Γενετικός κώδικας
γενετικός κώδικας ονομάζεται ο κώδικας αντιστοίχισης των αζωτούχων βάσεων των νουκλεϊκών οξέων με τα αμινοξέα της παραγόμενης πολυπεπτιδ / From Wikipedia, the free encyclopedia
Γενετικός κώδικας ονομάζεται ο κώδικας αντιστοίχισης των αζωτούχων βάσεων των νουκλεϊκών οξέων με τα αμινοξέα της παραγόμενης πολυπεπτιδικής αλυσίδας για τον σχηματισμό πρωτεϊνών. Στον σχηματισμό των πρωτεϊνών συμμετέχουν 20 διαφορετικά αμινοξέα, ενώ ο αριθμός των διαφορετικών βάσεων του RNA είναι 4 (A, U, G, C). Έτσι, προέκυψε αρχικά το ερώτημα: «Πόσες βάσεις του mRNA αντιστοιχούν σε ένα αμινοξύ;»
- 1 βάση → 1 αμινοξύ: Δεν είναι δυνατόν μία βάση του mRNA να αντιστοιχεί σε ένα αμινοξύ, γιατί ο αριθμός των διαφορετικών βάσεων (41=4) δεν επαρκεί για την κωδικοποίηση των 20 αμινοξέων.
- 2 βάσεις → 1 αμινοξύ: Αν οι 4 βάσεις συνδυάζονται ανά δύο, προκύπτουν 42=16 διαφορετικοί συνδυασμοί, ο οποίοι δεν είναι αρκετοί για να κωδικοποιήσουν τα 20 διαφορετικά αμινοξέα.
- 3 βάσεις → 1 αμινοξύ: Αν οι 4 βάσεις συνδυάζονται ανά τρεις, προκύπτουν 43=64 διαφορετικοί συνδυασμοί, οι οποίοι είναι περισσότεροι από αρκετοί για να κωδικοποιήσουν τα 20 διαφορετικά αμινοξέα.
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Σήμερα γνωρίζουμε ότι κάθε αμινοξύ κωδικοποιείται από μία τριάδα νουκλεοτιδίων (τριπλέτα) του mRNA που ονομάζεται κωδικόνιο.[1]
Ο όρος κωδικόνιο αναφέρεται και στο γονίδιο από το οποίο προέρχεται το mRNA. Συγκεκριμένα: κωδικόνιο είναι μία τριπλέτα βάσεων της κωδικής αλυσίδας του γονιδίου, η οποία κωδικοποιεί ένα αμινοξύ. Π.χ. Το κωδικόνιο έναρξης στο mRNA είναι το 5'-AUG-3', ενώ στο γονίδιο (κωδική αλυσίδα) είναι το 5'-ATG-3'. Τα κωδικόνια διαβάζονται με κατεύθυνση 5'→3'. Π.χ. 3'-GUA-5' είναι το κωδικόνιο AUG, το οποίο κωδικοποιεί το αμινοξύ Met. Ο όρος κωδικόνιο δεν αναφέρεται σε αλληλουχίες των εσωνίων, των 3' και 5' αμετάφραστων περιοχών, των γονιδίων των rRNA, tRNA και snRNA, του «περιττού» DNA, των υποκινητών κ.λπ., δηλαδή σε αλληλουχίες DNA ή RNA που δεν κωδικοποιούν αμινοξέα.