ελληνική κινηματογραφική ταινία του 1959 From Wikipedia, the free encyclopedia
Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο είναι μια ελληνική αισθηματική κωμική ταινία του 1959, σε σενάριο και σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου και παραγωγή Φίνος Φιλμ. Πρωταγωνιστούν οι: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ και Χρήστος Τσαγανέας.[1]
| Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο | |
|---|---|
 Αφίσα της ταινίας | |
| Σκηνοθεσία | Αλέκος Σακελλάριος |
| Παραγωγή | Φίνος Φιλμ |
| Σενάριο | Αλέκος Σακελάριος |
| Ιστορία | Αλέκου Σακελλάριου |
| Βασισμένο σε | Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο (θεατρικό) |
| Πρωταγωνιστές | Αλίκη Βουγιουκλάκη Δημήτρης Παπαμιχαήλ Χρήστος Τσαγανέας Διονύσης Παπαγιαννόπουλος Γιώργος Γαβριηλίδης Θόδωρος Μορίδης Ορέστης Μακρής Μαρίκα Κρεββατά Μέλπω Ζαρόκωστα Νίκη Λινάρδου Άννα Μαντζουράνη Κατερίνα Γώγου Άννυ Παπακωνσταντίνου |
| Μουσική | Μάνος Χατζιδάκις |
| Τραγούδι | Αλίκη Βουγιουκλάκη, Τρίο Μέλοντυ |
| Φωτογραφία | Ντίνος Κατσουρίδης |
| Μοντάζ | Ντίνος Κατσουρίδης |
| Σκηνογραφία | Μάρκος Ζέρβας |
| Χορογραφία | Μανώλης Καστρινός |
| Εταιρεία παραγωγής | Φίνος Φιλμ |
| Διανομή | Φίνος Φιλμ |
| Πρώτη προβολή | 16 Νοεμβρίου 1959 (Ελλάδα) |
| Κυκλοφορία | 15 Μαρτίου 2006 (DVD) |
| Διάρκεια | 94΄ |
| Προέλευση | Ελλάδα |
| Γλώσσα | Ελληνική |
| δεδομένα () | |
Η κλασική αυτή ελληνική ταινία είναι μια από τις γνωστότερες και επικερδέστερες του ελληνικού κινηματογράφου. Ο ρόλος της μαθήτριας, Λίζας Παπασταύρου, εκτόξευσε την Αλίκη Βουγιουκλάκη και την έκανε σταρ. Η ταινία, στο 1ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1960, βραβεύτηκε ως μια από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες της πενταετίας 1955-1960.[2]
Η πλοκή της ταινίας εκτυλίσσεται γύρω από τον έρωτα που δημιουργείται μεταξύ ενός φτωχού, φιλότιμου φιλολόγου, του Πάνου Φλωρά (Δημήτρης Παπαμιχαήλ) και μιας νεαρής πλούσιας, κακομαθημένης μαθήτριάς του, της Λίζας Παπασταύρου (Αλίκη Βουγιουκλάκη). Στην ταινία, από την αρχή, αντιπαρατίθενται οι διαφορές της πλούσιας και της φτωχικής ζωής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διαφορά στον τρόπο αντιμετώπισης του φαγητού μεταξύ του καθηγητή και της μαθήτριας. Η μαθήτρια, παρά το πλουσιοπάροχο γεύμα που έχει στη διάθεσή της, το περιφρονεί και το δίνει στον σκύλο της, ενώ ο καθηγητής αρκείται σε ό,τι μπορεί να του προσφέρει η οικονομική του θέση και λέει ευχαριστώ. Επίσης, ενώ ο Φλωράς μετακινείται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, η Παπασταύρου διαθέτει σοφέρ για τις μετακινήσεις της.[3]
Όλα αρχίζουν όταν ο νεαρός φιλόλογος Πάνος Φλωράς αναζητεί δουλειά σε ένα σχολείο, όπου ως επί το πλείστον φοιτούν μαθήτριες οι οποίες κατάγονται από πλούσιες οικογένειες. Ο γυμνασιάρχης του σχολείου (Χρήστος Τσαγανέας), προειδοποιεί τον φιλόλογο αμφιβάλλοντας ότι θα τα καταφέρει στη θέση αυτή, διότι είναι νεαρός και θεωρεί ότι τα κακομαθημένα κορίτσια του σχολείου θα του πάρουν τον αέρα. Ωστόσο, ο Φλωράς πείθει τον γυμνασιάρχη να τον προσλάβει, έστω δοκιμαστικά. Έτσι ο καθηγητής ξεκινά την παράδοση, αφού πρώτα τον παρουσιάζει ο γυμνασιάρχης.
Στην τάξη, θα προσπαθήσει να διδάξει Όμηρο, σύντομα όμως διαπιστώνει ότι τα κορίτσια έρχονται στο σχολείο περισσότερο για να κάνουν την πλάκα τους, χωρίς να υπολογίζουν τη μόρφωσή τους. Όλες προσπαθούν να πουν την πιο αστεία ατάκα ή, απλά, να πειράξουν τον καθηγητή τους. Οι πολλές διακοπές του μαθήματος όμως, για ανούσιους λόγους από την Παπασταύρου τον εξοργίζουν: τη σηκώνει όρθια και της λέει ό,τι πιστεύει για εκείνη και, γενικότερα, για αυτούς που έχουν λεφτά και δεν έχουν ανάγκη να δουλέψουν, συγκρίνοντας τις πλούσιές του μαθήτριες με τους φτωχούς μαθητές που είχε στο παρελθόν. Τους κάνει κοινώς ένα κήρυγμα περί ηθικής. Αυτό έχει όμως ως αποτέλεσμα οι μαθήτριες να νευριάσουν και να αντιδράσουν, έτσι η Παπασταύρου προτίθεται να βάλει τον πατέρα της, Θεμιστοκλή Παπασταύρου (Θόδωρος Μορίδης), να μιλήσει στον γυμνασιάρχη για αυτόν τον Φλωρά.
Παρ' όλα αυτά, η Παπασταύρου βρίσκει έτερο τρόπο, ώστε να απαλλαγεί από την παρουσία του. Καθώς εκείνος γευματίζει στην τάξη, μπαίνει η Παπασταύρου, δήθεν για να πάρει μια σοκολάτα και του την προσφέρει. Αρχίζει να γίνεται πιο φιλική απέναντί του, αλλά όταν θα προσπαθήσει να του φτιάξει τη γραβάτα, εκείνος καταλαβαίνει ότι τον πλησιάζει πονηρά και τη χαστουκίζει. Η Παπασταύρου, αποφασισμένη να του δώσει ένα μάθημα, παρουσιάζει παραποιημένα τα γεγονότα στην μητέρα της (Μαρίκα Κρεββατά) και τη βάζει να τηλεφωνήσει στον γυμνασιάρχη για να του πει ότι ακόμα ζαλίζεται από το χαστούκι που της έδωσε ο καθηγητής της. Ο γυμνασιάρχης οργίζεται από το γεγονός, αλλά οι συνάδελφοι καθηγητές δεν συμμερίζονται αυτήν την άποψη και τάσσονται υπέρ του Φλωρά, αναφέροντας ότι οι μητέρες των κακομαθημένων κοριτσιών είναι οι καλύτεροι "σύμμαχοί" τους στην αυθάδεια.[4] Τελικά, ο Φλωράς χάνει τη θέση του. Συνειδητοποιώντας ότι δεν θα ξαναδεί τον καθηγητή της, η Παπασταύρου λέει την αλήθεια στη μητέρα της, ότι δηλαδή δεν τη χτύπησε τόσο πολύ όσο ισχυρίστηκε και ότι είναι κρίμα να χάσει τη δουλειά του ένας φτωχός άνθρωπος. Η Παπασταύρου βάζει τώρα τον πατέρα της να επέμβει και να διορθώσει τα πράγματα. Ο πατέρας της τάσσεται κι αυτός υπέρ του καθηγητή, λέγοντας του «ν' αγιάσει το χεράκι του». Εν τέλει, ο καθηγητής ξαναπιάνει δουλειά. Από εκεί και έπειτα όμως, όλοι οι υπόλοιποι καθηγητές θα ακολουθήσουν και αυτοί την μέθοδο του χαστουκιού, που, αν και δεν προβλεπόταν σε ένα τέτοιο κολέγιο, κάνει τα πράγματα να ηρεμήσουν αισθητά.
Σε μια εκδρομή που πραγματοποιεί το σχολείο, η Παπασταύρου, η οποία έχει αναπτύξει αισθήματα για τον καθηγητή της, πιάνεται στα χέρια με μια συμμαθήτριά της, την Πόπη Αλεξίου (Μέλπω Ζαρόκωστα), η οποία θέλει να κάνει φάρσα στον Φλωρά, διότι χάρη σε αυτόν όλοι οι καθηγητές υιοθέτησαν την μέθοδο των χαστουκιών όποτε οι μαθήτριες παρεκτρέπονταν. Όταν ο Φλωράς ζητά εξηγήσεις από τις δυο μαθήτριες, εκείνες αρνούνται να αποκαλύψουν τι έχει προηγηθεί. Τελικά, θύμα της φάρσας που προοριζόταν για τον Φλωρά πέφτει ο γυμναστής του σχολείου, κύριος Γκίκας (Ορέστης Μακρής).
Μετά την εκδρομή, σε μια παράδοση του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών, η Παπασταύρου σηκώνεται για να απαγγείλει και να μεταφράσει τους στίχους του Σοφοκλή:[i]
Ἔρως ἀνίκατε μάχαν, Ἔρως, ὃς ἐν κτήμασι πίπτεις,
ὃς ἐν μαλακαῖς παρειαῖς νεάνιδος ἐννυχεύεις,
φοιτᾷς δ᾽ ὑπερπόντιος ἔν τ᾽ ἀγρονόμοις αὐλαῖς· καί σ᾽ οὔτ᾽ ἀθανάτων φύξιμος οὐδεῖς
οὔθ᾽ ἁμερίων σέ γι᾽ ἀνθρώπων. ὁ δ᾽ ἔχων μέμηνεν.
σὺ καὶ δικαίων ἀδίκους φρένας παρασπᾷς ἐπὶ λώβᾳ
Όμως σύντομα, σταματάει την απαγγελία στη μέση, μην μπορώντας να συγκρατήσει άλλο τα δάκρυά της, δείχνοντας ότι πλέον μπορεί να μεταφράσει ένα αρχαίο κείμενο, αλλά και ότι είναι ερωτευμένη με τον καθηγητή της. Η λήξη της χρονιάς βρίσκει την μαθήτρια να προβιβάζεται, κι αυτό χάρη στον καθηγητή της, που την ενέπνευσε. Μετά από πολλές προσπάθειες και αφού δεν κατάφερε να του πει τι νιώθει για αυτόν, μπαίνει στο αμάξι όπου την περιμένει η οικογένειά της. Ο πατέρας της, βλέποντας τον κύριο Φλωρά στον δρόμο σταματάει, του ζητάει να πάει μαζί τους και εκείνος δέχεται. Η ταινία τελειώνει, ενώ οι υπόλοιπες μαθήτριες ακολουθούν το αμάξι, απαγγέλλοντας τους παραπάνω στίχους του Σοφοκλή.
Στην ταινία συναντήθηκαν για πρώτη φορά η Αλίκη Βουγιουκλάκη και ο Μάνος Χατζιδάκις, μια συνάντηση που έμελλε να γίνει η αρχή μακρόχρονης συνεργασίας, καθώς οι δυο τους έχουν συνεργαστεί και σε άλλες ταινίες. Το σινγκλ της ταινίας, που περιείχε το "Γκρίζο γατί" (πιο γνωστό ως "Νιάου, βρε γατούλα") και το "Έχω ένα μυστικό", έγινε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και αποτέλεσε τον πρώτο χρυσό δίσκο στην Ελλάδα.[5]
Στην εκδρομή του σχολείου, τα γυρίσματα έγιναν στον Σχοινιά. Τα γυρίσματα της σκηνής όπου η Βουγιουκλάκη τραγουδά το "Γκρίζο γατί" κράτησαν 3 ημέρες. Τα γυρίσματα του σχολείου έγιναν στο Κολλέγιο Αθηνών στο Παλαιό Ψυχικό,[6][7] την καλοκαιρινή περίοδο, κι έτσι ήταν άδειο από μαθητές.[8]
Πρόκειται για την πρώτη συνεργασία μεταξύ Αλέκου Σακελλάριου και Αλίκης Βουγιουκλάκη. Έγινε λογομαχία μεταξύ τους, διότι εκείνη θεωρούσε ότι ο Σακελλάριος έκανε περισσότερα πλάνα στη Νίκη Λινάρδου (μετέπειτα σύζυγο του σκηνοθέτη). Η Βουγιουκλάκη ζήτησε από τον διευθυντή παραγωγής, Φιλοποίμενα Φίνο να ελέγξει τις σκηνές, εκείνος συμφώνησε μαζί της και οι σκηνές ξαναγυρίστηκαν.[9][10] Παρ' όλα αυτά, η συνεργασία Βουγιουκλάκη και Σακελλάριου συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια με τεράστια επιτυχία.[9]
Ο Αλέκος Σακελλάριος, αρχικά, είχε σκεφτεί για τον ρόλο του Πάνου Φλωρά τον ηθοποιό Δημήτρη Χορν. Ο Χορν όμως αρνήθηκε να ερμηνεύσει τον εν λόγω ρόλο, λέγοντας: «Όχι Αλέκο μου, δεν θα δεθώ εγώ στο άρμα της Βουγιουκλάκη σαν τον Μουσούρη».[9][11]
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της ταινίας είναι τα πολλά χαστούκια που έδωσαν οι καθηγητές στις μαθήτριες, καθώς αυτός αποδείχτηκε ο τρόπος για να τις συνετίσουν. Στην ταινία δόθηκαν συνολικά 17 πραγματικά χαστούκια. Ήταν πραγματικά, διότι οι συντελεστές ήθελαν να αποφύγουν τα πολύωρα γυρίσματα για μια επιτυχημένη και πειστική σκηνή.[11] Τον Ιούλιο του 1976, σε συνέντευξή του στην εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού, Το πορτραίτο της Πέμπτης, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος είπε:[12]
«Λοιπόν, γυρίζουμε, και είναι καμιά τρακοσαριά οι κοπέλες. Παίζουνε κι ώσπου να 'ρθει η σειρά μου είχα βγει απέξω. Αλλά περνάνε ώρες και δε με φωνάζουν μέσα να συνεχίσουμε. Τί γίνεται; Πάω μέσα, ρωτώ γιατί σταματήσαμε; Όχι, δε σταματήσαμε, αλλά το ξύλο, δε γίνεται το ξύλο, μου λένε. (...) Ποιος χτυπάει; Ο Ορέστης Μακρής, ο Τσαγανέας, ο Γαβριηλίδης κλπ. Δεν το πετυχαίνουν. "Φέρε μία!" λέω του Αλέκου του Σακελλάριου (...) Έρχεται μία και φραπ! "Δόξα σοι" ο Θεός, είπε ο Σακελλάριος. (...) Έρχεται άλλη. Από τις 300 κοπέλες όλες θέλανε, πλέον όμως όχι. (...) Κάποια ψηλή ξανθιά λέει "εγώ"! Κραπ! και λέει αυτή: "αχ, το δόντι μου" (...) θα πήγαινε όμως να το βγάλει στον γιατρό.»
| Ηθοποιός[13] | Ρόλος[14] |
|---|---|
| Αλίκη Βουγιουκλάκη | Λίζα Παπασταύρου |
| Δημήτρης Παπαμιχαήλ | Πάνος Φλωράς |
| Χρήστος Τσαγανέας | γυμνασιάρχης |
| Διονύσης Παπαγιαννόπουλος | κ. Μακριδάκης |
| Ορέστης Μακρής | κ. Γκίκας |
| Γιώργος Γαβριηλίδης | κ. Μαυρομάτης |
| Θόδωρος Μορίδης | Θεμιστοκλής Παπασταύρου |
| Μαρίκα Κρεββατά | κ. Παπασταύρου |
| Μέλπω Ζαρόκωστα | Πόπη Αλεξίου |
| Άννα Μαντζουράνη | Πολυχρονοπούλου |
| Κατερίνα Γώγου | Λαζάρου |
| Νίκη Λινάρδου | Ξανθοπούλου |
| Άννυ Παπακωνσταντίνου | Γιαδικιάρογλου |
| Μαίρη Μεταξά | μαγείρισσα |
| Βαλεντίνη Ρούλη | μαθήτρια |
| Γοργώ Χρέλια | μαθήτρια |
| Άρης Βλαχόπουλος | - |
| Άγγελος Λάμπρου | - |
| Γιάννης Μπέρτος | - |
| Βελισσάριος Κοντογιάννης | - |
| Παντελής Παλιεράκης | σοφέρ |
Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 15 Νοεμβρίου 1959 στις κινηματογραφικές αίθουσες Ρεξ, Έσπερος, Άστυ και 'Ιλισια στην Αθήνα, ενώ ταυτόχρονα ξεκίνησε και η προβολή στις αίθουσες Σπλέντιτ του Πειραιά, Διονυσία της Θεσσαλονίκης, Πάνθεων της Πάτρας και τέλος στην Ηλέκτρα του Ηρακλείου.[15] Συνολικά η ταινία έκοψε 239.530 εισιτήρια, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση, ανάμεσα από 52 ταινίες, στη σχετική λίστα, της σεζόν εκείνης. Εκτός από τις καλές κριτικές που απέσπασε η ταινία, έσπασε και κάθε ρεκόρ εισιτηρίων, αφού, μόλις από την πρώτη εβδομάδα έκοψε πάνω από 100.000 εισιτήρια.[16] Η ταινία, παρ' όλα αυτά, πρόκειται για μεταφορά του ομώνυμου θεατρικού έργου του Αλέκου Σακελλάριου.[5] Το έργο είχε ανέβει το 1944 στο θέατρο Κυβέλης,[17] και τον ρόλο της Παπασταύρου ερμήνευσε η Μαρία Καλουτά.[9] Η κινηματογραφική μεταφορά είχε τόσο μεγάλη επιτυχία, που κατά τη χειμερινή περίοδο άνοιξαν και οι θερινοί κινηματογράφοι, για να μπορέσουν να ικανοποιήσουν το κοινό, το οποίο ήθελε απεγνωσμένα να τη δει. Η ταινία θεωρείται πως είναι η ταινία με τις περισσότερες θεάσεις στην Ελλάδα, καθώς μέσα στα πρώτα δέκα χρόνια, την είδαν πάνω από δέκα εκατομμύρια Έλληνες.[11][18]
Η Αλίκη Βουγιουκλάκη αρεσκόταν πολύ στο όνομα Λίζα για τους ρόλους της και σε πολλές ταινίες είχε αυτό το όνομα. Μάλιστα, το 1996, όταν εισήλθε στο νοσοκομείο, στη γραμματεία έδωσε το όνομα Λίζα Παπασταύρου, δηλαδή το ίδιο όνομα με τον χαρακτήρα της ταινίας.[11]
Η ιστορία της ταινίας δημοσιεύθηκε με τη μορφή σινερομάντζου στο περιοδικό Θεατής τον Αύγουστο του 1960, το οποίο διήρκεσε 24 εβδομάδες.[11] Έχει κυκλοφορήσει και στο εξωτερικό, με τίτλο Maidens' Cheek (μτφ: Μάγουλα κοριτσιών). Στις 15 Μαρτίου του 2006 κυκλοφόρησε σε μορφή DVD.[14]
Η ταινία, που αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα εφηβικού κινηματογράφου, έχει γίνει πολλές φορές θεατρική παράσταση από διάφορα σχολεία της Ελλάδας.[19]
i. ^ Έρωτα ανίκητε στη μάχη, Έρωτα, που σκλαβώνεις εκείνους που χτυπάς, συ που ξενυχτάς στα τρυφερά τα μάγουλα της κόρης, συ που γυρνάς στις θάλασσες και στις αγροτικές καλύβες και και σένα δεν μπορεί κανείς, μήτε θεός μητ' άνθρωπος εφήμερος, να σε ξεφύγει, κι αυτό που σ' έχει καταντά τρελός.[20] (Στίχοι 781-790).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
