Χρίσοβο Αιτωλοακαρνανίας

Το Χρίσοβο ή Χρύσοβο είναι μικρό ορεινό χωριό της Αιτωλοακαρνανίας.^[2]

Χρίσοβο
Χρίσοβο Χρίσοβο
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα[1]
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Περιφερειακή Ενότητα	Αιτωλοακαρνανίας
Δήμος	Ναυπακτίας
Δημοτική Ενότητα	Αποδοτίας
Γεωγραφία
Νομός	Αιτωλοακαρνανίας
Υψόμετρο	670
Πληθυσμός
Μόνιμος	35
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Χρύσοβο
Ταχ. κώδικας	300 25
Τηλ. κωδικός	26340
δεδομένα

Γεωγραφικά - ιστορικά στοιχεία

Το Χρίσοβο είναι αμφιθεατρικά χτισμένο στους νότιους πρόποδες του όρους της Μακριάς Ράχης^[3] σε υψόμετρο 670 μέτρων^[2]. Απέχει 88 χλμ. από το Μεσολλόγγι, 39 χλμ. απο την Ναύπακτο και βρίσκεται στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει τα χωριά Λιμνίτσα, Κοκκινοχώρι, και Ασπριά^[4]. Μαζί με το κοντινό χωριό Κοκκινοχώρι (απόσταση 2 χλμ.) και τη Λιμνίτσα αναφέρονται στη δημοτική παράδοση ως "Λεβεντοχώρια". Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το όνομα Χρύσοβο εμφανίζεται σε οθωμανικά κατάστιχα του 1454 με την ονομασία Hirsova^[5], σλαβικής προελεύσεως σύμφωνα με κάποιους μελετητές. Ο περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ την αναφέρει, ως Χρύσοβο, στον κατάλογο των χωριών της περιοχής Κραβάρων να κατοικείται από 10 οικογένειες^[6].

Αξιοθέατα

Το πιο σημαντικό αξιοθέατο είναι ο Ναός του Σωτήρος ή "Σωτήρω" για τους ντόπιους, σε απόσταση 4 χλμ., ο οποίος είναι ότι απέμεινε από το Μοναστήρι του Σωτήρος που κτίστηκε περίπου τον 13ο αιώνα από τους μοναχούς της Ιεράς Μονής Παναγίας της Βαρνάκοβας και ήταν μετόχι της. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν το λιθόστρωτο δάπεδο, το λιθόκτιστο τέμπλο, η πέτρινη Αγία Τράπεζα και κυρίως οι αγιογραφίες και ο διάκοσμος των τοίχων του ναού. Ο καθηγητής Παύλος Λαζαρίδης (1975-1982) μελέτησε τις αγιογραφές του ναού στις αρχές της δεκαετίας του 60 και απέδειξε οτι η αγιογράφηση έγινε σε τέσσερις χρονικές περιόδους: το 1270, το 1400 - 1500, τον 16ο αι. και γύρω στο 1629. Αναφέρει μάλιστα ότι "Ο αρμονικός συνδυασμός μιας μεγάλης ποκιλίας χρωμάτικών διαβαθμίσεων, η σταθερότης, η ακρίβεια του σχεδίου και η σύνθεσις των σκηνών καθιστούν τη Σωτήρω ένα σημαντικό μνημείο στο οποίο αντιπροσωπεύεται η Βυζαντινή ζωγραφική πολλών αιώνων"^[3]. Το μοναστήρι του Σωτήρος διαλύθηκε το 1834^[7].

Κάτοικοι

• Γραψάκης Κωνσταντίνος ή Γράψας ή Γράψιας: Χειμαρομάχος 1912, σώματος Στυλιανού Γαλερού^[8]

Διοικητικά στοιχεία

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα γραμμένος Χρύσοβον, μετά την Επανάσταση του 1821, το 1835 στο ΦΕΚ 19Α - 07/12/1835 να προσαρτάται στον τότε δήμο Αποδωτίας. Το 1940 το όνομά του διορθώθηκε σε Χρίσοβον.^[9] Την περίοδο 1999 - 2010, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καποδίστριας, ανήκε στο Δήμο Αποδοτίας. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης μαζί με το Κοκκινοχώρι και τη Σωτήρω συναποτελούν τη Τοπική Κοινότητα Κοκκινοχωρίου που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Αποδοτίας του Δήμου Ναυπακτίας και ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 40 κάτοικοι.^[10]

Απογραφές πληθυσμού

Απογραφή	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	152[11]	125[12]	57[13]	69[14]	72[15]	45[16]	40

Δείτε επίσης

• Η ναοδομική αρχιτεκτονική του Δεσποτάτου της Ηπείρου, την περίοδο της δυναστείας των Κομνηνών Αγγέλων 1204-1318^{[νεκρός σύνδεσμος]}

Παραπομπές

1. (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
2. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 255, τομ. 35.
3. Administrator. «Κοκκινοχώρι & Χρύσοβο». www.kravara.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2017.
4. «Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας». www.pde.org.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2017.
5. Administrator. «Καταγραφή των χωριών και οικισμών της επαρχίας Ναυπακτίας». www.e-nafpaktia.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2017.
6. Β. Σταυρογιαννόπουλος, Κράβαρα τα περήφανα, Αθήνα 1982, σελ.32-33
7. «ΑΝΩ ΧΩΡΑ, Ορεινή Ναυπακτία, ξενοδοχεία, Ανω Χώρα Ναυπακτίας, αξιοθέατα, διαμονή, πληροφορίες». www.hotelsline.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2017.
8. ΣΑΙΤΟΥΡΙΑΝΟΙ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΓΑΛΕΡΟΥ
9. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
10. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Απογραφής 2011», σελ. 10721 (σελ. 247 του pdf)
11. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 21 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
12. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 28 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
13. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 28 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
14. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 36 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
15. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 31 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
16. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 25 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.