Βρετανός πολιτικός και διπλωμάτης, πρώην Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (1955–1957) From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Σερ Ρόμπερτ Άντονι Ήντεν, 1ος Κόμης του Άβον (αγγλικά: Sir Robert Anthony Eden, 1st Earl of Avon, 12 Ιουνίου 1897 - 14 Ιανουαρίου 1977) ήταν Βρετανός πολιτικός και διπλωμάτης, που υπηρέτησε ως Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και ως Ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, από το 1955 έως το 1957.
| Κόμης του Άβον Earl of Avon | |
|---|---|
.jpg) | |
| Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου | |
| Περίοδος 6 Απριλίου 1955 – 9 Ιανουαρίου 1957 | |
| Μονάρχης | Ελισάβετ Β΄ |
| Προκάτοχος | Ουίνστον Τσώρτσιλ |
| Διάδοχος | Χάρολντ Μακμίλαν |
| Ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος | |
| Περίοδος 6 Απριλίου 1955 – 10 Ιανουαρίου 1957 | |
| Προκάτοχος | Ουίνστον Τσώρτσιλ |
| Διάδοχος | Χάρολντ Μακμίλαν |
| Υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου | |
| Περίοδος 28 Οκτωβρίου 1951 – 6 Απριλίου 1955 | |
| Πρωθυπουργός | Ουίνστον Τσώρτσιλ |
| Προκάτοχος | Χέρμπερτ Μόρρισον |
| Διάδοχος | Χάρολντ Μακμίλαν |
| Περίοδος 22 Δεκεμβρίου 1940 – 26 Ιουλίου 1945 | |
| Πρωθυπουργός | Ουίνστον Τσώρτσιλ |
| Προκάτοχος | Έντουαρντ Γουντ |
| Διάδοχος | Έρνεστ Μπέβιν |
| Περίοδος 22 Δεκεμβρίου 1935 – 20 Φεβρουαρίου 1938 | |
| Πρωθυπουργός | Στάνλεϊ Μπάλντουιν Νέβιλ Τσάμπερλεν |
| Προκάτοχος | Σάμιουελ Χόαρ |
| Διάδοχος | Έντουαρντ Γουντ |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 12 Ιουνίου 1897, Ντάραμ, Αγγλία, Ηνωμένο Βασίλειο |
| Θάνατος | 14 Ιανουαρίου 1977 (79 ετών) Γουιλσάιρ, Αγγλία |
| Εθνότητα | Άγγλοι |
| Υπηκοότητα | Ηνωμένο Βασίλειο |
| Πολιτικό κόμμα | Συντηρητικό Κόμμα (Ηνωμένο Βασίλειο) |
| Σύζυγος | Beatrice Beckett (1923–1950)[1][2] Κλαρίσσα Ήντεν, Κόμισσα του Έϊβον (1952–1977)[1][2] |
| Παιδιά | Simon Eden[3] Robert Eden Nicholas Eden, 2nd Earl of Avon |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης |
| Επάγγελμα | πολιτικός, διπλωμάτης, αριστοκράτης |
| Βραβεύσεις | Στρατιωτικός Σταυρός (Ιουνίου 1917)[1] Βραβείο Ειρήνης Ουάτελερ (1955) Τάγμα της Περικνημίδας Συμμαχικό μετάλλιο της νίκης Βρετανικό πολεμικό μετάλλιο |
| Υπογραφή |  |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Υπό την Κυβέρνηση του Ουίνστον Τσώρτσιλ, υπηρέτησε ως Αναπληρωτής Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (1951-1955). Υπηρέτησε επί τρεις δεκαετίες στις Κυβερνήσεις Τσώρτσιλ, Τσάμπερλεν και Μπάλντουιν, ως Υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου (1935-1938, 1940-1945, 1951-1955).
Ήταν μέλος της Βουλής των Λόρδων, από το 1961 έως το 1977. Υπηρέτησε ως βουλευτής της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, με το Συντηρητικό Κόμμα, για την εκλογική περιφέρεια Γουόρικ εντ Λίμινγκτον, από το 1923 έως το 1957.
Η πρωθυπουργία του επισκιάστηκε τόσο ως προς το Κυπριακό πρόβλημα, όπου τάχθηκε σαφώς και έντονα εχθρός της αυτοδιάθεσης των Κυπρίων (ενάντια του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ), όσο και από την Κρίση του Σουέζ, υπό το βάρος της οποίας αναγκάσθηκε τελικά να παραιτηθεί (1957) έχοντας παραμείνει στην εξουσία μόνο επί 18 μήνες. Υπήρξε επίσης μέλος του Συμβουλίου της Επικρατείας του Ηνωμένου Βασιλείου και είχε τον τίτλο ευγενείας του Ιππότη της Περικνημίδας.
Ο Α. Ήντεν γεννήθηκε στις 12 Ιουνίου 1897 στην Κομητεία του Ντάρχαμ (County Durham), γόνος μιας πολύ συντηρητικής οικογένειας γαιοκτημόνων[4]. Πατέρας του ήταν ο Σερ Γουίλιαμ Ήντεν, ο οποίος έφερε τον τίτλο του βαρονέτου (baronet) και μητέρα του η Σίμπιλ Φράνσις Γκρέι (Sybil Frances Grey), μέλος της πολύ γνωστής οικογένειας των Γκρέι της Νορθουμβρίας (Northumberland). Η οικογένεια είχε δύο ακόμη γιους, τον μεγαλύτερο Τίμοθι και τον μικρότερο, Νίκολας, που σκοτώθηκε όταν το βρετανικό θωρηκτό Indefatigable ανατινάχθηκε και βυθίστηκε κατά τη Ναυμαχία της Γιουτλάνδης το 1916.
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε στο 21ο Σύνταγμα του Σώματος των Βασιλικών Τυφεκιοφόρων, στη Γαλλία και έφθασε το βαθμό του λοχαγού. Τιμήθηκε με το παράσημο του Στρατιωτικού Σταυρού (Military Cross) και σε ηλικία 21 ετών, έγινε ο νεότερος υπασπιστής ταξιαρχίας (brigade-major) του Βρετανικού Στρατού.
Ο Ήντεν φοίτησε αρχικά στο Κολλέγιο Ήτον και, μετά τον Πόλεμο, στο Κράιστς Τσέρτς της Οξφόρδης, όπου σπούδασε ανατολικές γλώσσες λαμβάνοντας σχετικό δίπλωμα. Μιλούσε άπταιστα Γαλλικά, Γερμανικά και Περσικά, καθώς επίσης και πολύ καλά Ρωσικά και Αραβικά. Στις γενικές εκλογές του 1923 εκλέχτηκε βουλευτής της περιοχής Βάρβικ και εξ αυτού μέλος του Κοινοβουλίου με το Συντηρητικό Κόμμα. Το ίδιο έτος νυμφεύτηκε την Μπέατρις Μπέκετ (Beatrice Beckett), με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά (το ένα δεν επέζησε του τοκετού). Ο γάμος του δεν υπήρξε επιτυχημένος και αργότερα διαλύθηκε, υπό το βάρος του ενός γιου που χάθηκε σε πολεμικό πεδίο.
Στην Συντηρητική Κυβέρνηση της περιόδου 1924-1929 ο Ήντεν έγινε αρχικά Πρώτος Κοινοβουλευτικός Γραμματέας του υπουργού Εσωτερικών Σερ Ουίλιαμ Τζόινσον Χικς (Sir William Joynson Hicks) και στη συνέχεια (1926) απλά άλλαξε Υπουργείο, περνώντας στο Εξωτερικών του Σερ Όστιν Τσάμπερλεν (Sir Austen Chamberlain). Το 1931 ανέλαβε Υφυπουργός Εξωτερικών στην Εθνική Κυβέρνηση του Ράμσεϊ ΜακΝτόναλντ (Ramsay MacDonald).[5] Το 1935 ανέλαβε Λόρδος Σφραγιδοφύλακας (Lord Privy Seal) και Υπουργός για την Κοινωνία των Εθνών στην Κυβέρνηση του Στάνλεϊ Μπάλντουϊν (Stanley Baldwin). Όπως οι περισσότεροι της γενιάς του, που είχαν ζήσει τον Πρώτο Πόλεμο, ο Ήντεν ήταν σφόδρα αντίθετος με οποιαδήποτε κατάσταση που εγκυμονούσε πόλεμο και εργαζόταν, από τη θέση του, προς την εξασφάλιση της ειρήνης στην Ευρώπη. Αποδείχθηκε ικανός διαπραγματευτής και διπλωμάτης.
Ο Α. Ήντεν ήταν, παρά τον ειρηνόφιλο προσανατολισμό του, από τους πρώτους που διέγνωσε την επιθετικότητα των δύο φασιστικών καθεστώτων, της Γερμανίας του Χίτλερ και της Ιταλίας του Μουσσολίνι. Αν και δεν το εκδήλωσε δημόσια, αντέδρασε στην "πολιτική κατευνασμού" του Υπουργού Εξωτερικών, Σερ Σάμιουελ Χόαρ (Sir Samuel Hoare), όταν η Ιταλία εισέβαλε στην Αιθιοπία το 1935 και προκάλεσε την Κρίση της Αβησσυνίας. Όταν ο Χόαρ παραιτήθηκε, ύστερα από την αποτυχία του Συμφώνου Χόαρ - Λαβάλ, τον διαδέχθηκε ο Ήντεν. Την εποχή αυτή ο Ήντεν ακολουθώντας μια εξαιρετικά επιμελημένη εξωτερική εμφάνιση θεωρήθηκε ο κομψότερος Άγγλος πολιτικός καθιστάμενος και ένα είδος "δημιουργού μόδας", καθώς φορούσε συχνά ένα καπέλο τύπου ημίψηλου, ελαφρά τροποποιημένο, που καθιερώθηκε στη Βρετανία ως "καπέλο Άντονι Ήντεν". Στη θέση του υπουργού Εξωτερικών παρέμεινε επί τριετία, για να παραιτηθεί διαμαρτυρόμενος για την εξωτερική πολιτική του τότε πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεν[4], που δεν ήθελε να προκαλέσει ούτε τη Γερμανία του Χίτλερ ούτε την Ιταλία του Μουσολίνι, πολιτική που τελικά κατέληξε στη Συμφωνία του Μονάχου.
Με την έναρξη του Πολέμου, ο Ήντεν κατατάχθηκε επί πολύ σύντομο διάστημα στο Βρετανικό Στρατό με το βαθμό του Ταγματάρχη. Ο Τσάμπερλεν τον επανέφερε στο Υπουργικό Συμβούλιο ως Υπουργό Αποικιών, αλλά αυτή η θέση τού στέρησε τη συμμετοχή στην Πολεμική Κυβέρνηση. Έτσι, δεν είχε τη δυνατότητα να διεκδικήσει την Πρωθυπουργία, όταν ο Τσάμπερλεν παραιτήθηκε ύστερα από την εισβολή και κατάληψη της Γαλλίας τον Μάιο του 1940. Την πρωθυπουργία ανέλαβε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ.
Μολονότι η σχέση του με τον Τσώρτσιλ ήταν αρκετά περίεργη, καθώς και ο Ήντεν απέβλεπε στην πρωθυπουργία, ο Τσώρτσιλ τον επανέφερε στη θέση του Υπουργού Πολέμου όταν συγκρότησε την πολεμική του Κυβέρνηση το 1940, παραμένοντας σε αυτή μέχρι το 1945, οπότε ο Τσώρτσιλ έχασε την πρωθυπουργία. Ωστόσο ποτέ δεν σταμάτησε να εποφθαλμιά τη θέση του Πρωθυπουργού, καθώς αναγνωριζόταν ως ο διάδοχός του. Με τη δεύτερη πρωθυπουργία του Τσώρτσιλ (1951 - 1955) επανήλθε ως Υπουργός Εξωτερικών και, το 1955, τον διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία. Η υγεία του, όμως, ήταν ήδη κλονισμένη.
Η θητεία του σημαδεύτηκε από ένα σοβαρό πολιτικό σφάλμα: Άρχισε μυστικές διαπραγματεύσεις με τη Γαλλία και το Ισραήλ για τη χρήση στρατιωτικής βίας εναντίον της κυβέρνησης της Αιγύπτου του Στρατηγού Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, όταν, το 1956, εθνικοποιήθηκε η διώρυγα του Σουέζ. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δε μπόρεσε να υποστηρίξει το βρετανικό εγχείρημα και η Βρετανία αναγκάστηκε να υπαναχωρήσει, αποσύροντας τις δυνάμεις της. Αυτό υπήρξε πολύ ταπεινωτικό για το βρετανικό γόητρο, καθώς αποτέλεσε έμμεση αλλά σαφή ένδειξη ότι η Βρετανία δεν αποτελούσε πλέον παγκόσμια δύναμη ικανή να ρυθμίζει καταστάσεις στον πλανήτη. Ο Ήντεν αναγκάστηκε να παραιτηθεί τον Ιανουάριο του 1957, με καταρρακωμένη τη φήμη του: Το 2004 139 ακαδημαϊκοί των πολιτικών επιστημών τον ψήφισαν ως τον χειρότερο πρωθυπουργό του 20ού αιώνα[6] . Η μεγαλύτερη αποτυχία του ως πρωθυπουργού σημειώθηκε στον τομέα επί του οποίου είχε εντρυφήσει επί μακρά περίοδο ετών, αυτόν της εξωτερικής πολιτικής.
Μετά την παραίτησή του αποσύρθηκε από την πολιτική και έζησε ήσυχα τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του με τη δεύτερη σύζυγό του, Κλαρίσα, ανεψιά του Τσώρτσιλ. Το 1961 έλαβε τον τίτλο του Κόμητα του Έιβον (Earl Avon). Απεβίωσε στις 14 Ιανουαρίου του 1977.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
