From Wikipedia, the free encyclopedia
To Ανατολικά της Εδέμ (αγγλ.: East of Eden) είναι Αμερικανική δραματική ταινία του 1955, σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν, βασισμένο στο δεύτερο μέρος του ομώνυμου μυθιστορήματος του Τζον Στάινμπεκ. Η ταινία πραγματεύεται τη ζωή ενός ανήσυχου νέου, που ψάχνει να βρει την ταυτότητά του και προσπαθεί να κερδίσει την αγάπη και την εμπιστοσύνη του ιδιαίτερα θρήσκου πατέρα του, ο οποίος φαίνεται να δείχνει την προτίμησή του στον άλλο του γιο. Πρωταγωνιστούν οι Τζούλι Χάρις, Ρέιμοντ Μάσεϊ και Τζέιμς Ντιν στον πρώτο κινηματογραφικό του ρόλο. Τους πρωταγωνιστές πλαισιώνουν οι: Μπερλ Άιβς, Ρίτσαρντ Ντάβαλος και Τζο βαν Φλιτ, ενώ υπεύθυνοι για τη διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος είναι ο Πολ Όσμπορν κι ο ίδιος ο Τζον Στάινμπεκ.
Ήταν η μοναδική από τις τρεις ταινίες του Τζέιμς Ντιν που προβλήθηκε στους κινηματογράφους ενώ εκείνος ήταν ακόμη ζωντανός και την οποία ο ηθοποιός μπόρεσε να δει ολοκληρωμένη. Η ταινία έλαβε 4 υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ κι ο Τζέιμς Ντιν έλαβε την πρώτη του μεταθανάτια υποψηφιότητα για το ρόλο του Κέιλεμπ Τρασκ.
Το 2016 η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.[12]
Το 1917, ενώ η Ευρώπη υπόκειται στα δεινά του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, στην κοιλάδα Σαλίνας της Καλιφόρνια ο Κέιλεμπ Καλ Τρασκ (Τζέιμς Ντιν) είναι ένα δυστυχισμένο αγόρι, που προσπαθεί να κερδίσει τη συμπάθεια και την αγάπη του πατέρα του, Άνταμ (Ρέιμοντ Μάσεϊ), που δείχνει να προτιμά τον άλλο του γιο Άρον (Ρίτσαρντ Ντάβαλος). Τα δυο αγόρια που έχουν μεγαλώσει χωρίς τη μητέρα τους, για την οποία γνωρίζουν ότι πέθανε όταν εκείνα ήταν μικρά, έχουν εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες. Ο Καλ είναι παρορμητικός και ενστικτώδης, ενώ ο Άρον είναι ήρεμος και υπάκουος. Μετά από έναν καυγά που έχει ο Καλ με τον πατέρα του καταφεύγει στο Μόντερεϊ, όπου ανακαλύπτει ότι η μητέρα του, Κέιτ (Τζο βαν Φλιτ), είναι ζωντανή κι ότι είναι ιδιοκτήτρια χαμαιτυπείου. Παράλληλα ο πατέρας των αγοριών επενδύει στην καλλιέργεια μαρουλιών και χάνει όλη του την περιουσία προσπαθώντας να τα μεταφέρει κατεψυγμένα στη Νέα Υόρκη. Ο Καλ προσπαθεί να βοηθήσει τον πατέρα του να ορθοποδήσει και ζητά χρήματα από τη μητέρα του για να επενδύσει στην καλλιέργεια φασολιών. Όταν οι Η.Π.Α. μπαίνουν στον πόλεμο, ο Καλ βγάζει πολλά χρήματα από την πώληση των φασολιών, τα οποία σκοπεύει να προσφέρει στον πατέρα του, ως δώρο γενεθλίων. Την ημέρα των γενεθλίων του όμως πριν ο Καλ προσφέρει το δώρο του, ο Άρον ανακοινώνει το γάμο του με την Άμπρα (Τζούλι Χάρις), μια κοπέλα η οποία αμφιταλαντεύεται από τα συναισθήματα που τρέφει και για τους δυο αδελφούς. Όταν ο Καλ προσφέρει τα χρήματα που έβγαλε στον πατέρα του εκείνος τα απορρίπτει ισχυριζόμενος ότι είναι βρόμικα. Δείχνοντας με αυτό τον τρόπο ότι η ανακοίνωση των γάμων του Άρον ήταν καλύτερο δώρο από εκείνο του μικρού του γιου. Τότε ο Καλ κυριευμένος από το θυμό αποκαλύπτει στον Άρον την αλήθεια για τη μητέρα τους, πράγμα που πρόκειται να ανατρέψει τις ισορροπίες μέσα στην οικογένεια και να φέρει τη δυστυχία.
Ο Καζάν προσέγγισε τον Μάρλον Μπράντο και τον Μοντγκόμερι Κλιφτ για το ρόλο του Κέιλεμπ Τρασκ (παρά το γεγονός ότι και οι δυο είχαν κλείσει τα 30), αλλά και οι δυο τον απέρριψαν, τότε ο σκηνοθέτης αποφάσισε να στραφεί σε άσημους ακόμα ηθοποιούς. Είχε να επιλέξει μεταξύ των Τζέιμς Ντιν και Πωλ Νιούμαν, δυο ηθοποιούς που είχαν φοιτήσει στο Actor's Studio και προτίμησε τον Ντιν επειδή το παίξιμό του ήταν πιο ενστικτώδες. Ο Ντιν αυτοσχεδίασε τη σκηνή στην οποία ο πατέρας του, τον οποίο υποδύεται ο Ρέιμοντ Μάσεϊ, αρνείται το δώρο των γενεθλίων του, αγκαλιάζοντάς τον. Ο εναγκαλισμός δεν ήταν μέρος του σεναρίου και προκάλεσε την έκπληξη του ηθοποιού, αντίδραση που ήταν κατάλληλη για τη σκηνή. Ο Ντιν φερόταν επίσης με άσχημο τρόπο στον Μάσεϊ προκειμένου να του προκαλέσει την οργή που χρειαζόταν ο ρόλος του. Η ταινία μετά την προβολή της έκανε αστέρα πρώτου μεγέθους τον Τζέιμς Ντιν.
Παρά το γεγονός ότι το μυθιστόρημα και η ταινία διαδραματίζονται στο Μόντερεϊ της Καλιφόρνιας, μεγάλο μέρος της ταινίας γυρίστηκε στο Μεντοσίνο επίσης στην Καλιφόρνια, με μερικές σκηνές οι οποίες γυρίστηκαν στην κοιλάδα Σαλίνας.
Η ταινία προβλήθηκε στους κινηματογράφους τον Μάρτιο του 1955 και έκανε εισπράξεις της τάξης των 5 εκατομμυρίων δολαρίων[13].
Ο Ντέιβ Κερ της εφημερίδας Chicago Reader επαίνεσε τη σκηνοθεσία του Καζάν, καθώς και τις γήινες ερμηνείες των Τζέιμς Ντιν και Ρίτσαρντ Ντάβαλος[14]. Ο Μπόσλεϊ Κράουδερ για τους New York Times έγραψε στην κριτική του ότι η ταινία είχε ενέργεια και ένταση, αλλά στερείται σαφήνειας και συναισθήματος. Αποκάλεσε επίσης την ερμηνεία του Ντιν ως μια μάζα υστερίας που προσπαθεί να μιμηθεί την τεχνική του Μάρλον Μπράντο[15].
50 χρόνια αργότερα ο Κένεθ Τούραν των Los Angeles Times έδωσε θετικές κριτικές στην ταινία λέγοντας Το Ανατολικά της Εδέμ δεν είναι μόνο μια από τις καλύτερες ταινίες του Καζάν, αλλά περιέχει και την καλύτερη ίσως ερμηνεία του Τζέιμς Ντιν[16].
Η ταινία έλαβε τέσσερις υποψηφιότητες για τα Βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Ο Καζάν έχασε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας από τον Ντέλμπερτ Μαν σκηνοθέτη της ταινίας Μάρτι. Και ο Τζέιμς Ντιν έχασε το Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου από τον Έρνεστ Μποργκνάιν, πρωταγωνιστή της ταινίας Μάρτι. Η ταινία κέρδισε μόνο ένα βραβείο, το Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της Τζο βαν Φλιτ. Ο Ηλίας Καζάν βραβεύθηκε για τη σκηνοθεσία της ταινίας στο Φεστιβάλ των Καννών[17], ενώ η ταινία βραβεύτηκε επίσης με Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Δραματικής Ταινίας.
Βράβευση:
Υποψηφιότητα:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
