύμπαντος μετρούμενη σε te (δηλαδή σε χρόνο που απαιτείται προκειμένου το φως να διατρέξει την ακτίνα του ηλεκτρονίου), ο λόγος μεταξύ βαρυτικής προς ηλεκτρονικής δύναμης ηλεκτρονίου - πρωτονίου και η τετραγωνική δύναμη των σωματιδίων του σύμπαντος είναι σχεδόν ίδιες κατέληξε στα εξής:
Η θεωρία παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τη θεωρία Brans-Dicke καθώς και με τη θεωρία της Συνεχούς Δημιουργίας. Ωστόσο έχουν και πολλές διαφορές.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.