Φίλα (κόρη Αντιπάτρου)

Η Φίλα Α΄ (4ος/3ος αιώνας π.Χ.) από τη Δυναστεία των Αντιπατριδών, κόρη του Αντίπατρου, αντιβασιλιά της Μακεδονίας κατά τη διάρκεια της απουσίας του Αλέξανδρου στην Ανατολή, υπήρξε βασίλισσα της Μακεδονίας κατά την ελληνιστική εποχή. Οι αρχαίες πηγές την παρουσιάζουν ως μία ιδιαίτερα ενάρετη γυναίκα. Οι ικανότητες και η αντίληψή της ήταν τόσο ανεπτυγμένες, ακόμη και σε νεαρή ηλικία, που ο πατέρας της, ο Αντίπατρος, τη συμβουλευόταν συχνά για πολιτικά ζητήματα. Αδέρφια της ήταν επίσης ο Κάσσανδρος και ο Πλείσταρχος.

Φίλα Α΄
Βασίλισσα του Βασιλείου της Μακεδονίας
Περίοδος	294 - 288 π.Χ.
Γέννηση	μέσα 4ου αιώνα π.Χ. Μακεδονία
Θάνατος	287 π.Χ. Κασσάνδρεια
Σύζυγος	Βάλακρος Κρατερός Δημήτριος Α΄ Πολιορκητής
Επίγονοι	Από τον Κρατερό: Κρατερός Από τον Δημήτριο: Στρατονίκη Αντίγονος Β' Γονατάς
Οίκος	Δυναστεία των Αντιπατριδών
Πατέρας	Αντίπατρος
Μητέρα	Άγνωστη
δεδομένα (π • σ • ε )

Οι Γάμοι

Αρχικά παντρεύτηκε τον Βάλακρο (πιθανώς τον σατράπη της Καππαδοκίας με το όνομα αυτό) το 332 π.Χ. Το 322 π.Χ., ο πατέρας της έδωσε το χέρι της στον Κρατερό ως ανταμοιβή για τη βοήθειά του στον Λαμιακό πόλεμο. Μετά τον θάνατο στη μάχη και του Κρατερού τον επόμενο χρόνο, παντρεύτηκε τον νεαρό Δημήτριο τον Πολιορκητή, γιο του Αντίγονου του Μονόφθαλμου και μελλοντικό βασιλιά της Μακεδονίας.

Φίλα και Δημήτριος

Κατά πάσα πιθανότητα ο γάμος έλαβε χώρα μεταξύ των ετών 319 – 315 π.Χ., από τη στιγμή που τα λείψανα του αποθανόντος συζύγου της τής αποδόθηκαν από τον Άριστο, φίλο του Ευμένη το 315 π.Χ. Παρά τη μεγάλη διαφορά στην ηλικία τους, η Φίλα φαίνεται να είχε μεγάλη επιρροή στον νεαρό της σύζυγο, που της φερόταν από την πλευρά του με τη μεγαλύτερη προσοχή και σεβασμό, και απέναντι στον οποίο έθρεφε μεγάλη τρυφερότητα, παρά τις πολλές εξωσυζυγικές του σχέσεις και τους κατοπινούς του γάμους. Κατά τη διάρκεια των εναλλαγών της τύχης που υπέστη ο Δημήτριος, η Φίλα φαίνεται να διέμενε κυρίως στην Κύπρο, από όπου έστελνε στον σύζυγό της γράμματα και ακριβά δώρα, όσο εκείνος πολιορκούσε τη Ρόδο.

Μετά τη μοιραία μάχη της Ιψού, πήγε να συναντήσει τον Δημήτριο, που την έστειλε το 299 π.Χ. στον αδερφό της, τον Κάσσανδρο, στη Μακεδονία για να επιτύχει συμφιλίωση και συνθήκη ειρήνης ανάμεσα σε εκείνον και τον Δημήτριο. Κατόπιν φαίνεται να επέστρεψε στην Κύπρο, όπου, το 295 π.Χ., πολιορκήθηκε στη Σαλαμίνα από τον βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πτολεμαίο, και τελικά βρέθηκε υπό την εξουσία του. Εκείνος της φέρθηκε με κάθε σεβασμό και αργότερα την έστειλε μαζί με τα παιδιά της στη Μακεδονία με ασφάλεια. Ο Δημήτριος έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας το 294 π.Χ. και ο γάμος του με τη Φίλα, εφόσον ήταν κόρη του Αντίπατρου, επικύρωνε τη νομιμότητα στον θρόνο. Ωστόσο όταν, το 288 π.Χ., μια ξαφνική συνδυασμένη εισβολή ανέτρεψε τον Δημήτριο από τον θρόνο, η Φίλα, που δεν μπόρεσε να αντέξει την κατάσταση, έβαλε τέρμα στη ζωή της, πίνοντας δηλητήριο, στην πόλη της Κασσάνδρειας.

Η Κληρονομιά

Η επιρροή της Φίλας πάντα ασκήθηκε με ειρηνευτικούς σκοπούς, προστατεύοντας τους αδύναμους και προσπαθώντας να ησυχάσει τα βίαια πάθη των ισχυρών ανδρών που την περιστοίχιζαν. Με τον Δημήτριο απέκτησε δύο παιδιά: τον μελλοντικό του διάδοχο στον θρόνο της Μακεδονίας, τον Αντίγονο, και μία κόρη ξακουστή για την ομορφιά της, τη Στρατονίκη, που νυμφεύθηκε πρώτα τον Σέλευκο, και κατόπιν τον γιο του Αντίοχο. Με τον προηγούμενο σύζυγό της, τον Κρατερό, είχε ήδη αποκτήσει ένα γιο, που έλαβε το όνομά του πατέρα του. Οι Αθηναίοι, θέλοντας να τιμήσουν τον Δημήτριο, αφιέρωσαν ένα ναό στη Φίλα, υπό το όνομα της Αφροδίτης.

Χρονολόγιο

Έτος (π.Χ.)	Γεγονός
	Γέννηση της Φίλας, κόρης του Αντίπατρου, αντιβασιλιά της Μακεδονίας.
332 π.Χ.	Παντρεύεται τον Βάλακρο, πιθανώς τον σατράπη της Καππαδοκίας με το όνομα αυτό.
322 π.Χ.	Ο Αντίπατρος δίνει το χέρι της στον σύμμαχό του, τον Κρατερό.
321 π.Χ.	Γέννηση ενός γιου, με το όνομα επίσης Κρατερός.
	Γάμος με τον Δημήτριο τον Πολιορκητή.
	Διαμονή στην Κύπρο. Γέννηση των παιδιών της από τον Δημήτριο, Αντίγονου Β΄ Γονατά και της Στρατονίκης.
299 π.Χ.	Διπλωματική αποστολή στη Μακεδονία, όπου βασιλεύει ο αδερφός της ο Κάσσανδρος.
295 π.Χ.	Αιχμαλωσία στη Σαλαμίνα της Κύπρου από τον Πτολεμαίο, βασιλιά της Αιγύπτου.
294 π.Χ.	Ο Δημήτριος ανεβαίνει στον θρόνο της Μακεδονίας και η Φίλα επιστρέφεται σε εκείνον με ασφάλεια.
288 π.Χ.	Η Μακεδονία περνά στα χέρια των αντιπάλων του Δημητρίου. Απογοητευμένη, η Φίλα αυτοκτονεί λαμβάνοντας δηλητήριο.

Δείτε Επίσης

• Δυναστεία των Αντιγονιδών
• Μακεδονικό βασίλειο
• Ελληνιστική εποχή

Πηγές

• www.livius.org Αρχειοθετήθηκε 2007-08-07 στο Wayback Machine.
• Διόδωρος ο Σικελιώτης, Bibliotheca
• Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Δημήτριος