Άγιο Μύρο

Άγιο Μύρο είναι το αποτέλεσμα της ανάμειξης λαδιού και ακόμη 57 ειδών αρωματικών ελαίων, δρογών και φαρμακευτικών φυτών. Αυτό παρασκευάζεται κάθε 10 χρόνια περίπου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και ύστερα στέλνεται στις κατά τόπους ορθόδοξες εκκλησίες, που ανήκουν στην δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, για να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια του Μυστηρίου του Χρίσματος, που τελείται μετά τη βάπτιση. Αλλιώς ονομάζεται «έλαιον ευχαριστίας», «έλαιον χρίσεως», «χρίσμα ευχαριστίας», «χρίσμα επουράνιον».^[1] Επομένως, κατά τη βάπτιση, ο χριστιανός λαμβάνει το χρίσμα και γίνεται συμμέτοχος του Θανάτου και της Ανάστασης του Χριστού και θα απολαύσει τη βασιλεία των ουρανών, σύμφωνα με τις Γραφές. Ακόμη, το Άγιο Πνεύμα θα τον κατευθύνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η παρασκευή του είναι πολύωρη και καλά μελετημένη.^[2][3]

Άγιο Μύρο

Ιστορία

Η έψηση, δηλαδή η παρασκευή του Αγίου Μύρου βασίζεται στην περιγραφή του Μωυσή στο Βιβλίο της Εξόδου (Έξοδος λ΄ 22-25), όπου αναφέρεται:^[1]

καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων· καὶ σὺ λάβε ἡδύσματα, τὸ ἄνθος σμύρνης ἐκλεκτῆς πεντακοσίους σίκλους καὶ κινναμώμου εὐώδους τὸ ἥμισυ τούτου διακοσίους πεντήκοντα καὶ καλάμου εὐώδους διακοσίους πεντήκοντα καὶ ἴρεως πεντακοσίους σίκλους τοῦ ἁγίου καὶ ἔλαιον ἐξ ἐλαιῶν εἲν καὶ ποιήσεις αὐτὸ ἔλαιον χρῖσμα ἅγιον, μύρον μυρεψικὸν τέχνῃ μυρεψοῦ· ἔλαιον χρῖσμα ἅγιον ἔσται.

Αρχικά η μετάδοση των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος στους πιστούς γινόταν με την επίθεση των χεριών των Αποστόλων στους νεοφώτιστους.^[4] Ήδη όμως από την Αποστολική εποχή η επίθεση των χεριών των Αποστόλων αντικαταστάθηκε από τη χρίση με αγιασμένο έλαιο από τον επίσκοπο ή από απλό ιερέα. Η αντικατάσταση αυτή οφειλόταν στην ραγδαία αύξηση των βαπτιζομένων Χριστιανών.^[5] Από τον 2ο αι. έχουμε την παρασκευή Αγίου Μύρου, οπότε και η επέκταση του χριστιανισμού σε πολλά κράτη. Έτσι λόγω κάποιων δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι Απόστολοι στην μεταφορά τους, το Άγιο Μύρο μεταφερόταν σε αυτά, για να χρίσει νέους ορθοδόξους, διότι πριν τελούσαν το μυστήριο μόνο αυτοί (οι Απόστολοι) οι οποίοι είχαν δεχθεί την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού το Άγιο μύρο παρασκευαζόταν από τους κατά τόπους επισκόπους. Καθώς όμως αναπτύχθηκε η εκκλησιαστική διοίκηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η εκκλησιολογική σημασία της παρασκευής και διανομής του Άγιου μύρου στις κατά τόπους εκκλησίες η παρασκευή του Αγίου μύρου αποτέλεσε σταδιακά ιδιαίτερο προνόμιο, που έχουν στις μέρες μας οι Πατριάρχες και ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Η παρασκευή και διανομή του Αγίου μύρου ενισχύει την ενότητα των Εκκλησιών και προβάλει τα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού Πατριαρχείου μεταξύ των υπόλοιπων Πατριαρχείων στον κόσμο.^{[4][6][Σημ 1][7][1]} Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει εκχωρήσει το δικαίωμα παρασκευής Αγίου Μύρου στις αυτοκέφαλες εκκλησίες της Σερβίας, Ρωσίας και Ρουμανίας.^[8]

Το Άγιο Μύρο παρασκευάστηκε σύμφωνα με τις Γραφές:

1. Το 1208 επί Πατριαρχίας Μιχαήλ Δ΄ (στη Νίκαια)
2. Το 1705 επί Πατριαρχίας Γαβριήλ Γ΄
3. Το 1759 επί Πατριαρχίας Σεραφείμ Β΄
4. Το 1833 επί Πατριαρχίας Κωνσταντίου Α΄
5. Το 1856 επί Πατριαρχίας Κύριλλου Ζ΄
6. Το 1865 επί Πατριαρχίας Σωφρονίου Γ΄
7. Το 1879 επί Πατριαρχίας Ιωακείμ του Γ΄
8. Το 1890 επί Πατριαρχίας Διονυσίου Ε΄
9. Το 1903 επί Πατριαρχίας Ιωακείμ του Γ΄
10. Το 1912 επί Πατριαρχίας Ιωακείμ του Γ΄
11. Το 1928 επί Πατριαρχίας Βασιλείου του Γ΄
12. Το 1939 επί Πατριαρχίας Βενιαμίν
13. Το 1951 επί Πατριαρχίας Αθηναγόρα
14. Το 1960 επί Πατριαρχίας Αθηναγόρα
15. Το 1973 επί Πατριαρχίας Δημητρίου
16. Το 1983 επί Πατριαρχίας Δημητρίου
17. Το 1992 επί Πατριαρχίας Βαρθολομαίου
18. Το 2002 επί Πατριαρχίας Βαρθολομαίου
19. Το 2012 επί Πατριαρχίας Βαρθολομαίου^[2]
20. Το 2022 επί Πατριαρχίας Βαρθολομαίου^[9]

Συστατικά

Ως τον 4ο αιώνα το Άγιο Μύρο ήταν απλό αγιασμένο λάδι πάνω στην Αγία Τράπεζα. Αργότερα παρασκευαζόταν με ανάμειξη διάφορων αρωματικών ουσιών, εξωτικών και παράξενων.^[10] Εν έτει 2019 ακόμη έχουμε το μύρο που παρασκευάζεται με 57 ουσίες,^[11][12] κάτι που κατοχυρώθηκε το 1951 επί Πατριάρχου Αθηναγόρα.^[13] Ως το 1951, ο αριθμός των ουσιών είτε αυξανόταν, είτε μειωνόταν,^[10] ενώ η πρώτη γραπτή συνταγή λέγεται ότι είναι του 8ου αι. γραμμένη σε βερβερινό κώδικα και με 13 υλικά. Συγκεκριμένα οι συνταγές που κατά καιρούς δημιουργήθηκαν για την παραγωγή μύρου είναι καταγεγραμμένες στην τυπική διάταξη της Συνοδικής εν Μόσχα Βιβλιοθήκης, στο Ευχολόγιο του Γκόαρ και στο Μέγα Ευχολόγιο. Το πλήθος των ουσιών, που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του μύρου, συμβολίζει την ποικιλία των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος. Μερικά από αυτά είναι η αγάπη, η σοφία, η σύνεση, η χαρά, η πραότητα, η εγκράτεια, η μακροθυμία και η αγαθοσύνη.^[5]

Ενώ βασικό στοιχείο του μύρου είναι ο μόσχος^{[Σημ 2]}, όπως αναφέρθηκε υπάρχουν άλλα 56 και τα κυριότερα είναι:

Διαδικασία παρασκευής

Όταν το μύρο τελειώνει έχουν περάσει περίπου 10 χρόνια από την παρασκευή του. Η εκ νέου παρασκευή του μύρου γίνεται με απόφαση συνόδου του Πατριαρχείου σε ειδικό ιερό Κουβούκλιο του Πατριαρχείου, το οποίο είχε κατασκευαστεί το 1880 επί πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄.^[8] Η έψηση του Μύρου συμβαίνει κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, και συγκεκριμένα από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι και τη Μεγάλη Πέμπτη και επιβλέπεται από δυο επιτροπές σε αυτή τη διαδικασία. Πρώτον η εκκλησιαστική που έχει ιερείς και δεύτερον οι κοσμήτορες που είναι χημικοί, φαρμακοποιοί και έμποροι αρωμάτων. Σε αυτή πρόεδρος είναι ο Άρχων Μυρεψός.^[2]

• Για την παρασκευή του Άγιου Μύρου πρέπει να προηγηθεί "Μικρός Αγιασμός" και ευλογία των υλικών και των σκευών από τον Πατριάρχη. Αυτό γίνεται την Κυριακή των Βαΐων και τη Μεγάλη Δευτέρα. Ο Πατριάρχης πρέπει πρώτα να τελειώσει με τον αγιασμό και να βάλει μερικά υλικά στους λέβητες. Ύστερα ανάβει τη φωτιά για το ψήσιμο και βάζει για προσάναμμα κομμάτια παλιών εκκλησιαστικών κειμένων, παλιών εικόνων και ξύλα που δεν χρειάζονταν από ναούς.
• Ακολούθως τη Μεγάλη Τρίτη γίνεται μνημόσυνο και διαβάζεται το Ευαγγέλιο για αυτούς που έχουν διαθέσει χρήματα για την παρασκευή του.
• Το μείγμα, τα βότανα και ο μόσχος προστίθενται στους λέβητες τη Μεγάλη Τετάρτη, όπου τελειώνει και η παρασκευή του Άγιου Μύρου. Κατά τη διάρκεια των ημερών, που γίνεται η έψηση του Αγίου Μύρου οι πιστοί μπορούν να ανακατεύουν με μεγάλες κουτάλες τα καζάνια, πράγμα το οποίο θεωρείται ότι προσδίδει ευλογία σε όσους πιστούς το κάνουν.^[8] Τη Μεγάλη Τετάρτη ο Πατριάρχης διαβάζει ευχές. Το απόγευμα τελείται το ιερό ευχέλαιο. Γίνεται φιλτράρισμα του Αγίου μύρου, για να αφαιρεθούν τα κατακάθια, τα οποία μοιράζονται στους πιστούς. Το Άγιο Μύρο μεταφέρεται σε μεγάλους αργυρούς αμφορείς, σε μικρά αργυρά και αλαβάστρινα δοχεία, τα οποία μεταφέρονται στο παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέου.^[10]
• Στο παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέα τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται ο Όρθρος και αμέσως μετά λιτανεία στην αυλή του Πατριαρχείου. Το Άγιο Μύρο μεταφέρεται εκεί από 24 αρχιμανδρίτες οι οποίοι κρατούν 24 αργυρά δοχεία, με τελευταίο τον Πατριάρχη που κρατά μια μικρή Μυροθήκη. Στην λιτανεία παρευρίσκονται εκπρόσωποι του ελληνικού κράτους και διπλωμάτες. Πριν το Άγιο Μύρο μεταφερθεί στα μεγάλα δοχεία του Μυροφυλακίου (στον πύργο του Πατριαρχείου), τελείται Θεία Λειτουργία όπου γίνεται ο καθαγιασμός του. Από το Μυροφυλάκιο μεταφέρεται στις ορθόδοξες εκκλησίες.^[14]

Χρήσεις

1. Στην τέλεση του μυστηρίου του χρίσματος μετά το βάπτισμα προκειμένου να δοθούν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος σε εκείνον, που βαπτίζεται.^[6][5]
2. Για το χρίσμα ανθρώπων, που γίνονται χριστιανοί ορθόδοξοι από άλλα δόγματα, των οποίων θεωρείται έγκυρη η προηγούμενη βάπτιση^[15]
3. Για τον καθαγιασμό της Αγίας Τράπεζας σε καινούργιους ναούς^[13]
4. Στην καθιέρωση αντικειμένων και εικόνων^[15]
5. Στη στέψη ορθοδόξων Βασιλέων και Βυζαντινών Αυτοκρατόρων^[6][15][16]
6. Στην τελετή χειροτονίας των επισκόπων στη Δύση^[6]
7. Στην ανακομιδή ιερών λειψάνων^[15][13]

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Υποσημειώσεις

1. Μέχρι και τον 8ο αι. το μυστήριο τελούσαν όλοι οι επίσκοποι.
2. Ο μόσχος είναι ουσία από τις ακριβότερες και πρόκειται ουσιαστικά για μια φυσικά αρωματική ουσία βγαλμένη από έναν αδένα ενός είδους ελαφιού ή του αρσενικού μοσχαριού

Παραπομπές

1. «Το Μυστήριο τού Χρίσματος: Το άγιο Μύρο και η ετοιμασία του». www.oodegr.com. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.
2. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2017.
3. advertising (4 Απριλίου 2016). «Το Άγιο Μύρο και η Ιερή Παρασκευή του τη Μεγάλη Εβδομάδα!». Μοναστηριακά Προϊόντα Αγίου Όρους / 100% Αυθεντικά. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019.
4. Σιδηράς, Ιωάννης. «Το Άγιο Μύρο στην Ορθόδοξη Εκκλησία» (PDF). Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022.
5. Μητσόπουλος, Νικόλαος (1984). Θέματα Ορθοδόξου Δογματικής Θεολογίας. Αθήνα: ΕΚΠΑ. σελ. 312-314.
6. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 44, εκδόσεις: Πάπυρος Γραφικές Τέχναι ΑΕ, Αθήνα 1990, σελ. 241
7. https://web.archive.org/web/20080610163937/http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=13549&m=A23&aa=1 «Χρίσμα επουράνιον» από το Φανάρι], το Βήμα, 28 Απριλίου 2002
8. Newsroom. «H παρασκευή του Αγίου Μύρου στο Φανάρι | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.
9. Welle (www.dw.com), Deutsche. «Στο Πατριαρχείο o καθαγιασμός του Αγίου Μύρου | DW | 21.04.2022». DW.COM. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.
10. «Η Έψησις του Αγίου Μύρου». ΠΑΤΡΙΣ. 19 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.
11. «Άγιο Μύρο: Πώς παρασκευάζεται - Τα 57 σπάνια υλικά που χρησιμοποιούνται». inewsgr.com. 18 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.^{[νεκρός σύνδεσμος]}
12. Gr, Hamomilaki (28 Απριλίου 2016). «Μύρον το Άγιον | Ἐγκόλπιον». Μύρον το Άγιον | Ἐγκόλπιον. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022.
13. «Το Άγιο Μύρο, η παρασκευή του και η Θεολογία του». ΗΧΩ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2022.
14. «Το Αγιον Μύρο». Rodiaki.gr. Η ΡΟΔΙΑΚΗ. 14 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2019.
15. «Άρχισε η παρασκευή του Αγίου Μύρου στη Ρουμανία». iEllada.gr. 23 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.
16. Greece), Χριστιανικη Αρχαιολογικη Εταιρεια (Athens (1994). Δελτιον της Χριστιανικης Αρχαιολογικης Εταιρειας. Χριστιανικη Αρχαιολογικη Εταιρεια.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
• Το Άγιον Μύρο άρθρο στον ιστότοπο https://engolpion.blogspot.com/2016/04/Holy.Myron.html (περιλαμβάνει λίστα με τα 57 συστατικά, που περιέχονται στο Άγιο Μύρο).

Περαιτέρω ανάγνωση

• Γεδεών, Μανουήλ Ι. (1912). Περί του Αγίου Μύρου γνώσεις χρήσιμοι τοις πιστοίς. Εν Κωνσταντινουπόλει: Εκ του Πατριαρχικού Τυπογραφείου. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
• Ιωσήφ Κωνσταντινίδης, Το Άγιο Μύρο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Επιστήμη και Θρησκευτική Παράδοση. Παρασκευή - Έψηση - Καθαγίαση, εκδόσεις: Olvos Science Α.Ε., (με φωτογραφικό υλικό του Δημήτρη Παλαβίδη).