Το Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης (νυν Σχολή Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Σ.Α.Ε.Κ.) με βάση το άρθρο 3 του Ν. 5082/2024) (Αγγλ: Institute of Vocational Training - IVT), γνωστό και ως ΙΕΚ, θεωρείται ως μεταδευτεροβάθμια εκπαιδευτική κλίμακα που είναι ενεργή από το 1992. Απαρτίζεται από τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά ΙΕΚ.
Στην Ελλάδα, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, το ΙΕΚ, που νοείται ως Ινστιτούτο, διαφέρει από αυτό του Πανεπιστημίου ή Ερευνητικού Ιδρύματος καθώς στην ουσία πρόκειται για κέντρο επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Τα ΣΑΕΚ εντάσσονται πλέον στην Τυπική Εκπαίδευση, στα οποία μπορεί ο ενδιαφερόμενος σπουδαστής να εγγραφεί και να παρακολουθήσει θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα στην ειδικότητα επιλογής του. Τα ΣΑΕΚ δέχονται στις ειδικότητες τους απόφοιτους λυκείου/σχολής (ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, ΓΕ.Λ, Τ.Ε.Ε, Τ.Ε.Λ, Ε.Π.Λ, Τ.Ε.Σ) όπως και απόφοιτους ή σπουδαστές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Αν.Σχολές, Α.Ε.Ι) αντίστοιχης ειδικότητας άνευ ηλικίας. Οι σπουδαστές ή απόφοιτοι αντίστοιχης ειδικότητας έχουν το δικαίωμα να ολοκληρώσουν τα 3 από τα 5 εξάμηνα, ενώ οι απόφοιτοι Γενικού Λυκείου υποχρεωτικά παρακολουθούν όλα τα εξάμηνα.[1]
Η φοίτηση διαρκεί τέσσερα εξάμηνα θεωρητικής και εργαστηριακής κατάρτισης (1.200 ώρες παρακουλούθησης) και ένα εξάμηνο έμμισθης ή άμισθης πρακτικής άσκησης (960 ώρες άσκησης) δηλαδή 2 ή 2,5 έτη. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να συμμετέχει στις εξετάσεις Προόδου και Εξαμήνου και ο Γενικός Μέσος Όρος πρέπει να είναι από 5 και πάνω. Οι εξετάσεις Προόδου πραγματοποιούνται όταν η εκπαιδευτική ύλη ενός μαθήματος τυπικά, έχει ολοκληρωθεί στο 70%. Οι εξετάσεις Εξαμήνου γίνονται κάθε Φεβρουάριο, προς το τέλος του Χειμερινού Εξαμήνου και κάθε Ιούνιο, προς το τέλος του Εαρινού Εξαμήνου. Η αναλογία που επηρεάζει τον Γενικό Μέσο Όρο (Γ.Μ.Ο), είναι οι εξετάσεις Προόδου κατά 40% και οι εξετάσεις Εξαμήνου κατά 60%. Παράλληλα, κλαδικές εκθέσεις ή χειρωνακτικές ασκήσεις είναι δυνατόν να ζητηθούν.
Στο τέλος της κατάρτισης και της πρακτικής άσκησης/μαθητείας, ο απόφοιτος λαμβάνει την Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΒΕΚ).
Η πιστοποίηση προγραμμάτων που σχετίζονται με την κατάρτιση είτε με την επιμόρφωση, γίνεται από τον ΕΟΠΠΕΠ ενώ τα προγράμματα σπουδών της κάθε ειδικότητας δημιουργούνται και μετέπειτα εποπτεύονται από την Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης (ΓΓΔΒΜ).
Από το σχολικό έτος 2020-2021 δίνεται για πρώτη φορά στους υποψηφίους των πανελλαδικών εξετάσεων η δυνατότητα υποβολής παράλληλου μηχανογραφικού δελτίου για τη φοίτησή τους σε Δημόσιο ΣΑΕΚ. Στο παράλληλο μηχανογραφικό του έτους 2020-2021 συμπεριλαμβάνονται 52 επιλεγμένες[2], σύγχρονες ειδικότητες υψηλής ζήτησης από την αγορά εργασίας, καθώς και από τους υποψηφίους καταρτιζόμενους.
Τα συνήθη κριτήρια που ελέγχονται αν πληρούν οι υποψήφιοι καταρτιζόμενοι τουλάχιστον στα δημόσια ΙΕΚ, βασίζονται στην μοριοδότηση που δημοσιεύεται και είναι τα εξής:
- Ο βαθμός του τίτλου σπουδών, ο οποίος απαιτείται για την εισαγωγή στο ΙΕΚ. Τα μόρια που δίνει ο τίτλος είναι τόσα όσα ο γενικός βαθμός, με μετατροπή του κλασματικού μέρους σε δεκαδικό. Σε περίπτωση που ο βαθμός του τίτλου σπουδών είναι εκφρασμένος σε διαφορετική από την εικοσαβάθμια κλίμακα, γίνεται αναγωγή του σε εικοσαβάθμια κλίμακα.
- Η τεκμηριωμένη με τα απαραίτητα δικαιολογητικά εργασιακή εμπειρία, σχετική με την ειδικότητα που επιθυμεί να καταρτιστεί, είτε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα ως εξής: I. Για προϋπηρεσία τριών (3) μηνών δύο (2) μόρια. II. Για προϋπηρεσία έξι (6) μηνών τρία (3) μόρια. III. Για προϋπηρεσία εννέα (9) μηνών τέσσερα (4) μόρια. IV. Για προϋπηρεσία δώδεκα (12) μηνών έξι (6) μόρια.
- Η εγγύτητα της ημερομηνίας κατάθεσης της αίτησης του υποψηφίου καταρτιζομένου με την ημερομηνία αποφοίτησης του από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ως ακολούθως: I. Για διάστημα ενός (1) έτους από την ημερομηνία αποφοίτησης δέκα (10) μόρια. II. Για διάστημα δύο (2) ετών από την ημερομηνία αποφοίτησης επτά (7) μόρια. III. Για διάστημα τριών (3) ετών από την ημερομηνία αποφοίτησης πέντε (5) μόρια. IV. Για διάστημα άνω των τριών (3) ετών από την ημερομηνία αποφοίτησης δύο (2) μόρια.
- Η ιδιότητα του πολύτεκνου γονέα ή του τέκνου πολύτεκνης οικογένειας, όπως αυτή αποδεικνύεται από πιστοποιητικό Δήμου ή επίσημο έγγραφο της ένωσης Πολυτέκνων Ελλάδας, πέντε (5) μόρια.
- Η ιδιότητα τρίτεκνου γονέα ή τέκνου τρίτεκνης οικογένειας, όπως αυτή αποδεικνύεται από πιστοποιητικό Δήμου, τρία (3) μόρια.
- Η ιδιότητα του προστάτη ή του τέκνου μονογονεϊκής οικογένειας τρία (3) μόρια.
- Ειδικά οι ελληνοκύπριοι από τα κατεχόμενα της Κύπρου ή τα μέλη της Ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας μπορούν να εγγράφονται στα δημόσια ΙΕΚ σε καθορισμένο ποσοστό επί της εκάστοτε καθορισμένης δυναμικότητας των τμημάτων, σύμφωνα με απόφαση των Δ.Δ.Β.Μ. και με βάση τα οριζόμενα στην Υ.Α. Δ/13074/7.6.00 (ΦΕΚ 780/23−6−2000), όπως εκάστοτε ισχύει.
Υπάρχουν 100 δημόσια Ι.Ε.Κ. στις Περιφέρειες της Ελλάδας στη: Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στη Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, στη Περιφέρεια Ηπείρου, στη Περιφέρεια Θεσσαλίας, στη Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, στη Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, στη Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στη Περιφέρεια Αττικής, στη Περιφέρεια Πελοποννήσου, στη Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, και στη Περιφέρεια Κρήτης.[3]
Υπάρχουν και 70 ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. αναγνωρισμένα από το Υπουργείο Παιδείας και ελέγχονται από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.[4]
Στα δημόσια ΙΕΚ, οι σπουδαστές δεν πληρώνουν δίδακτρα εξαμήνου. Στα ιδιωτικά ΙΕΚ τα δίδακτρα μεταβάλλονται ανάλογα με το ίδρυμα[5].
Η πληθώρα των ειδικοτήτων είναι τέτοια που ένας υποψήφιος σπουδαστής μπορεί να διαλέξει ότι θεωρεί ενδιαφέρον. Η δομή των ειδικοτήτων αρχικά απαρτίζεται σε Ομάδες Προσανατολισμού όπου στην κάθε μία εμπεριέχονται οι Τομείς που σχετίζονται μεταξύ τους με βάση την κάθε Ομάδα και από τις Ειδικότητες που έχουν άμεσα ή έμμεσα κοινά επιστημονικά στοιχεία.
Ομάδες Προσανατολισμού -> Τομείς -> Ειδικότητες
Ο εκπαιδευόμενος λαμβάνει τις γνώσεις που αναλογούν στην θέση της ειδικότητας του. Για παράδειγμα, στις περισσότερες τεχνολογικές ειδικότητες, ο πιστοποιημένος θα χαρακτηρίζεται ως Τεχνικός ενώ στις ειδικότητες Υγείας ο πιστοποιημένος χαρακτηρίζεται ως Βοηθός, οπότε τα δικαιώματα μεταξύ αυτών και των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, διαφοροποιούνται ωστόσο μεγαλύτερη σημασία δίνεται στον Δημόσιο Τομέα, δηλαδή σε τυχόν προκηρύξεις. Ακολουθούν τα Στελέχη, κυρίως σε ειδικότητες οργάνωσης και διοίκησης και στην συνέχεια άλλοι χαρακτηριστικοί τίτλοι όπως Ειδικός, Συνοδός κλπ. Κάθε υποψήφιος μπορεί στην αίτησή του να δηλώσει με σειρά προτίμησης μέχρι 4 συνδυασμούς ΙΕΚ-ειδικότητας σε όλη την Ελλάδα. Επίσης, για κάθε προτίμηση, θα πρέπει να δηλώσει, αν έχει, τη διάρκεια της προϋπηρεσίας στη συγκεκριμένη ειδικότητα. Τελειόφοιτος ΙΕΚ δεν μπορεί να επαναλάβει κανένα εξάμηνο της ίδιας ειδικότητας που σπούδασε, παρά μόνο νέας ειδικότητας του εκάστοτε Τομέα[6].
Στο τέλος της κατάρτισης και της πρακτικής άσκησης/μαθητείας, ο απόφοιτος λαμβάνει Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΒΕΚ), παρέχοντας το δικαίωμα συμμετοχής στις Εξετάσεις Πιστοποίησης του ΕΟΠΠΕΠ. Στις Εξετάσεις Πιστοποίησης συμμετέχουν οι απόφοιτοι τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών ΙΕΚ. (Αρθρο 11, Παραγράφου γ' της Οδηγίας 2005/36/ΕΚ που τροποποιήθηκε από την Οδηγία 2013/55/ΕΕ)
Οι εξετάσεις αυτές, βασίζονται στις κεκτημένες γνώσεις και δεξιότητες των αποφοίτων ΙΕΚ που έχουν λάβει.
Στους επιτυχόντες και στα δύο (2) μέρη των Εξετάσεων πιστοποίησης (Θεωρητικό και Πρακτικό), θα χορηγηθεί το Δίπλωμα ή Πτυχίο, μετά την ανακοίνωση από τον Οργανισμό της κατάστασης των δικαιούχων Πτυχίου ή Διπλώματος Επαγγελματικής Ειδικότητας Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Επιπέδου 5.
Ο Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. δύναται να χορηγεί στους δικαιούχους κατόπιν αιτήσεώς τους «Βεβαίωση Πιστοποίησης Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης αποφοίτων Ι.Ε.Κ.», η οποία επέχει θέση Διπλώματος ή Πτυχίου, στην οποία αναγράφεται ο μέσος όρος της βαθμολογίας του Θεωρητικού Μέρους των εξετάσεων. Η εν λόγω Βεβαίωση Πιστοποίησης χορηγείται και μετά την έκδοση και χορήγηση του Διπλώματος ή Πτυχίου, με την υποβολή αίτησης του ενδιαφερόμενου η οποία συνοδεύεται από απόδειξη καταβολής ανταποδοτικού τέλους.
Τα θέματα των εξετάσεων πιστοποίησης ανακοινώνονται στην σελίδα του ΕΟΠΠΕΠ.[7]
Τo «Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων» κατατάσσει τους τίτλους σπουδών που αποκτώνται στη χώρα σε 8 Επίπεδα. Το Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης που χορηγείται στους αποφοίτους ΙΕΚ μετά από πιστοποίηση, αντιστοιχεί στο 5ο από τα 8 επίπεδα. Οι υπόλοιποι τίτλοι σπουδών που χορηγούν τα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα κατατάσσονται στα εξής επίπεδα:
- Επίπεδο 1: Απολυτήριο Δημοτικού (Απόφοιτος Δημοτικού)
- Επίπεδο 2: Απολυτήριο Γυμνασίου (Απόφοιτος Γυμνασίου)
- Επίπεδο 3: Πτυχίο που θα χορηγούσαν οι Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ)
- Επίπεδο 3: Πτυχίο Επαγγελματικής Σχολής - ΕΠΑ.Σ (Πτυχιούχος Επαγγελματικής Σχολής)
- Επίπεδο 4: Απολυτήριο Γενικού Λυκείου - ΓΕ.Λ (Απόφοιτος Γενικού Λυκείου)
- Επίπεδο 4: Απολυτήριο Επαγγελματικού Λυκείου - ΕΠΑ.Λ (Απόφοιτος Επαγγελματικού Λυκείου)
- Επίπεδο 4: Πτυχίο Επαγγελματικού Λυκείου - ΕΠΑ.Λ (Πτυχιούχος Επαγγελματικού Λυκείου)
- Επίπεδο 5: Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης - Μεταλυκειακό ΕΠΑ.Λ (Πτυχιούχος Μεταλυκειακού έτους ΕΠΑ.Λ)
- Επίπεδο 5: Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ) (Διπλωματούχος Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης)
- Επίπεδο 5: Δίπλωμα ή Πτυχίο Ανώτερων Σχολών (Διπλωματούχος ή Πτυχιούχος Ανώτερης Σχολής)
- Επίπεδο 6: Δίπλωμα ή Πτυχίο Ανώτατης Εκπαίδευσης (Διπλωματούχος ή Πτυχιούχος Ανώτατης Εκπαίδευσης)
- Επίπεδο 7: Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (Διπλωματούχος Μεταπτυχιακής Ειδίκευσης)
- Επίπεδο 8: Διδακτορικό Δίπλωμα (Διπλωματούχος Διδακτορικού)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
