Η άσπρη λαδανιά (επιστ. ονομ.: Cistus salviifolius, Κίσθος ο σφακομηλόφυλλος) είναι αειθαλής θάμνος με ξυλώδη κορμό [1] του γένους Cistus,[2] της οικογένειας των Κισθοειδών (Cistaceae).[3]
| Άσπρη λαδανιά | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Άσπρη λαδανιά (Cistus salviifolius) σε πλήρη άνθηση. | ||||||||||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||||||||||
 Ελαχίστης Ανησυχίας | ||||||||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||||||||
| Cistus salviifolius Carl Linnaeus 1753 | ||||||||||||||||||||||
 Χάρτης κατανομής πληθυσμού άσπρης λαδανιάς
| ||||||||||||||||||||||
Ονομασίες
Άλλες κοινές ονομασίες, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, είναι: αγκισαρέ, αγκίσαρος, αγριοφασκομηλιά, αγριόθρουμπο, ακισαριά, ακίσαρος,[4] αλίσαρος, αξίστ, αξίστρος, άσπρη, ασπροκουνουκλιά, ασπροξισταρκά, ατίσαρος, βούκισο, κιστάρι, κίστος, κουνούκλα, κουνουκλιά, λαδανιά, λουβιδκιά, ξισταρκά,[5] χαμοκίσαρος.
Ετυμολογία
Το όνομα του γένους Cistus προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κίσθος» που σημαίνει καλάθι. Ο Θεόφραστος αποκαλούσε ένα φυτό «ο κίσθος ο θήλυς», το οποίο πιθανώς να είναι η άσπρη λαδανιά.[6] Το όνομα του είδους salviifolius αναφέρεται στα ζαρωμένα φύλλα παρόμοια με αυτά του φασκόμηλου (Salvia officinalis).
Περιγραφή
Η άσπρη λαδανιά είναι αυτοφυής, πολυετής, πυκνός [7] και φρυγανώδης θάμνος. Το ύψος της είναι κατά μέσο όρο από 30-60 εκατοστά, μπορεί όμως να φτάσει έως και το ένα μέτρο. Έχει μικρά χνουδωτά φύλλα, πράσινου ή βαθυπράσινου χρώματος [8] και ωοειδούς ή προμήκους σχήματος [9] με μήκος από 1 έως 4 εκ. Τόσο οι βλαστοί όσο και τα φύλλα είναι καλυμμένα με πυκνό τρίχωμα, που την καθιστούν ανθεκτική στην ξηρασία.[7]
Τα άνθη έχουν πέντε άσπρα πέταλα, μια κίτρινη κηλίδα στο κέντρο και κίτρινους στήμονες. Η περίοδος ανθοφορίας διαρκεί από τον Απρίλιο έως τον Μάιο, [10] ενώ στις ορεινές περιοχές παρατείνεται μέχρι και το τέλος Ιουνίου. Ο καρπός είναι πολύσπερμη σφαιρική κάψα,[10] διαμέτρου 0,7 εκ. και τα σπέρματα είναι σχεδόν σφαιρικά.
Μετά από φωτιά, φυτρώνει ξανά αρκετά γρήγορα.
Γεωγραφική κατανομή
Tο εντυπωσιακό αυτό αγριολούλουδο είναι εγγενές στην περιοχή της Μεσογείου, στη νότια Ευρώπη και σε τμήματα της Δυτικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής. Φύεται σε άγονες και πετρώδεις πλαγιές και σε υψόμετρο από 0-1.200 μέτρα.[11] Προτιμάει τις ηλιόλουστες θέσεις και συχνά σχηματίζει μεγάλες κοινότητες με άλλα είδη του ίδιου γένους, όπως το Cistus incanus.[8] Στην Ιταλία θεωρείται φυτό της μεσογειακής μακίας.[11] Στην Ελλάδα απαντάται σε όλη τη χώρα, συνήθως σε ξηροθερμικές περιοχές, σε διάκενα δασών πεύκης, [1] στον υπόροφο κωνοφόρων και μεγάλης ηλικίας ελαιοκαλλιεργειών και σε φρύγανα [12] [13] — τον πιο χαρακτηριστικό τύπο βλάστησης στη Μεσογειακή ζώνη.[12]
Χρήσεις
- Τις θερμές ώρες του καλοκαιριού, οι βλαστοί και τα φύλλα της λαδανιάς εκκρίνουν μια αρωματική ρητίνη, η οποία ονομάζεται «λάδανο» [14] και χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και την σαπωνοποιία, παλαιότερα δε ως φάρμακο.
- Σημαντικό μελισσοκομικό φυτό, βοηθάει στην ανάπτυξη των μελισσιών.
- Οι μέλισσες συλλέγουν το «λάδανο» και το μετατρέπουν σε πρόπολη.[15]
- Δίνει νέκταρ. Επίσης γύρη έντονου κίτρινου ή πορτοκαλί χρώματος, η οποία θεωρείται εξαιρετικής ποιότητας, ενώ κατά πολλούς έχει και την ωραιότερη γεύση.[15]
- Στην πρακτική κτηνιατρική χρησιμοποιούσαν τα φύλλα ως επουλωτικά πληγών και αντιδιαρροϊκά, συχνά σε συνδυασμό με κηκίδια βελανιδιάς.[9]
Παραπομπές
Πηγές και εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
