Γεωργιανές διάλεκτοι
From Wikipedia, the free encyclopedia
Τα Γεωργιανά (γεωργιανά: ქართული, Kartuli) είναι μια Καρτβελιανή γλώσσα που ομιλείται από περίπου 4.1 εκατομμύρια ανθρώπους, κυρίως στη Γεωργία, αλλά και στη Ρωσία, στη βόρεια Τουρκία σε προηγουμένως ελεγχόμενα από την Γεωργία εδάφη και στη γεωργιανή διασπορά, όπως στο Ιράν, στο Αζερμπαϊτζάν και στην Ευρώπη. Πρόκειται για μια πολύ τυποποιημένη γλώσσα, με καθιερωμένους λογοτεχνικούς και γλωσσικούς κανόνες που χρονολογούνται από τον 5ο αιώνα.[1]
Υπάρχουν τουλάχιστον 18 διάλεκτοι της γλώσσας. Τα τυποποιημένα Γεωργιανά βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη Καρτλιανή διάλεκτο.[2] Εδώ και αιώνες έχει εξαλείψει σημαντικές περιφερειακές γλωσσικές διαφορές εντός της Γεωργίας, ιδίως μέσω του κεντρικού εκπαιδευτικού συστήματος και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Οι διάλεκτοι εξακολουθούν να διατηρούν τα μοναδικά χαρακτηριστικά τους όσον αφορά τη φωνολογία, τη μορφολογία, τη σύνταξη και το λεξιλόγιο, αλλά είναι σχεδόν εξολοκλήρου κατανοητές μεταξύ τους.[3] Οι άλλες τρεις Καρτβελιανές γλώσσες - η Μινγκρελιανή γλώσσα, η γλώσσα Σβαν και η Λαζική γλώσσα είναι αδελφές γλώσσες των Γεωργιανών, αλλά είναι μόνο μερικώς κατανοητές για τους ομιλητές της τυποποιημένης Γεωργιανής ή άλλων γεωργιανών διαλέκτων.
Ορισμένες από τις βασικές παραλλαγές μεταξύ των γεωργιανών διαλέκτων περιλαμβάνουν:
- Η παρουσία των διολισθήσεων [j] (ჲ) και [w] (ჳ) πριν από ορισμένα φωνήεντα.
- Η παρουσία των ήχων q (ჴ) και q΄ (ყ).
- Διάκριση μεταξύ μακρών και βραχέων φωνηέντων.
- Έχουν επιπλέον ήχους φωνηέντων που δεν υπάρχουν στα Τυποποιημένα Γεωργιανά.
- Η χρήση της πληθυντικής μορφής του n (ნ).
- Πολλαπλασιαστικές μορφές επιθέτων.
- Μη τυποποιημένες μορφές ρήματος.
- Αρχαϊσμοί και δανεισμοί από γειτονικές γλώσσες που δεν υπάρχουν στα Τυποποιημένα Γεωργιανά.[2]