διπλό αστρικό σύστημα στον αστερισμό Ανδρομέδα From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο αστέρας Groombridge 34 είναι στην πραγματικότητα ένα διπλό αστρικό σύστημα (δύο αστέρες που περιφέρονται περί το κοινό κέντρο μάζας τους). Βρίσκεται στον βόρειο αστερισμό Ανδρομέδα. Είναι η 34η καταγραφή στον «Κατάλογο Περιπολικών Αστέρων» (A Catalogue of Circumpolar Stars) του Βρετανού αστρονόμου Στήβεν Γκρούμπριτζ, που εκδόθηκε[1] μεταθανατίως το 1838. Με βάση ακριβείς μετρήσεις της παράλλαξής του από τη διαστημική αποστολή Γαία, το σύστημα βρίσκεται σε απόσταση 11,62 ετών φωτός από τη Γη και το Ηλιακό Σύστημα, κάτι που το καθιστά το δέκατο έκτο κοντινότερο αστρικό σύστημα. Φιλοξενεί το πλησιέστερο στη Γη εξωηλιακό πλανητικό σύστημα με περισσότερους από έναν γνωστούς πλανήτες.
Groombridge 34 | ||
---|---|---|
Αστερισμός: | Ανδρομέδα | |
Συντεταγμένες του A (εποχή 2000.0): |
α = 0h:18m:23s, δ = +44°.01′.23″ | |
Φαινόμενο μέγεθος: | 8,12 και 11,01 | |
Φασματικός τύπος: | M1.4 V + M4 V | |
Απόσταση από τη Γη: | 11,618 ± 0,002 έτη φωτός | |
Ονομασίες σε καταλόγους | GX/GQ And, BD+43°44, HD 1326, HIP 1475, SAO 36248 | |
Αμφότεροι οι αστέρες-μέλη του συστήματος είναι αμυδροί ερυθροί νάνοι και για τον λόγο αυτόν δεν είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Η μεταξύ τους απόσταση είναι περίπου 147 αστρονομικές μονάδες (AU) και χρειάζονται 2.600 περίπου γήινα έτη για να εκτελέσουν μία πλήρη περιφορά[2], σε σχεδόν κυκλική τροχιά (μη ανιχνεύσιμη εκκεντρότητα). Αμφότεροι οι αστέρες παρουσιάζουν αιφνίδιες και ακανόνιστες μεταβολές στη φωτεινότητα ως αστέρες εκλάμψεων, οπότε τους έχουν δοθεί και ονόματα μεταβλητών αστέρων: Ο φωτεινότερος, ο Groombridge 34 A, είναι ο GX Ανδρομέδας (συντομογραφικά GX And), ενώ ο αμυδρότερος, ο Groombridge 34 B, είναι ο GX Ανδρομέδας (GQ And).[3] Αμφότεροι οι αστέρες είναι νεαρότατοι για τον φασματικό τύπο τους, με ηλικίες «μόλις» 3 δισεκατομμύρια έτη περίπου.[4]
Το όλο σύστημα, ως κοντινό στη Γη, εμφανίζει μεγάλη ιδία κίνηση, 2,9΄΄ ανά έτος[5], και επιπλέον απομακρύνεται από το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 11,6 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (41.800 χιλιόμετρα την ώρα)[6]. Αυτό σημαίνει ότι κάποτε ήταν πλησιέστερα σε εμάς: απλοί υπολογισμοί φανερώνουν ότι πριν από περίπου 15 χιλιετίες πέρασε σε μία ελάχιστη απόσταση 11,0 έτη φωτός από το Ηλιακό Σύστημα.[5]
Το 93,5 % του όλου φωτός του συστήματος προέρχεται από τον κύριο αστέρα, τον GX And. Ο φασματικός του τύπος αντιστοιχεί σε ερυθρό νάνο της Κύριας ακολουθίας[4] με επιφανειακή θερμοκρασία 3.607 ± 68 K και δείκτη χρώματος[7] (B−V) = +1,56. Η μάζα του εκτιμάται στο 38% περίπου της μάζας του Ήλιου και ομοίως η διάμετρός του στο 38% περίπου της ηλιακής. Η πραγματική του (απόλυτη) λαμπρότητα είναι 45 φορές μικρότερη από τη λαμπρότητα του Ήλιου, οπότε η κατοικήσιμη ζώνη γύρω του βρίσκεται σε απόσταση από 0,112 έως 0,239 AU από αυτόν[8]. Οι φωτομετρικές παρατηρήσεις του Γαία υποδεικνύουν περίοδο περιστροφής γύρω από τον άξονά του 44 ημέρες και κύκλο μαγνητικής δραστηριότητας περίπου 9 (γήινων) ετών.[9]
Ο συνόδος αστέρας GQ And είναι επίσης ερυθρός νάνος της Κύριας ακολουθίας. Ο φασματικός του τύπος αντιστοιχεί[4] σε λίγο μικρότερη επιφανειακή θερμοκρασία από τον κύριο αστέρα, 3.304 ±70 K μάζα του εκτιμάται στο 15% περίπου της μάζας του Ήλιου και η διάμετρός του σε 18% περίπου της ηλιακής. Η πραγματική του λαμπρότητα είναι μικρότερη από το ένα χιλιοστό της λαμπρότητας του Ήλιου, οπότε η κατοικήσιμη ζώνη γύρω του βρίσκεται σε απόσταση από 0,048 έως 0,103 AU από αυτόν[8].
Τον Αύγουστο του 2014 αναφέρθηκε ένας πλανήτης σε περιφορά γύρω από τον Groombridge 34 A.[10] Η αναφορά στηρίχθηκε σε ανάλυση των ακτινικών ταχυτήτων του αστέρα με τον φασματογράφο HIRES στο Αστεροσκοπείο Κεκ.
Με χρήση του φασματογράφου CARMENES στο Αστεροσκοπείο Καλάρ Άλτο σε συνδυασμό με τα δεδομένα από τους HARPS και HIRES, ερευνητές δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη του συγκεκριμένου πλανήτη (Groombridge 34 Ab), αλλά πρότειναν την πιθανή ύπαρξη ενός άλλου πλανήτη, του Groombridge 34 Ac ή GJ 15 Ac, γύρω από τον ίδιο αστέρα.[11]
Αυτή η κατάσταση ξεκαθάρισε αργότερα με νέες παρατηρήσεις με τον HIRES, που κάλυπταν πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σε αυτές ανακαλύφθηκαν αμφότεροι οι πλανήτες και τέθηκαν οι ελάχιστες μάζες τους σε 3,0 (για τον Ab) και 36 (για τον Ac) μάζες της Γης. Οι περίοδοι περιφοράς τους είναι 11,4 και 7400 γήινες ημέρες αντιστοίχως, σε αποστάσεις . Μέχρι σήμερα, αυτό είναι το πλησιέστερο στη Γη εξωηλιακό πλανητικό σύστημα με περισσότερους από έναν γνωστούς πλανήτες.[12]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.