Χιρόνα

Η Ζιρόνα (ισπανικά: Gerona, καταλανικά και επίσημα: Girona) είναι πόλη στην Καταλονία, στη βορειοανατολική Ισπανία, και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Η πόλη υπολογίζεται ότι το 2023 είχε 104.320 κατοίκους και βρίσκεται στη συμβολή των ποταμών Τερ, Ονιάρ και Γκουέλ, κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία. Θεωρείται από τις ομορφότερες πόλεις της Καταλονίας, χάρη στο γεωγραφικό της ανάγλυφο και το πλούσιο ιστορικό της κέντρο. Λόγω της θέσης της, που αποτελεί πέρασμα από την Ιβηρική χερσόνησο στην υπόλοιπη Ευρώπη, έχει υποστεί πολλές εισβολές και καταστροφές κατά τη διάρκεια της ύπαρξής της^[6].

Χιρόνα
Σημαία Έμβλημα
Χιρόνα
Χώρα	Ισπανία[1]
Διοικητική υπαγωγή	Ζιρονές
Ίδρυση	1834
Προστάτης	Narcissus of Girona και Felix of Girona
Διοίκηση
• mayor of Girona	Lluc Salellas i Vilar (από 2023)
• Μέλος του/της	Eurotowns network[2]
Έκταση	39,1 km²[3]
Υψόμετρο	70 μέτρα[3]
Πληθυσμός	104.320 (2023)[4]
Ταχ. κωδ.	17000–17007[5]
Τηλ. κωδ.	972
Ζώνη ώρας	UTC+01:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ονομασία

Σήμερα, η επίσημη μορφή του ονόματος της πόλης είναι από το 1978 η καταλανική (Girona), που προφέρεται Ζιρόνα ([ʒiˈɾonə]). Το όνομά της προέρχεται από την αρχική λατινική Urbs Gerunda, δηλαδή «πόλη που πρέπει να γίνει αντικείμενο διαχείρισης», όρος που γεννήθηκε μετά την παράδοση της πόλης από τις τοπικές ιβηρικές φυλές στους Ρωμαίους. Έτσι, σε αντίθεση με τις λοιπές ρωμαϊκές πόλεις της Καταλονίας, το όνομα της Χιρόνα δεν περιέχει κανένα ιβηρικό λεξικολογικό στοιχείο. Η αραβική της ονομασία ήταν Garunda.^[7]

Ιστορία

Οι πρώτοι κάτοικοι της πόλης ήταν η ιβηρική εθνότητα των Ιντιγετών (Indigeti). Η πρώτη οχύρωση της πόλης ήρθε από τον Πομπηίο στη διάρκεια του πολέμου με τον Σερτώριο το 82-72 π.Χ. όποτε και αποφασίστηκε η δημιουργία ενός oppidum (περιτειχισμένης πόλης) πάνω στη Via Herculea, μελλοντική Via Augusta. Η πόλη αυτή ονομάστηκε Gerunda και συνδεόταν με τη θάλασσα μέσω του κοντινού λιμανιού του Εμπορίου. Η πόλη δεν ξεπέρασε ποτέ τον χαρακτήρα της ως φρούριο. Στη συνέχεια καταλήφθηκε από τους Βησιγότθους, για τους οποίους υπήρξε ένα κύριο νομισματοκοπείο, τους Μουσουλμάνους το 715 και τον Καρλομάγνο το 785, ο οποίος την έκανε μία από τις 14 έδρες κομητειών της Ισπανικής Μαρκίας.^[8]

Η κομητεία της Ζιρόνα, σε άμεση σχέση με τη γειτονική κομητεία της Μπεζαλού, έπαιξε το ρόλο της ως αμυντικός προμαχώνας εναντίον των Μαυριτανών και σταδιακά μεγάλωσε σε μέγεθος και αμυντική ισχύ. Πριν την επιδημία πανώλης το 1347, η Ζιρόνα ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην Καταλωνία, με περίπου 10.000 κατοίκους^[9]. Από την εποχή της κομητείας, εγκαταστάθηκαν στην πόλη ομάδες Εβραίων, μετατρέποντάς την σε κέντρο διδασκαλίας της Καμπάλα και κατασκευάζοντας μια από τις μέχρι σήμερα καλύτερα διατηρημένες εβραϊκές συνοικίες της Ευρώπης. Η παρουσία τους διήρκεσε μέχρι το πογκρόμ του 1391, για να εξαφανιστούν οριστικά με τον διωγμό τους από τους Καθολικούς Μονάρχες στα τέλη του 15ου αιώνα.

Η ένταξή της στο Στέμμα της Αραγωνίας θα επιφέρει εμπορική και πληθυσμιακή άνθηση. Το 1414 δημιουργείται ο τίτλος του Δούκα της Ζιρόνα ως τίτλος του διαδόχου στο Στέμμα. Στα τέλη του 14ου αιώνα ο Πέτρος Δ´ ο Τελετουργικός επεκτείνει τα τείχη της ακόμη περισσότερο προς την πλευρά του ποταμού Ονιάρ. Η πόλη θα υποφέρει πολιορκίες τα έτη 1653, 1684, 1694 και 1711, όπως και το 1809 από τον στρατό του Ναπολέοντα^[10]. Το 1898 καταργείται ο χαρακτηρισμός της ως πόλη-φρούριο και γίνεται δυνατή η μερική κατεδάφιση των τειχών της.

Η πόλη σήμερα είναι σημαντικός τουριστικός προορισμός. Κύρια αξιοθέατα της πόλης είναι ο καθεδρικός ναός της Σάντα Μαρία, τα αρχαία τείχη, η εκκλησία του Σαντ Φελίου, η πλατεία της Ανεξαρτησίας, τα σπίτια στο Ονιάρ. Στη πόλη βρίσκονται βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων, όπως γάλα, μπισκότα και αλεύρι, υφαντουργίες.^[8]

Ο καθεδρικός της Ζιρόνα

Αρχιτεκτονική

Ο Καθεδρικός ναός της Παναγίας της Ζιρόνα είναι η έδρα της τοπικής επισκοπής. Άρχισε να χτίζεται το 1312 για να αντικαταστήσει τον παλαιότερο ναό ρομανικού ρυθμού του 11ου αιώνα, από τον οποίο σήμερα διατηρείται ένας πύργος ("ο πύργος του Καρλομάγνου", la torre de Carlemany). Ολοκληρώθηκε οριστικά στα μέσα του 20ού αιώνα. Είναι γοτθικού στυλ με ένα μόνο κλίτος πλάτους 22 μέτρων, το οποίο και αποτελεί το πλατύτερο κλίτος οποιουδήποτε ρυθμού στον κόσμο μετά από αυτό του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, και το πλατύτερο σε εκκλησία γοτθικού ρυθμού. Στην πλατεία του καθεδρικού σώζονται απομεινάρια του ρωμαϊκού τείχους.

Ο περίπατος του τείχους γύρω από την παλιά πόλη.

Ο περίφημος «περίπατος του τείχους» (Passeig de la Muralla) είναι μια διαδρομή που ενώνει τα τείχη που περιτριγυρίζουν την παλιά πόλη. Περιέχει τμήματα των τειχών του 9ου αιώνα και του ύστερου Μεσαίωνα (14ος και 15ος αιώνας).

Γύρω από τον ποταμό Ονιάρ βρίσκονται χτισμένα κολλητά σπίτια διαφόρων χρωμάτων και μεγεθών, που συνθέτουν μια πολύ χαρακτηριστική εικόνα της πόλης. Κατασκευασμένα πάνω στα παλιά τείχη, είναι δείγμα της άτακτης αστικής ανάπτυξης που έζησε η πόλη κατά τον 20ό αιώνα. Ανάμεσά τους βρίσκεται και το σπίτι του Καταλανού αρχιτέκτονα Ραφαέλ Μαζό (Rafael Masó i Valentí,1880-1935).

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δύο κύριοι κοινόχρηστοι χώροι, η ράμπλα της ελευθερίας (Rambla de la llibertat), κύρια είσοδος στην παλιά πόλη, και η πλατεία της Ανεξαρτησίας (Plaça de la Independència), που περιτριγυρίζεται από νεοκλασικά κτήρια.

Μεταφορές

Η Ζιρόνα, όντας ο κύριος δρόμος εισόδου από τη Γαλλία στην Ισπανία, διαθέτει τόσο αεροδρόμιο, όσο και σύνδεση με σιδηροδρομικό δίκτυο και οδικό δίκτυο. Το Διεθνές αεροδρόμιο Ζιρόνα - Κόστα Μπράβα (Aeroport Internacional Girona Costa Brava) λειτουργεί ως σύνδεσμος με την πολλή τουριστική ακτή της επαρχίας και ως δευτερεύον σύνδεσμος με τη Βαρκελώνη. Σιδηροδρομικά συνδέεται με το συμβατικό δίκτυο με τη Βαρκελώνη και το Ματαρό ενώ τα τρένα υψηλής ταχύτητας τη συνδέουν τόσο με τις κύριες πόλεις της Ισπανίας όσο και με το εξωτερικό (Μονπελιέ, Τουλούζη, Λυών, Μασσαλία, Παρίσι).

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 3798. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
2. ιστότοπος. eurotowns.org/members/. Ανακτήθηκε στις 17  Σεπτεμβρίου 2017.
3. www.idescat.cat/pub/?id=aec&n=925&t=2016.
4. Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικών της Ισπανίας: Municipal Register of Spain of 2023. 13  Δεκεμβρίου 2023.
5. web.udg.edu/ciae/sau/codispostalsA3.pdf.
6. «Η πόλη των χιλίων επιδρομών». Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2014.
7. Joan Coromines (1995). D - J : els noms de lloc i noms de persona de totes les terres de llengua Catalana (1η έκδοση). Barcelona: Curial Ed. Catalanes. σελίδες 354–356. ISBN 84-7256-825-3.
8. Girona Encyclopædia Britannica.
9. E. Michael Gerli (2002). Medieval Iberia: An Encyclopedia. Routledge. σελ. 360. ISBN 9781136771620.
10. Pérez Galdós, Benito (2004). Gerona. Madrid: Ed. Castalia. ISBN 978-84-9740-122-7.

Βιβλιογραφία

• VV.AA., Història de Girona; dir. Lluís Costa, coord. Julià Maroto; Girona : CCG Edicions, 2006.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Χιρόνα

• Ιστοσελίδα για τον Τουρισμό του Δημαρχείου
• Μουσεία της περιοχής της Ζιρόνα