Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου

Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου (πρωτότυπος τίτλος: The Purple Rose of Cairo) είναι αμερικανική ρομαντική ταινία φαντασίας του 1985, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γούντι Άλεν, με πρωταγωνιστές τους Μία Φάροου, Τζεφ Ντάνιελς και Ντάνι Αιέλο. Εμπνευσμένη από τις ταινίες Sherlock Jr. (1924) και Ο τρελός παράδεισος (Hellzapoppin', 1941) και από το θεατρικό έργο του Λουίτζι Πιραντέλο Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα (1921),^[9] η ταινία είναι η ιστορία ενός κινηματογραφικού χαρακτήρα που ονομάζεται Τομ Μπάξτερ, ο οποίος βγαίνει από μια φανταστική ταινία με το ίδιο όνομα και μπαίνει στον πραγματικό κόσμο.

Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου The Purple Rose of Cairo
Σκηνοθεσία	Γούντι Άλεν[1][2][3]
Παραγωγή	Ρόμπερτ Γκρίνχατ
Σενάριο	Γούντι Άλεν
Πρωταγωνιστές	Μία Φάροου[2][3][4], Τζεφ Ντάνιελς[2][3][4], Ντάνι Αϊέλο[3][4][5], Ντάιαν Γουίστ[2][3][4], Ζόι Κάλντγουελ[4], Ντέμπορα Ρας[4], Έντουαρντ Χέρμαν[4][5][6], Γκλιν Χέντλι[4][5], Έλεν Χανφτ[4], Τζον Γουντ[4][6], Μάιλο Οσί[4][5][6], Ρέιμοντ Σέρα[4], Ρόμπερτ Τρέμπορ[4], Βαν Τζόνσον[4][5][6], Τζoρτζ Μάρτιν[7], Μάικλ Τάκερ[7], Πολ Χέρμαν[7], Καμίλ Σαβιόλα και Τζον Ρόθμαν[7]
Μουσική	Ντικ Χάιμαν
Φωτογραφία	Γκόρντον Γουίλις
Μοντάζ	Σούζαν Ε. Μορς
Εταιρεία παραγωγής	Jack Rollins & Charles H. Joffe Productions
Διανομή	Orion Pictures και Netflix
Πρώτη προβολή	1985 και 3  Οκτωβρίου 1985 (Γερμανία)[8]
Διάρκεια	82 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Γλώσσα	Αγγλικά
δεδομένα (π • σ • ε )

Η ταινία κυκλοφόρησε την 1η Μαρτίου 1985. Κέρδισε Βραβείο BAFTA Καλύτερης Ταινίας, ενώ ο Άλεν έλαβε αρκετές υποψηφιότητες καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου, όπως στα Βραβεία Όσκαρ, στα Βραβεία BAFTA και στα Βραβεία Writers Guild of America. Ο Άλεν την έχει κατατάξει στις καλύτερες ταινίες του, μαζί με το Παντρεμένα ζευγάρια (Husbands and Wives, 1992) και το Match Point (2005).^[10]

Πλοκή

Το 1935 στο Νιου Τζέρσεϊ, εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, η Σεσίλια, μια αδέξια σερβιτόρα, πηγαίνει στον κινηματογράφο για να ξεφύγει από τη ζοφερή ζωή της και τον χωρίς αγάπη, καταπιεστικό γάμο την με τον Μονκ, τον οποίο έχει προσπαθήσει να αφήσει πολλές φορές.

Η τελευταία ταινία που βλέπει η Σεσίλια είναι η φανταστική ταινία της εταιρείας RKO με Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου. Πρόκειται για την ιστορία του Χένρι, ενός πλούσιου θεατρικού συγγραφέα του Μανχάταν, ο οποίος πηγαίνει διακοπές στην εξωτική Αίγυπτο μαζί με τον Τζέισον και τη Ρίτα. Εκεί, οι τρεις τους γνωρίζουν τον αρχαιολόγο Τομ Μπάξτερ. Ο Τομ επιστρέφει για ένα «τρελό Σαββατοκύριακο στο Μανχάταν», όπου ερωτεύεται κεραυνοβόλα την Κίτι Χέινς, μια τραγουδίστρια του κέντρου Κοπακαμπάνα.

Αφού η Σεσίλια βλέπει αρκετές φορές την ταινία, ο Τομ, παρατηρώντας την, σπάει τον τέταρτο τοίχο και αναδύεται από τον ασπρόμαυρο κόσμο της ταινίας στον έγχρωμο πραγματικό κόσμο στην άλλη πλευρά της κινηματογραφικής οθόνης. Λέει στη Σεσίλια ότι του αρέσει αφού την έχει δει να τον παρακολουθεί τόσες φορές και εκείνη τον ξεναγεί στην πόλη της, το Νιου Τζέρσεϊ. Αργότερα, αυτός την παίρνει μαζί του μέσα στην ταινία και περνούν μια υπέροχη βραδιά στην πόλη εκεί. Οι δυο τους ερωτεύονται. Όμως, μεταξύ αυτών των δύο γεγονότων, η απομάκρυνση του χαρακτήρα από την ταινία έχει προκαλέσει κάποια προβλήματα. Σε άλλες κόπιες της ταινίας, άλλα πρόσωπα προσπαθούν να βγουν από την οθόνη. Ο παραγωγός της ταινίας μαθαίνει ότι ο Τομ έχει εγκαταλείψει την ταινία και πηγαίνει στο Νιου Τζέρσεϊ με τον ηθοποιό Γκιλ Σέπερντ (ο οποίος παίζει τον ρόλο του Τομ στην ταινία). Αυτό δημιουργεί ένα ασυνήθιστο ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα στους Τομ, Γκιλ και Σεσίλια. Η Σεσίλια πρέπει να διαλέξει μεταξύ των δύο και αποφασίζει να επιλέξει το πραγματικό πρόσωπο του Γκιλ παρά τη φανταστική φιγούρα του Τομ. Εγκαταλείπει την ευκαιρία να επιστρέψει με τον Τομ στον κόσμο του, επιλέγοντας να μείνει με τον Γκιλ και να έχει μια «πραγματική» ζωή. Στη συνέχεια, αφήνει επιτέλους τον άντρα της.

Ωστόσο, τα αισθήματα του Γκιλ για τη Σεσίλια ήταν ψεύτικα - την γοήτευσε μόνο για να κάνει τον Τομ να επιστρέψει στην ταινία σώζοντας έτσι τη δική του καριέρα στο Χόλιγουντ. Ο Γκιλ εγκαταλείπει τη Σεσίλια και, γεμάτος ενοχές, επιστρέφει στο Χόλιγουντ. Έχοντας μείνει χωρίς άντρα, δουλειά και σπίτι, η Σεσίλια αποδρά για μία ακόμη φορά πηγαίνοντας στον κινηματογράφο. Κάθεται μόνη της στο σινεμά παρακολουθώντας τον Φρεντ Αστέρ και την Τζίντζερ Ρότζερς να χορεύουν το «Cheek to Cheek» στην ταινία Top Hat, αφήνοντας τον εαυτό της να χαθεί μέσα στη γοητεία της ταινίας.

Διανομή

• Μία Φάροου ως Σεσίλια
• Τζεφ Ντάνιελς ως Τομ Μπάξτερ / Γκιλ Σέπερντ
• Ντάνι Αϊέλο ως Μονκ
• Έντουαρντ Χέρμαν ως Χένρι
• Τζον Γουντ ως Τζέισον
• Ντέμπορα Ρας ως Ρίτα
• Ζόι Κάλντγουελ ως κόμισσα
• Βαν Τζονσον ως Λάρι Γουάιλντ

Αρχικά, είχε επιλεγεί ο Μάικλ Κίτον ως Τομ Μπάξτερ / Γκιλ Σέπερντ, καθώς ο Γούντι Άλεν θαύμαζε τη δουλειά του. Ο Άλεν αργότερα θεώρησε ότι ο Κίτον, ο οποίος δέχθηκε μείωση μισθού για να δουλέψει με τον σκηνοθέτη, παραήταν σύγχρονος και δύσκολα θα έπαιζε ρόλο εποχής. Οι δυο τους χώρισαν φιλικά μετά από δέκα ημέρες γυρισμάτων και ο Ντάνιελς αντικατέστησε τον Κίτον στον ρόλο.^[11]

Παραγωγή

Αρκετές σκηνές με τον Τομ και τη Σεσίλια διαδραματίζονται σε πάρκο του νησιού Μπέρτραντ, το οποίο έκλεισε λίγο πριν την παραγωγή της ταινίας. Πολλές εξωτερικές σκηνές γυρίστηκαν στο Πιερμόντ της Νέας Υόρκης, ένα χωριό δίπλα στον ποταμό Χάντσον, βόρεια της γέφυρας Τζορτζ Ουάσινγκτον. Τα καταστήματα είχαν ψεύτικες προσόψεις που αντανακλούσαν το σκηνικό της εποχής της οικονομικής ύφεσης. Ο Γούντι Άλεν έκλεισε το θέατρο Κεντ στο Μπρούκλιν, τη γειτονιά που μεγάλωσε, για να κάνει γυρίσματα εκεί.

Ο Γούντι Άλεν έχει περιγράψει Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου ως μία από τις λίγες ταινίες του που κατέληξαν να είναι «αρκετά κοντά σε αυτό που ήθελα να κάνω» όταν ξεκίνησε τη συγγραφή.^[12]

Απήχηση

Εισιτήρια

Στο πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής, Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου έβγαλε 114.095 δολάρια από τρεις αίθουσες στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά. Το συνολικό του ακαθάριστο ποσό εισπράξεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά ήταν 10.631.333 δολάρια.^[13]

Κριτικές

Στοι ιστότοπο Rotten Tomatoes, Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου έχει βαθμολογία αποδοχής 93%, με βάση 40 κριτικές, με μέσο όρο βαθμολογίας 8/10. Το σχόλιο γράφει: «Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου είναι μια από τις πιο εφευρετικές —και μαγευτικά ιδιότροπες— ταινίες του Γούντι Άλεν».^[14] Η ταινία έχει επίσης βαθμολογία 75 στα 100 στο Metacritic, με βάση επτά κριτικούς, υποδεικνύοντας "γενικά ευνοϊκές κριτικές".^[15]

Ο Ρότζερ Ίμπερτ έδωσε στην ταινία τέσσερα στα τέσσερα αστέρια, γράφοντας Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου είναι τολμηρό και πνευματώδες και έχει πολύ γέλιο, αλλά το καλύτερο στοιχείο στην ταινία είναι ο τρόπος που τη χρησιμοποιεί ο Γούντι Άλεν για να παίξει με την ίδια την ουσία της πραγματικότητας και της φαντασίας».^[16] Το περιοδικό Time Out έδωσε επίσης ευνοϊκή αξιολόγηση στην ταινία, γράφοντας «το εντυπωσιακό ζευγάρι, η Φάροου και ο Ντάνιελς, κάνουν θαύματα με φανταστικά συναισθήματα, ενώ η σκηνοθεσία του Άλεν επενδύει αρκετή προσοχή, εξυπνάδα και ζεστασιά που κάνουν την ταινία πολύ συγκινητική».^[17] Ο κριτικός της εφημερίδα New York Times γράφει: «Ο θαυμασμός μου για τον κύριο Άλεν εκτείνεται σε όλους όσους συνδέονται με Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου».^[18]

Διακρίσεις

Βραβείο	Κατηγορία	Σε	Αποτέλεσμα
Βραβεία Όσκαρ	Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου	Γούντι Άλεν	Υποψηφιότητα
Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου	Βραβείο BAFTA Καλύτερης Ταινίας	Ρόμπερτ Γκρίνχατ and Γούντι Άλεν	Νίκη
	Βραβείο BAFTA Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου	Γούντι Άλεν
	Βραβείο BAFTA Α' Γυναικείου Ρόλου	Mia Farrow	Υποψηφιότητα
	Βραβείο BAFTA Ειδικών Εφέ	R/Greenberg Associates
Βραβεία Bodil	Βραβείο Καλύτερης Μη-Ευρωπαϊκής Ταινίας	Γούντι Άλεν	Νίκη
Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου της Βοστώνης	Βραβείο BAFTA Καλύτερου Σεναρίου
Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών	Βραβείο FIPRESCI[19]
Casting Society of America	Βραβείο Artios Καλύτερου Κάστινγκ	Τζούλιετ Τέιλορ	Υποψηφιότητα
Βραβεία Σεζάρ (1986)	Βραβείο Σεζάρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας	Γούντι Άλεν	Νίκη
Fotogramas de Plata	Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας
French Syndicate of Cinema Critics	Βραβείο Κριτικών Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας
Χρυσές Σφαίρες	Καλύτερης Ταινίας - Μιούζικαλ ή Κωμωδία	Ρόμπερτ Γκρίνχατ	Υποψηφιότητα
	Καλύτερου Σεναρίου	Γούντι Άλεν	Νίκη
	Α' Ανδρικού Ρόλου - Μιούζικαλ ή Κωμωδία	Τζεφ Ντάνιελς	Υποψηφιότητα
	Α' Γυναικείου Ρόλου - Μιούζικαλ ή Κωμωδία	Mia Farrow
Hochi Film Awards	Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας	Γούντι Άλεν	Νίκη
ALFS Awards	Ταινίας της Χρονιάς
Mainichi Film Awards	Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας	Γούντι Άλεν
NSFC Awards	Βραβείο Καλύτερης Ταινίας	Ρόμπερτ Γκρίνχατ	2η θέση
	Καλύτερου Σεναρίου	Γούντι Άλεν
Βραβεία Writers Guild of America	Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου		Υποψηφιότητα

Η ταινία αναγνωρίστηκε ως μία από τις «100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών» από το περιοδικό Time.^[20]

Κληρονομιά

Το 1991, ο Τζεφ Ντάνιελς ίδρυσε το θέατρο Purple Rose Theatre Company στη γενέτειρά του, το Τσέλσι του Μίσιγκαν. Το θέατρο πήρε το όνομά του από Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου.^[21]

Σάουντρακ

• «Cheek to Cheek» (1935) – του Ίρβινγκ Μπερλίν, φωνητικά από τον Φρεντ Ασταίρ
• "I Love My Baby, My Baby Loves Me" (1925) – μουσική Χάρι Γουόρεν, τραγούδι Τζεφ Ντάνιελς με τη Λορέτα Τάπερ στο πιάνο
• "Alabamy Bound" (1925) – μουσική του Ρέι Χέντερσον, ερμηνεία Σίνθια Σέιερ, τραγούδι Τζεφ Ντάνιελς
• "One Day at a Time" – του Ντικ Χάιμαν, τραγούδι Κάρεν Άκερς^[22]

Παραπομπές

1. www.imdb.com/title/tt0089853/. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουλίου 2016.
2. stopklatka.pl/film/purpurowa-roza-z-kairu. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουλίου 2016.
3. www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=286.html. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουλίου 2016.
4. www.imdb.com/title/tt0089853/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουλίου 2016.
5. www.bbfc.co.uk/releases/purple-rose-cairo-1970-2. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουλίου 2016.
6. www.filmaffinity.com/en/film779676.html. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουλίου 2016.
7. (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
8. (Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins.
9. «Six Characters in Search of an Author». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2024.
10. Lax, Eric (2007). Conversations with Woody Allen. New York: Alfred A. Knopf. σελ. 361. ISBN 978-0-3754-1533-3.
11. Feaster, Felicia. «The Purple Rose of Cairo». Turner Classic Movies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2020.
12. «The Guardian/NFT interview: Woody Allen (II)». The Guardian. 27 Σεπτεμβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2006.
13. «The Purple Rose of Cairo». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2022.
14. «The Purple Rose of Cairo». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2022.
15. «The Purple Rose of Cairo Reviews». Metacritic. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2016.
16. Ebert, Roger (1 Μαρτίου 1985). «The Purple Rose of Cairo». Chicago Sun-Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2014.
17. «The Purple Rose of Cairo». Time Out. 1985. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2014.
18. Canby, Vincent (1 Μαρτίου 1985). «Woody Allen's New Comedy, 'Purple Rose of Cairo'». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2014.
19. «Festival de Cannes: The Purple Rose of Cairo». Cannes Film Festival. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2009.
20. «The Purple Rose of Cairo | TIME Magazine - ALL-TIME 100 movies». web.archive.org. 25 Μαΐου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2024.
21. Huschka, Amy (11 Μαρτίου 2018). «Jeff Daniels to Hollywood: 'If you want me, I'll be in Michigan'». Detroit Free Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2019.
22. Harvey, Adam (2007). The Soundtracks of Woody Allen. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. σελ. 108. ISBN 978-0-7864-2968-4.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου  στην IMDb
• Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου στο Box Office Mojo
• Roller coasters, Aristotle, and the films of Woody Allen άρθρο του 2001 στο Literature Film Quarterly
• Woody Allen 2001 interview συνέντευξη του Γούντι Άλεν στο National Film Theatre