Μακία (βλάστηση)

Η μακία (ή μακκία (από το ιταλικό macchia) ή μακί (από το γαλλικό maquis) ή μακκί) είναι τύπος θαμνώδους βλάστησης, η οποία αποτελείται από αείφυλλα σκληρόφυλλα φυτά (κυρίως από θάμνους με δερματώδη φύλλα) και από μικρά δένδρα.^[1] Ο όρος maquis προήλθε από τις παραθαλάσσιες περιοχές της Γαλλίας ή από την Κορσική και χρησιμοποιείται διεθνώς (στη γαλλική και πορτογαλική ως maquis, στην αγγλική ως maquis shrubland, στην ιταλική ως macchia mediterranea κ.ο.κ.).

Γεωγραφική κατανομή περιοχών με μακία ανά τον κόσμο

Εικόνα τυπικής μεσογειακής μακίας με αείφυλλους σκληρόφυλλους θάμνους

Φυλλίκι ή Λιόπρινος ή Φυλλιρέα (Phillyrea latifolia)

Γεωγραφική παρουσία

Η χαρακτηριστική αυτή φυτοκοινωνία ^[2] ή αλλιώς θαμνώδης διάπλαση ^[3] συναντάται σε υγρές περιοχές με μεσογειακό τύπο κλίματος και σε υψόμετρο από 0-600 μέτρα. Τα οικοσυστήματα της μακίας, συνήθως, συνιστούν μια στενή λωρίδα γύρω από τη Μεσόγειο, σε ακτές που είναι προφυλαγμένες από ψυχρούς βόρειους ή βορειοανατολικούς ανέμους. ^[4] Η μακία, εν περιλήψει, είναι ένας τυπικός Μεσογειακός θαμνότοπος ή θαμνώνας.^[5]

Χαρακτηριστικά

Στη μακία οι θάμνοι, που είναι γνωστοί και με τον όρο αείφυλλοι σκληρόφυλλοι θάμνοι, έχουν ύψος από 2-3 μέτρα. ^[6] Πολλάκις, η βλάστηση είναι τόσο πυκνή που σχηματίζεται ένα αδιαπέραστο τείχος.^[7] Τα κλαδιά τους είναι σκληρά και ξυλώδη, ενώ τα φύλλα τους, που έχουν σκούρο πράσινο χρώμα, είναι μικρά, παχιά με δερματώδη υφή. Οι ρίζες των φυτών είναι βαθιές, για να μπορούν να αντλούν υγρασία τις ζεστές και ξηρές περιόδους και να προσαρμόζονται στο κλίμα. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθιστούν τις περιοχές με μακία ευαίσθητες στις πυρκαγιές, ^[8] παρότι τα περισσότερα είδη μακίας έχουν την τάση να αναγεννιούνται μετά από φωτιά. Πολλοί θαμνότοποι μακία των μεσογειακών χωρών οφείλονται επίσης στις ανθρωπογενείς πυρκαγιές.

Στα οικοσυστήματα της μεσογειακής μακίας βρίσκουν καταφύγιο ενδημικά και αποδημητικά δασικά και αγροτικά πουλιά.^[9]

Κατάλογος Φυτών

H σύνθεση της μακίας ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή. ^[10] Χαρακτηριστικά είδη φυτών που συνήθως απαντώνται, ^[11] σε αλφαβητική σειρά, είναι τα εξής:

• Αγριελιά ή Ελιά η δασική (Olea europaea var. oleaster)
• Αγριοκουμαριά (Arbutus adrachnae) ^[12]
• Αγριοφυστικιά ή Τερέβινθος (Pistacia terebinthus)
• Αριά (Quercus ilex)
• Άσπρη Λαδανιά ή Κίστος ο σφακομηλόφυλλος (Cistus salviifolius) ^[13]
• Δάφνη η ευγενής (του Απόλλωνα) (Laurus nobilis)
• Θαμνοκυπάρισο ή Αγριοκυπάρισο (Juniperus phoenicea) ^[14]
• Κέδρος ή Άρκευθος (Juniperus)
• Κουμαριά ή Άρβουτος η κοινή (Arbutus unedo) ^[15]
• Κουτσουπιά ή Κέρκις η κερατονιοειδής (Cercis siliquastrum)
• Κράταιγος ο μονόγυνος ή Τρικοκιά (Crataegus monogyna)
• Μυρτιά ή Μύρτος ο κοινός (Myrtus communis)
• Πικροδάφνη ή Νήριον το ολέανδρον (Nerium oleander) ^[3]
• Πουρνάρι ή Πρίνος (Quercus coccifera)
• Ερείκη η δενδρώδης ή Ρείκι (Erica arborea)
• Ερείκη ή σπονδυλανθής ή φθινοπωρινό ρείκι ή σουσούρα (Erica manipuliflora)
• Σπάρτο ή Σπάρτιον το βουρλοειδές (Spartium junceum)
• Σχίνος (Pistacia lentiscus)
• Φυλλίκι ή Φυλλιρέα ή Λιόπρινος (Phillyrea latifolia) ^[16]
• Χαρουπιά ή Κερωνία (Ceratonia siliqua)
• Κότινος ο κογγύγριος ή Χρυσόξυλο (Cotinus coggygria) ^[3]

Φωτογραφικό Υλικό

• 
  Ρείκι (Erica arborea)
• 
  Σπάρτο ή Σπάρτιον το βουρλοειδές (Spartium junceum)
• 
  Δάφνη η ευγενής (του Απόλλωνα) (Laurus nobilis)
• 
  Άσπρη Λαδανιά (Cistus salviifolius)

-

• 
  Μυρτιά ή Μύρτος ο κοινός (Myrtus communis)
• 
  Σχίνος (Pistacia lentiscus)

Παραπομπές

1. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς, 2000-2007. «Θαμνώδεις σχηματισμοί Μακί». kpe-kastor.kas.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2020.
2. Παπαθανασίου, Μανώλης. «Ελληνική Βλάστηση». Geogreece.Gr. Πατριδογνωσία.
3. Απλαδά, Ειρήνη. «Μακκία». parnitha-np.gr. Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας.
4. Ομάδα Έργου (2012). «Οικολογική μελέτη Όρους Ταϋγέτου» (PDF). Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
5. Πύλη Παιδαγωγικού Υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. «Τα Ελληνικά Δάση». www.env-edu.gr.
6. Avramakis, A. (Μάρτιος 2013). «Φωτογραφία από ψηλό μακκί στην Κρήτη». Nhmc.Uoc.Gr. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης-Πανεπιστήμιο Κρήτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2020.
7. Trichas, A. (Μάρτιος 2013). «Φωτογραφία από μακκία βλάστηση». Nhmc.Uoc.Gr. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης-Πανεπιστήμιο Κρήτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2020.
8. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. «Μακία βλάστηση στην Πύλο Μεσσηνίας». Ornithologiki.Gr.
9. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (Απρίλιος 2017). «Ανοιξιάτικη Λέσβος». Ornithologiki.Gr.
10. Dictionary of Greek. «Μακία βλάστηση ή Διάπλαση». Academic.
11. Απλαδά, Ειρήνη (2005). «Πακέτο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης» (PDF). wwf.gr. WWF Ελλάς. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 22 Δεκεμβρίου 2018.
12. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Μάρτιος 2013). «Οικοσύστημα μακκί - Αγριοκουμαριά (Arbutus andrachne)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2020.
13. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Μάρτιος 2013). «Οικοσύστημα μακκί - Άσπρη Λαδανιά (Cistus salviifolius)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2020.
14. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Μάρτιος 2013). «Οικοσύστημα μακκί - Θαμνοκυπάρισο (Juniperus phoenicea)».
15. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Μάρτιος 2013). «Οικοσύστημα μακκί - Κουμαριά (Arbutus unedo)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2020.
16. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Σεπτέμβριος 2002). «Φυλλίκι ή Λιόπρινος (Phillyrea latifolia)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2020.

Πηγές και Βιβλιογραφία

• Βαμβακά Νικόλ. (Μυτιλήνη 2004). "Μεσογειακού Τύπου Οικοσυστήματα: Μια προσέγγιση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης." Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος.
• Κίμων Χατζημπίρος | Πάνος Παναγιωτίδης | Ρένα Καρακατσάνη. (2007). "Λεξικό Οικολογικών & Περιβαλλοντικών Όρων". Εκδόσεις Σταφυλίδη. ISBN 9789607695307
• ΜΚΟ Σόλων. (2004). Πρακτικά Διημερίδας "Natura Σπερχειού Μαλιακού - Πράσινη Αμφικτιονία"
• Δήμος Νεάπολης Λασιθίου. (2007). "Παρατηρητήριο Πολιτιστικών & Περιβαλλοντικών Πόρων - Χλωρίδα" Αρχειοθετήθηκε 2020-08-05 στο Wayback Machine.