Ιρλανδία (νησί)
μεγάλο νησί της βορειοδυτικής Ευρώπης From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Ιρλανδία (ιρλανδικά: Éire, αγγλικά: Ireland) είναι ένα μεγάλο νησί της βορειοδυτικής Ευρώπης, δυτικά από τη Μεγάλη Βρετανία. Έχει έκταση 84.421 τ.χλμ. Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους είναι πεδινό ή λοφώδες. Υπάρχουν μόνο χαμηλά βουνά, κυρίως στην περιφέρεια του νησιού. Στα νοτιοδυτικά το όρος Καραντούελ (αγγλικά: Carrauntoohil, 1.039 μ.), στα νοτιοανατολικά το όρος Lugnaquilla (925 μ.) κ.ά.
Αυτό το λήμμα αφορά το νησί. Για την ομώνυμη χώρα, δείτε: Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Για το τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου, δείτε: Βόρεια Ιρλανδία.
| Éire (ιρλανδικά) Ireland (αγγλικά) Airlann (σκωτικά του Όλστερ) Ιουερνία (Αρχαία Ελληνικά) Hibernia (Λατινικά) | |
|---|---|
.jpg) Δορυφορική φωτογραφία της Ιρλανδίας. Ο Ατλαντικός Ωκεανός είναι προς τα δυτικά, η Κελτική Θάλασσα είναι προς τον νότο και η Ιρλανδική θάλασσα είναι προς τα ανατολικά. | |
_in_Europe.png) | |
| Γεωγραφία | |
| Τοποθεσία | Βορειοδυτική Ευρώπη |
| Έκταση | 84.421 km² |
| Θέση έκτασης | 20η |
| Ακτογραμμή | 2.797 km |
| Υψόμετρο | 1.041 μ |
| Υψηλότερη κορυφή | Καράουντουχιλ |
| Κυρίαρχα κράτη | |
 Δημοκρατία της Ιρλανδίας | |
| Πρωτεύουσα | Δουβλίνο |
| Συστατική χώρα | Βόρεια Ιρλανδία |
| Μεγαλύτερη πόλη | Μπέλφαστ |
| Δημογραφικά | |
| Εντοπιότητα | Ιρλανδική |
| Πληθυσμός | 6.399.115 (2011) |
| Πυκνότητα | 73,4 /χλμ2 |
| Εθνικότητες | Ιρλανδοί, Αγγλο-Ιρλανδοί, Σκωτσέζοι του Όλστερ, Ιρλανδοί ταξιδιώτες[1] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Οι ακτές παρουσιάζουν μικρή κατάτμηση στα ανατολικά, μέτρια στα νότια και μεγάλη στα δυτικά και στα βόρεια. Το κλίμα είναι υγρό ωκεάνιο, με συχνές βροχοπτώσεις, που διατηρούν τα εκτεταμένα λιβάδια πράσινα σε όλη τη διάρκεια του έτους.
Υπάρχουν πολλοί ποταμοί, μικρού όμως μήκους: Σάνον (Shannon, 364 χλμ.), Μπλάκγουοτερ (Blackwater, 168 χλμ.), Σούιρ (Suir, 184 χλμ.), Σλέινι (Slaney, 167 χλμ.) κ.ά. Στο βορειοκεντρικό ιδίως τμήμα του νησιού σχηματίζονται πολλές λίμνες. Μεταξύ της Ιρλανδίας και της Μεγάλης Βρετανίας βρίσκεται η Ιρλανδική θάλασσα, της οποίας διέξοδοι στον Ατλαντικό είναι ο Βόρειος πορθμός και ο Πορθμός του Αγίου Γεωργίου.
Το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού ανήκει στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Το βορειοανατολικό μέρος του, που ονομάζεται Βόρεια Ιρλανδία, ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Προ-χριστιανική περίοδος
Οι πρώτες γραπτές αναφορές προέρχονται από τους κλασικούς ελληνο-ρωμαίους γεωγράφους. Ο Πτολεμαίος ονομάζει το νησί «Μικρή Βρετανία». Στο έργο του Γεωγραφική Υφήγησις («Γεωγραφία») ονομάζει την Αγγλία Ἀλβιόνα και την Ιρλανδία Ἰουερνία. Οι Ρωμαίοι την ονόμαζαν Hibernia ή Scotia.
Οι Κέλτες της Ιρλανδίας είχαν αναπτύξει έναν αξιόλογο πολιτισμό, τον οποίο βρήκε και ο Άγιος Πατρίκιος όταν πήγε να διαδώσει τον χριστιανισμό στους Κέλτες.
Στα πέντε κελτικά βασίλεια – το Όλστερ, το Μιθ (Meath), το Λένστερ, το Μάνστερ και το Κόνοτ (Connacht) – πέντε ανεξάρτητοι ο ένας από τον άλλο βασιλιάδες διοικούσαν την Ιρλανδία, που διοικούνταν από το σύστημα των φυλών αλλά όλες οι αναγνώριζαν την πόλη της Τάρα (Tara) σαν το κέντρο –την πρωτεύουσα τους. Εκεί στέφονταν οι βασιλιάδες της κάθε φυλής, εκεί συγκροτούσαν τη συνέλευση των προκρίτων ολόκληρης της Ιρλανδίας, όταν έπρεπε να συζητήσουν για θέματα γενικού ενδιαφέροντος, για να εγκρίνουν τους υποχρεωτικούς για όλους νόμους, κ.α. Αλλά και κάθε πρωτεύουσα των χωριστών βασιλείων είχε το δικό της επαρχιακό συμβούλιο, στο οποίο συζητούσαν τα τοπικά θέματα. Μετά τις συγκεντρώσεις του συμβουλίου αυτού,
Στις γιορτές τραγουδιστές, παραμυθάδες, ποιητές, μίμοι, ακροβάτες, γελωτοποιοί διασκέδαζαν το κοινό ενώ συγχρόνως γίνονταν αθλητικοί και παλαιστικοί αγώνες. Οι Ιρλανδοί είχαν αλφάβητο, είχαν εκτενή ποιητική και μυθολογική φιλολογία.
Η θρησκεία τους ήταν ένας ανιμιστικός πολυθεϊσμός, στον οποίο τις ιεροπραξίες τις έκαναν οι λευκοντυμένοι Δρυΐδες τους, που σαν όλες τις ιερατικές τάξεις παντού, είχαν αυξημένες δραστηριότητες και συντόνιζαν σχεδόν τα πάντα, δίπλα στους βασιλιάδες.
Η κοινωνική οργάνωση στηριζόταν στην οικογένεια. Πολλές οικογένειες αποτελούσαν τη φατρία, πολλές φατρίες το γένος και πολλά γένη τη φυλή. Όλα τα μέλη μιας φυλής –θεωρητικά τουλάχιστον- κατάγονταν από έναν κοινό πρόγονο. Τον 7ο αιώνα, το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους ήταν κοινή ιδιοκτησία των γενών ενώ η ατομική ιδιοκτησία περιορίζονταν στα είδη ατομικής χρήσης. Από τότε και μετά, σιγά- σιγά αναπτύχθηκε η τοπική αριστοκρατία που κατείχε μεγάλες εκτάσεις γης ενώ απέναντι της είχε την τάξη των ελεύθερων χωρικών, των εκμισθωτών των αγρών και των δούλων.
Ο χριστιανισμός, έφτασε στην Ιρλανδία, το 431 μ.Χ. κατ’ αρχήν με τον επίσκοπο Παλλάδιο, τον πρώτο διορισμένο – από τον πάπα Σελεστίνο -επίσκοπο της Ιρλανδίας, αλλά ουσιαστικά με τον Άγιο Πατρίκιο, έναν Κέλτη της Βρετανίας, το 432. Παρόλο που ούτε ο βασιλιάς, ούτε και οι δρυΐδες προσηλυτίστηκαν, ωστόσο του επέτρεψαν να κηρύξει, και ο λαός τον ακολούθησε με μεγάλο ζήλο. Χειροτόνησε λοιπόν ιερείς, έχτισε εκκλησίες, ίδρυσε μοναστήρια και πεθαίνοντας το 461 είχε αφήσει πολλούς συνεχιστές του έργου του καθώς και τη φήμη του αγίου.[2]
Οι επιδρομές των Σκανδιναβών Βίκινγκς
Οι Νορβηγοί και οι Δανοί πειρατές μαθαίνοντας τα πλούτη των ιρλανδικών μοναστηριών άρχισαν δειλές στην αρχή αποβάσεις. Η πρώτη κατεγραμμένη νορβηγική επιδρομή το 795, ήταν περισσότερο κατασκοπευτική.
Ακολούθησε η επιδρομή του 798 στην ακτή της Μπρέγκα και το 807 στην ακτή του Κόναχτ. Το 825 όμως, η επιδρομή ήταν μεγαλύτερη και από τότε οι επιδρομές πύκνωναν. Ακολούθησαν επιδρομές του 837 (60 μακρόστενα πλοία με 1500 άντρες), του 845, του 847.
Νορμανδοί εγκαταστάθηκαν μόνιμα, κοντά στην ακτή και ίδρυσαν το Δουβλίνο, το Γουότερφορντ, το Γουέξφορντ, το Λίμερικ, το Κορκ και άλλες μεγάλες πόλεις και έκαναν φόρου υποτελές το βόρειο τμήμα του νησιού. Οι Ιρλανδοί βασιλιάδες πολεμώντας συγχρόνως τους εισβολείς αλλά και τους άλλους Ιρλανδούς βασιλιάδες δεν κατάφεραν να τους αποκρούσουν αποτελεσματικά. Οι Νορβηγοί χρησιμοποιούσαν και τους ποταμούς, κυρίως τον Σάννον για να χτυπάνε μέχρι την ενδοχώρα.
Το 853 ο Όλαφ ο Λευκός γεννημένος στην Ιρλανδία, έγινε βασιλιάς του Δουβλίνου.
Στον νότο ένας από τους Ιρλανδούς βασιλιάδες ο Μπράιαν Μπορούμπα ή Μπόροου (941-1014) –αφού εγκαθίδρυσε την κυριαρχία του στο βασίλειο του Μύνστερ, νίκησε τους Νορβηγούς στο Λίμερικ, το 977, και τον Ιρλανδό αντίπαλό του, το 978. Μετά προσπάθησε να επεκτείνει την κυριαρχία του. Τα επόμενα 20 χρόνια πέρασαν ανάμεσα σε εμφύλιες διαμάχες, και το 997 οι αντίπαλοι του αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του στο νότιο μέρος της χώρας και η χώρα χωρίστηκε σε 2 βασίλεια.
Το 1013 αναγνωρίστηκε μονάρχης όλης Ιρλανδίας και οι ιστορικοί τον θεωρούν τον πρώτο βασιλιά της Ιρλανδίας. Τότε ανοικοδομήθηκαν οι εκκλησίες και τα μοναστήρια, ιδρύθηκαν σχολεία, επισκευάστηκαν οι δρόμοι και οι γέφυρες, αποκαταστάθηκε η τάξη και κατεστάλη το έγκλημα. [3]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
