Ο Χάιντς Ρίχτερ (Heinz Richter, 18 Μαρτίου 1939 - 7 Μαρτίου 2024) ήταν Γερμανός ιστορικός, το έργο του οποίου αφορά κυρίως την ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στα Βαλκάνια, καθώς και στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας και της Κύπρου.
| Χάιντς Ρίχτερ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Heinz A. Richter (Γερμανικά) |
| Γέννηση | 18 Μαρτίου 1939 Χαϊλμπρόν |
| Θάνατος | 7 Μαρτίου 2024 (84 ετών) Schriesheim |
| Χώρα πολιτογράφησης | Γερμανία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά[1] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | διδάσκων πανεπιστημίου συγγραφέας ιστορικός |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας |
Ο Ρίχτερ γεννήθηκε στο Μπάντεν Βύρτενμπεργκ της Γερμανίας. Ξεκίνησε να διαβάζει ελληνική μυθολογία από πολύ μικρή ηλικία.[2] Σπούδασε Ιστορία, Πολιτική Επιστήμη και Αγγλική φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης.
Το 1967, αφού είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του, η Χούντα των Συνταγματαρχών του έδωσε υποτροφία και την δυνατότητα να ολοκληρώσει την διατριβή του.[3] Δούλεψε ως ausserplanmässiger professor (έκτακτος, υπεράριθμος, μη μόνιμη θέση)[4] ιδιώτης καθηγητής της Ελληνικής και Κυπριακής νεώτερης Ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ από το 1991 έως το 2003.[5]
Στο βιβλίο του Griechenland im Zweiten Weltkrieg 1939-1941 αφηγείται την ιστορία του πολέμου από την πλευρά των Ελλήνων και συμμάχων, χρησιμοποιώντας μόνο δημοσιευμένες πηγές.[6]
Ο Ρίχτερ έχει αρθρογραφήσει για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα[7] και στην Κύπρο.[8]
Πέθανε στις 7 Μαρτίου 2024.[9]
Τον Νοέμβριο του 2014 το Πανεπιστήμιο Κρήτης απένειμε στον Ρίχτερ τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα προκαλώντας την αντίδραση ορισμένων Ελλήνων ιστορικών που υποστήριξαν πως η εργασία του Ρίχτερ αμαυρώνει τη φήμη της αντίστασης των Κρητικών στις δυνάμεις του Άξονα, αποδίδοντας ευγενή κίνητρα στους Ναζί εισβολείς. Επιπλέον σε συνέντευξή του μίλησε για την καταστροφή στα ελληνικά νησιά και τα χωριά «από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, τους κομμουνιστές και τους εθνικιστές», κάτι που κάποιοι Έλληνες σχολιαστές θεώρησαν «ηθικό σχετικισμό», που δίνει ίσο βάρος στις ενέργειες των δυνάμεων κατοχής και στους Έλληνες αντάρτες.[10]
Ο Ρίχτερ απέρριψε τις κατηγορίες, δηλώνοντας ότι είναι καθήκον του ως ιστορικός να λέει αυτό που πιστεύει ότι είναι η ιστορική αλήθεια.[11] Υπερασπίστηκε ακόμη τις απόψεις του, υποστηρίζοντας πως μέχρι τη Μάχη της Κρήτης ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν «σχετικά καθαρός», δηλαδή και οι δύο πλευρές «σέβονταν το διεθνές δίκαιο του πολέμου».[11] Οι αρχές του πανεπιστημίου αρχικά απέρριψαν τις αιτιάσεις από Έλληνες πολιτικούς και πανεπιστημιακούς και τις κατηγορίες για μεροληψία.[10] Τελικά, μετά από επίσημη ενδοπανεπιστημιακή αίτηση, το πανεπιστήμιο αποφάσισε να του αφαιρέσει τον τίτλο τον 2016.[10][12][13] Ο Ρίχτερ δήλωσε ότι αισθάνεται τιμή να είναι, όπως υποστηρίζει, ο δεύτερος Γερμανός που του αφαιρέθηκε ο ακαδημαϊκός τίτλος (μετά τον Τόμας Μαν του οποίου τον τίτλο αφαίρεσε το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας).[13]
Το Νοέμβριο του 2015 στον Ρίχτερ ασκήθηκε δίωξη καθώς, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, στο βιβλίο του σχετικά με τη Μάχη της Κρήτης ορισμένες αναφορές συνιστούσαν «άρνηση εγκλημάτων του ναζισμού σε βάρος του κρητικού λαού με εξυβριστικό περιεχόμενο». Η υπόθεση απέκτησε πανελλήνια δημοσιότητα καθώς ήταν η πρώτη που δικάστηκε σύμφωνα με τον αντιρατσιστικό νόμο 4285/2014. Ο Ρίχτερ δικάστηκε ερήμην λόγω προβλημάτων υγείας. Την απαλλαγή του κατηγορουμένου ζήτησε ο εισαγγελέας έδρας, Ιωακείμ Κασσωτάκης, ο οποίος στην αγόρευσή του ανέφερε ότι το βιβλίο παρόλο που εμπεριέχει ανακρίβειες και αναλήθειες, δεν εκφράζει ρητορική μίσους. Στις 10 Φεβρουαρίου του 2016, ο Ρϊχτερ κρίθηκε αθώος από όλες τις κατηγορίες, καθώς το δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική τη διάταξη του άρθρου 2 του νόμου 4285/2014 που ποινικοποιούσε την άρνηση γενοκτονιών που έχει αναγνωρίσει η Βουλή των Ελλήνων.[14][15][16][17]
Ο Ρίχτερ τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Ελλάδας με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικα το 2000. Ο δήμαρχος Καντάνου – Σελίνου Αντώνης Περράκης ζήτησε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο να αρθεί η διάκριση για τον Ρίχτερ[18] με το σκεπτικό ότι στο βιβλίο του για την Μάχη της Κρήτης «αναθεωρεί και προσβάλει την ιστορία, άνευ αποδείξεων, υμνώντας την προσπάθεια των Γερμανών αλεξιπτωτιστών και θεωρώντας βάρβαρη και θηριώδη την αντίσταση των Κρητικών».
Το έργο του Ρίχτερ έχει επικριθεί στη Γερμανία και την Ελλάδα. Στο έργο του Στέμμα και Σβάστικα ο Γερμανός ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ επέκρινε το Ρίχτερ για σωρεία ανακριβειών και παραποιήσεων που έκανε για να ωραιοποιήσει ζητήματα σχετικά με τον ΕΔΕΣ, όπως η συνεργασία του με τους Γερμανούς και οι ευθύνες του Πυρομάγλου για αυτή, καθώς και για να αυξήσει δυσανάλογα το μερίδιο ευθύνης των Βρετανών για την εμφύλιες συγκρούσεις μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ.[19][20]. Ο Ραλφ Κλάιν, Γερμανός ιστορικός με ειδίκευση σε θέματα Γερμανών εγκληματιών πολέμου και της απόδοσης των γερμανικών αποζημιώσεων στα θύματα της Βέρμαχτ στην Ελλάδα, σε άρθρο του στο περιοδικό Zeitschrift fur Geschichtswissenschaft[21] επικεντρώθηκε στους ισχυρισμούς Ρίχτερ για την μάχη της Κρήτης ενώ αναφέρει ότι «ο Ρίχτερ εν μέρει βασίζεται σε απροκάλυπτη προπαγάνδα της Βέρμαχτ με τελείως άκριτο τρόπο.
Ο καθηγητής σύγχρονης ιστορίας του Α.Π.Θ .Γ. Μαργαρίτης έκανε λόγο για “παραμύθι” και υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι ο Ρίχτερ δεν είχε κανένα πρόβλημα να υιοθετήσει τον λόγο των Ναζί και των δωσίλογων και μας τα έκανε ιστορία σήμερα ή μάλλον προσπαθεί να τα κάνει ιστορία, γιατί η αντίδραση που συναντά είναι αρκετά ισχυρή[22]. Ακόμη, ο ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Βερέμης δήλωσε πως τα ιστορικά στοιχεία που χρησιμοποίησε ο Ρίχτερ στο βιβλίο του από τα Γερμανικά αρχεία, ήταν ένα μέσο προπαγάνδας από τον Γκέμπελς εκείνη την εποχή[22].
Το Φεβρουάριο του 2016 σε μία παρουσίαση του σε αξιωματούχους του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας ο Ρίχτερ επιχειρηματολόγησε ότι είναι ανυπόστατος ο ισχυρισμός ότι η Γερμανία οφείλει να καταβάλει επανορθώσεις και αποζημιώσεις στην Ελλάδα για τα γεγονότα της Κατοχής, αλλά αντιθέτως η Ελλάδα οφείλει ποσά στη Γερμανία. Τρεις Γερμανοί ιστορικοί, μεταξύ των οποίων ο Χάγκεν Φλάισερ, αρθρογράφησαν εναντίον της θέσης του Ρίχτερ, καταλογίζοντάς του λανθασμένη, παραπλανητική και επιλεκτική χρήση της ιστορικής βιβλιογραφίας και των πηγών και καταλήγοντας ότι «τεμαχίζει και χρησιμοποιεί για τους ισχυρισμούς του επιχειρήματα των δωσιλόγων και των συνενόχων των ναζί».[23]
- Griechenland: zwischen Revolution und Konterrevolution 1936–1946 (Greece: Between revolution and counter-revolution 1936-1946), Europäische Verlagsanstalt, Frankfurt, 1973; Δύo επαvαστάσεις και αvτεπαvαστάσεις στηv Eλλάδα 1936–1946 (Two revolutions and counter-revolutions in Greece 1936-1946), Exantas, Athens, 1977.
- British Intervention in Greece: From Varkiza to Civil War, February 1945 – August 1946, Merlin Press, London, 1986; Η επέμβαση τωv Άγγλωv στηv Ελλάδα: Από τη Βάρκιζα στov Eμφύλιo Πόλεμo, Hestia, Athens, 1997.
- Griechenland im Zweiten Weltkrieg, August 1939 – Juni 1941 (Greece in the Second World War, August 1939 - June 1941) Syndikat, Bodenheim, 1997; Η Ιταλο–γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδος (The Italian-German attack against Greece), Govostis, Athens, 1998–1999.
- Operation Merkur: Die Eroberung der Insel Kreta im Mai 1941 (Operation Mercury: The Conquest of Crete in May 1941), Rutzen, Ruhpolding, 2011; Η μάχη της Κρήτης (The battle of Crete), Govostis, Athens, 2011.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
