Το νησί είναι ελληνική δραματική τηλεοπτική σειρά, η οποία προβλήθηκε από το Mega Channel τη σεζόν 2010-2011 και είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Βικτόρια Χίσλοπ. Το πρώτο επεισόδιο προβλήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2010 και το τελευταίο στις 23 Μαΐου 2011. Θεωρείται μια από τις πιο ακριβές ελληνικές παραγωγές (για τηλεοπτική σειρά), με συνολικό κόστος 3.900.000 ευρώ

Γρήγορες Πληροφορίες Είδος, Βασίζεται σε ...
Thumb
Το λογότυπο της σειράς
ΕίδοςΔράμα
Ιστορικό
Βασίζεται σεΤο νησί
της Βικτόρια Χίσλοπ
ΣκηνοθεσίαΘοδωρής Παπαδουλάκης
ΣενάριοΜιρέλλα Παπαοικονόμου
ΠρωταγωνιστέςΣτέλιος Μάινας
Κατερίνα Λέχου
Γιούλικα Σκαφιδά
Ευγενία Δημητροπούλου
Τάσος Νούσιας
Μαρία Πρωτόπαππα
Νίκος Ορφανός
Αλέξανδρος Λογοθέτης
Ορφέας Αυγουστίδης
Αννίτα Κούλη
Γιάννης Στάνκογλου
Αιμίλιος Χειλάκης
Όλγα Δαμάνη
Φιλαρέτη Κομνηνού
Μουσική τίτλωνΜίνως Μάτσας
ΧώραΕλλάδα Ελλάδα
ΓλώσσαΕλληνικά
Αριθμός κύκλων1
Αριθμός επεισοδίων26
Παραγωγή
ΠαραγωγήΤηλεοπτικές Επιχειρήσεις Α.Β.Ε.Ε.
Νίνο Ελματζιόγλου (παραγωγός)
Τοποθεσία γυρισμάτωνΚρήτη
Ελούντα
Σπιναλόγκα
Διάρκεια43–70 λεπτά
Προβολή
Τηλεοπτικός σταθμόςMega Channel
Αναλογία πλευρών16:9 (576i, SDTV)
Προβολή11 Οκτωβρίου 2010
23 Μαΐου 2011
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
ΙστοσελίδαMEGA
TVE (ιστοσελίδα παραγωγής)
Κλείσιμο

Το 2010, η 18χρονη Αλέξις Φίλντινγκ (Ευγενία Δημητροπούλου) από τη Βρετανία λαχταρά να μάθει τα πάντα για το παρελθόν της μητέρας της, Σοφίας, που εκείνη τόσα χρόνια έκρυβε για την πραγματική της οικογένεια από το νησί της Κρήτης στην Ελλάδα. Ξέρει μόνο ότι η μητέρα της μεγάλωσε σ' ένα μικρό χωριό της Κρήτης προτού φύγει οριστικά για το Λονδίνο. Όταν η Αλέξις αποφασίζει να επισκεφθεί την Κρήτη, η Σοφία της δίνει ένα γράμμα για μια παλιά της φίλη και της υπόσχεται πως απ' αυτή θα μάθει την αλήθεια. Έτσι ταξιδεύει στη γενέτειρα της μητέρας της, την Κρήτη. Εκεί βρίσκει την κυρα-Φωτεινή (Όλγα Δαμάνη), η οποία γνώριζε τη μητέρα της και της διηγείται την ιστορία της οικογενείας της. Έκπληκτη η Αλέξις ανακαλύπτει πως η ζωή της οικογενείας της συνδέεται άμεσα με το μικρό και εγκαταλελειμμένο νησί της Σπιναλόγκας - την πρώην αποικία των λεπρών. Όλα άρχισαν το 1939, όταν η νόσος του Χάνσεν, γνωστή και ως λέπρα, κτύπησε πολλούς κατοίκους της Πλάκας και όχι μόνο. Εκεί μαθαίνει για πρώτη φορά την ιστορία της γιαγιάς της και της μητέρα της, όπως και τη διάλυση της οικογενείας της από την τραγωδία, τον πόλεμο και τα πάθη...

Η κυρα-Φωτεινή της λέει τα πάντα. Για το πώς η λέπρα χτύπησε την προ-γιαγιά της, Ελένη (Κατερίνα Λέχου), την οποία μετέφερε στο νησί ο ίδιος ο σύζυγός της ο Γιώργης (Στέλιος Μάινας) και το πώς ζούσαν οι κάτοικοι στο νησί. Για το πώς οι δυο τους κόρες, η Άννα (Ευγενία Δημητροπούλου) και η Μαρία (Γιούλικα Σκαφιδά), μεγάλωσαν, με την Άννα να παντρεύεται τον Ανδρέα Βανδουλάκη (Γιάννης Στάνκογλου). Την απόκτηση της κόρης τους Σοφίας, μέχρι και τη δολοφονία της Άννας από τον Ανδρέα, αλλά και το πώς η Σοφία, η μητέρα της (Φιλαρέτη Κομνηνού), έμαθε όλη την αλήθεια στα δεκαοχτώ και έφυγε για πάντα από την Κρήτη.

Παραγωγή

Η σειρά βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Βικτόρια Χίσλοπ, για το οποίο είχε δεχτεί πρόταση από το Χόλυγουντ για μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη. Το ποσό που της είχαν προτείνει ήταν 300.000 λίρες.[1] Εκτός από πρόταση για ταινία, της είχε γίνει και πρόταση από κάποιον να μεταφερθεί η ιστορία του βιβλίου ως μιούζικαλ, αλλά τις απέρριψε γιατί ήλπιζε σε μια ελληνική προσέγγιση, μιας και η ιστορία διαδραματιζόταν στην Ελλάδα.[εκκρεμεί παραπομπή] Ένας άλλος λόγος που απέρριψε τις προτάσεις ήταν γιατί δεν ήθελε να πουλήσει τα δικαιώματα χωρίς να έχει τη δυνατότητα παρέμβασης στα γυρίσματα και στο σενάριο, κάτι που δεν θα συνέβαινε στη συνεργασία της με το Mega Channel, όπως αναφέρει σε συνέντευξή της στην Κική Μουστακίδου.[2] Σε μεταγενέστερη συνέντευξή της στην εκπομπή «Καλημερούδια», με αφορμή την επαναπροβολή της σειράς (πρεμιέρα 2 Φεβρουαρίου 2016), είπε επίσης ότι ένας άλλος λόγος που αρνήθηκε να πουλήσει τα δικαιώματα του βιβλίου στο Χόλιγουντ, ήταν επειδή φοβόταν ότι θα παρουσίαζαν τους λεπρούς ως τέρατα, κάτι το οποίο η ίδια δεν ήθελε.[1] Λίγους μήνες μετά, ήρθε η ελληνική προσέγγιση που ανέμενε από τον Πέτρο Μπούτο και το Mega Channel, με τον οποίο η συμφωνία κλείστηκε μέσα σε μία ώρα.[1]

Η παραγωγή της σειράς θεωρείται μία από τις ακριβότερες ελληνικές παραγωγές για τηλεοπτική σειρά, μιας και κόστισε 3,9 εκατομμύρια ευρώ ή 150.000 ευρώ το κάθε επεισόδιο.[εκκρεμεί παραπομπή] Είναι επίσης η πρώτη ελληνική τηλεοπτική σειρά για την οποία δόθηκε η δυνατότητα παρακολούθησής της με υπότιτλους μέσω teletext, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε ανθρώπους με προβλήματα ακοής να παρακολουθήσουν ελληνική σειρά υποτιτλισμένη.[3]

Τέσσερις μέρες πριν την επίσημη πρεμιέρα στις 11 Οκτωβρίου 2010, έγινε προβολή του πρώτου επεισοδίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την οποία παρακολούθησαν οι συντελεστές της σειράς, αρκετοί επώνυμοι, αλλά και η συγγραφέας του βιβλίου.[4]

Γυρίσματα

Thumb
Μέρος των γυρισμάτων, εκτός των τεχνητών σκηνικών που στήθηκαν, έλαβαν χώρα στο λιμάνι της Πλάκας για να αποδοθεί η αυθεντικότητα των σκηνών

Το κάστινγκ της σειράς ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2008 στην Αθήνα,[εκκρεμεί παραπομπή] ενώ η όλη παραγωγή κράτησε συνολικά δύο χρόνια.[εκκρεμεί παραπομπή] Τα γυρίσματα κράτησαν ένα χρόνο, από τον Δεκέμβριο του 2009 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2010 και έγιναν στην Κρήτη, στο χωριό της Πλάκας, στην Άνω Ελούντα, ένα μέρος του χωριού Ελούντα και στον Άγιο Νικόλαο, καθώς και στην ίδια τη Σπιναλόγκα. Πολλές σκηνές που διαδραματίζονταν στη Σπιναλόγκα, γυρίστηκαν στην Άνω Ελούντα, ενώ οι σκηνές που εδειχναν τα εξωτερικά μέρη της Σπιναλόγκας, όπως το λιμανι της, έγιναν εκεί. Κάποια γυρίσματα έγιναν και στο Λονδίνο.[εκκρεμεί παραπομπή]

Η Χίσλοπ εμφανίστηκε μαζί με τον Μανώλη Φουντουλάκη (αληθινός επιζήσας της εποχής και κάτοικος της Σπιναλόγκας) στο επεισόδιο 24 της σειράς, όπου ανακαλύπτεται η θεραπεία και οι κάτοικοί του το εγκαταλείπουν για να επιστρέψουν στον πολιτισμό. Οι δυο τους ενσαρκώνουν τους ανθρώπους που φεύγουν πρώτοι από το Νησί.[εκκρεμεί παραπομπή]

Το σκηνικό έπρεπε να απεικονίζει τα νησιά της Σπιναλόγκας και της Κρήτης όπως ήταν το 1939 μέχρι το 1957. Ο σκηνογράφος Αντώνης Χαλκιάς μαζί με την ομάδα του, αλλά και τη βοήθεια των τοπικών αρχών, πήρε άδεια να διαμορφώσει περιοχές των χωριών (Πλάκα και Επάνω Ελούντα) ώστε να εξασφαλιστεί η αυθεντικότητα των σκηνών. Το μικρό λιμάνι, για παράδειγμα, το οποίο βλέπουμε στη σειρά είναι ειδικά κατασκευασμένο για τη σειρά.[εκκρεμεί παραπομπή]

Συντελεστές

Το σενάριο χρειάστηκε να γραφεί αρκετές φορές και με πολλές αλλαγές ώστε να καλυφθούν τα 26 επεισόδια. Η Μιρέλλα Παπαοικονόμου πρόσθεσε νέους χαρακτήρες και νέες σχέσεις στη σειρά, κάτι που το έκανε ενδιαφέρον, όπως αναφέρει η συγγραφέας.[εκκρεμεί παραπομπή]

Οι ενδυματολόγοι Ξάνθη Κοντού και Μαρία Κοντοδήμα, για να αποδώσουν την ενδυματολογική εικόνα των ανθρώπων της εποχής, έπαιρναν καινούρια ρούχα και τα έφθειραν ή τα λέρωναν για να φαίνονται πολυχρησιμοποιημένα μιας και η φτώχεια της εποχής δεν επέτρεπε την αγορά καινούριων ενδυμάτων. Επίσης, ο κάθε χαρακτήρας είχε δικά του χαρακτηριστικά ρούχα ώστε να αποδίδεται η προσωπικότητά του μέσα και από τον τρόπο που ντυνόταν.[εκκρεμεί παραπομπή]

Τα κοστούμια που χρησιμοποιήθηκαν ξεπέρασαν τα 2000.[εκκρεμεί παραπομπή]

Το τραγούδι τίτλων της σειράς, «Είσαι εσύ ο άνθρωπός μου», είναι προϋπάρχουσα διασκευή του Μίνωα Μάτσα, την οποία ερμηνεύει η Ανδριάνα Μπάμπαλη. Την αυθεντική μορφή του τραγουδιού έγραψαν οι Σπύρος Περιστέρης και Μίνως Μαργαρίτης και ερμηνεύτηκε από τη Σωτηρία Μπέλλου.[5]

Ο Μίνως Μάτσας έχει επιμεληθεί/γράψει όλο το soundtrack της σειράς το οποίο κυκλοφόρησε από τη Minos EMI στις 4 Δεκεμβρίου 2010. Τα τραγούδια του soundtrack ερμηνεύουν οι Δημήτρης Μητροπάνος, Ανδριάνα Μπάμπαλη, Ελεωνόρα Ζουγανέλη και Γιάννης Χαρούλης.[εκκρεμεί παραπομπή]

Βασικοί χαρακτήρες

Στη σειρά συμμετείχαν 83 βασικοί ηθοποιοί και περισσότεροι από 700 βοηθητικοί ηθοποιοί, με τους περισσότερους να είναι ντόπιοι αλλά και απλοί κάτοικοι των χωριών όπου γίνονταν τα γυρίσματα.[6]

Γενεαλογικό δέντρο

Οι χαρακτήρες με πράσινο χρώμα είναι οι βασικοί χαρακτήρες που αποτελούν την οικογένεια Πετράκη και γύρω από τους οποίους εξελίσσεται η όλη ιστορία της σειράς.

Οι διακεκομένες γραμμές υποδηλώνουν υιοθεσία.

Thumb
Ο Στέλιος Μάινας και η Κατερίνα Λέχου ως Γιώργης και Ελένη κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ελένη Πετράκη
 
Γιώργης Πετράκης
 
Ελευθερία Βανδουλάκη
 
Αλέξανδρος Βανδουλάκης
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Νίκος Κυρίτσης
 
Μαρία Πετράκη
 
 
 
 
 
Άννα Πετράκη
 
Αντρέας Βανδουλάκης
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Σοφία Φίλντινγκ
 
Μάρκους Φίλντινγκ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αλέξις Φίλντινγκ

Βασικοί πρωταγωνιστές

  • Οικογένεια Πετράκη

Γιώργης Πετράκης (Στέλιος Μάινας): Ο Γιώργης είναι ψαράς και ζει στην Πλάκα μαζί με τη σύζυγό του, Ελένη, και τις δυο τους κόρες, Μαρία και Άννα. Μεταφέρει προμήθειες στο Νησί μαζί με το καΐκι του, αλλά και τους νέους ασθενείς. Μια μέρα είναι αναγκασμένος να μεταφέρει και την ίδια την Ελένη, αλλά και την κόρη του Μαρία αργότερα, όταν προσβάλλονται από την ασθένεια. Σε μία βόλτα με τη βάρκα πέφτει στη θάλασσα και ξεψυχά.

Ελένη Πετράκη (Κατερίνα Λέχου): Η Ελένη είναι η σύζυγος του Γιώργη και η δασκάλα της Πλάκας. Προσβάλλεται από την ασθένεια και μεταφέρεται στο Νησί μαζί με τον μαθητή της Δημητράκη. Εκεί, γίνεται η δασκάλα του νησιού και διδάσκει τα μικρά παιδιά, κάτι που τη φέρνει σε σύγκρουση με την άλλη δασκάλα του Νησιού, την Κρουσταλάκη. Πεθαίνει στο νησί πριν προλάβει να γίνει καλά, ενώ μέχρι την τελευταία στιγμή βοηθούσε στο νοσοκομείο τους άλλους ασθενείς, κάνοντας ό,τι μπορούσε για να ανακουφίσει τον πόνο τους.

Μαρία Πετράκη (Γιούλικα Σκαφιδά (ενήλικας), Αναστασία Τσιλιμπίου (παιδί)): Η Μαρία είναι η μεγαλύτερη από τις δύο κόρες του Γιώργη και της Ελένης. Είναι ήσυχη και ευγενική και της αρέσει να προσφέρει στους άλλους, όπως και η μητέρα της. Μετά τη μεταφορά της Ελένης στο Νησί, αναλαμβάνει να φροντίζει το σπίτι, τον πατέρα της και την αδελφή της. Γνωρίζει και αρραβωνιάζεται τον Μανώλη, αλλά αρρωσταίνει και μεταφέρεται στο Νησί πριν προλάβει να παντρευτεί. Στο Νησί ερωτεύεται τον γιατρό Κυρίτση, τον οποίο και παντρεύεται μετά την ίασή της.

Άννα Πετράκη (Ευγενία Δημητροπούλου (ενήλικας), Ιφιγένεια Τζόλα (παιδί)): Η Άννα είναι η μικρότερη κόρη του Γιώργη και της Ελένης η οποία σε αντίθεση με την αδελφή της είναι αυθόρμητη και επαναστατική, κάτι που γίνεται πιο έντονο μετά την αποχώρηση της Ελένης δημιουργώντας προβλήματα στον Γιώργη. Ονειρεύεται να φύγει από το χωριό και τη φτώχεια, κάτι που το καταφέρνει όταν παντρεύεται τον πλούσιο γιο των Βανδουλάκηδων, Ανδρέα. Η ανικανοποίητη όμως όρεξή της για περισσότερα, την οδηγεί σε παράνομη σχέση με τον ξάδελφο του άντρα της, Μανώλη, με τον οποίο αποκτά ένα παιδί (το οποίο όλοι θεωρούν πως είναι του άντρα της). Ο Ανδρέας μαθαίνει για την απιστία της και τη σκοτώνει.

Αλέξις Φίλντινγκ (Ευγενία Δημητροπούλου): Η Αλέξις είναι η κόρη της Σοφίας, εγγονή της Άννας και της Μαρίας και δισέγγονη της Ελένης. Φτάνει από την Αγγλία αναζητώντας να μάθει την αλήθεια για την οικογένειά της και την ταυτότητά της.

Σοφία Φίλντινγκ (Φιλαρέτη Κομνηνού (μεγάλη ηλικία), Νεφέλη Κουρή (νεαρή ηλικία), Δέσποινα Κιαπέκου (παιδί)): Η Σοφία είναι η κόρη της Άννας και μητέρα της Αλέξις, η οποία μη αντέχοντας το βάρος της οικογενειακής της τραγωδίας, αποφασίζει να φύγει στο εξωτερικό όπου γνωρίζει και παντρεύεται τον Μάρκους αφήνοντας τα πάντα πίσω της. Όταν καταλαβαίνει ότι η Αλέξις βρίσκεται στην Κρήτη, επιστρέφει για πρώτη φορά μετά από χρόνια για να τη βρει και να της ζητήσει συγγνώμη.

  • Κάτοικοι Σπιναλόγκας

Νίκος Παπαδημητρίου (Τάσος Νούσιας): Ο Νίκος είναι δικηγόρος από την Αθήνα και μεταφέρεται από το νοσοκομείο της Αγίας Βαρβάρας στο Νησί μαζί με άλλους ασθενείς λόγω της αντίδρασής τους για τον τρόπο μεταχείρησής τους εκεί. Είναι δυναμικός και δραστήριος και εκλέγεται ως ο νέος πρόεδρος του Νησιού, συμβάλλοντας πολύ στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων του νησιού. Στο Νησί γνωρίζει και ερωτεύεται την Ευγενία, ασθενή από την Πλάκα και φουρνάρισσα του Νησιού.

Ευγενία Καπετανάκη (Μαρία Πρωτόπαππα): Η Ευγενία είναι η φουρνάρισσα της Πλάκας, παντρεμένη με τον Βασίλη, με τον οποίο έχουν δύο παιδιά, τον Λευτέρη και την Αθηνά. Μετά τη διάγνωση της ασθένειάς της, μεταφέρεται στο Νησί όπου ανοίγει το δικό της φούρνο. Μένει μαζί με την Ελένη και τον Δημήτρη, τον οποίο και φροντίζει μετά τον θάνατο της Ελένης. Αν και αρχικά παραμένει πιστή στον άντρα της, στη συνέχεια ερωτεύεται και παντρεύεται τον Παπαδημητρίου.

Δημήτρης Λεμονιάς (Νεκτάριος Λουκιανός (ενήλικας), Μάνος Τσαγκαράκης (παιδί)): Ο Δημήτρης είναι ο μικρός μαθητής της Ελένης, ο οποίος μεταφέρεται μαζί της στο Νησί ως ασθενής και τον παίρνει υπό την προστασία της. Μεγαλώνοντας, γίνεται ο δάσκαλος του Νησιού και αρνείται να φύγει από το Νησί όταν ο Κυρίτσης διαπιστώνει ότι δεν ήταν ποτέ λεπρός αλλά είχε ψωρίαση. Στο Νησί γνωρίζει και παντρεύεται την Ηλέκτρα.

Ηλέκτρα (Κατερίνα Μισιχρόνη (ενήλικας), Καλλίστη Μπερτάχα (παιδί)):Η Ηλέκτρα, ζει στη Σπιναλόγκα, με τους φίλους της, Φώτη και Δημήτρη. Στο μέλλον, ερωτεύεται τον Δημήτρη και τυφλώνεται από την αρρώστια. Μια μέρα πηγαίνει να αυτοκτονήσει, αλλά ο Δημήτρης τη σώζει.

Πέτρος Κοντομάρης (Θοδωρής Κατσαφάδος): Ο Πέτρος είναι ο πρόεδρος του Νησιού ο οποίος κάνει ό,τι είναι δυνατό για να εξασφαλίσει στο Νησί και τους κατοίκους του ανέσεις και καλή ζωή. Στη συνέχεια, παραδίδει τη θέση του στον Παπαδημητρίου και συνεχίζει να βοηθά όσο μπορεί ως συνεργάτης του προέδρου. Η υγεία του χειροτερεύει και πεθαίνει, μη προλαβαίνοντας να δει την αναχώρηση των θεραπευμένων λεπρών από το Νησί.

Ελπίδα Κοντομάρη (Μαρινέλλα Βλαχάκη): Η Ελπίδα, είναι η γυναίκα του προέδρου της Σπιναλόγκας. Όταν η Ελένη έρχεται στο Νησί, γίνονται φίλες, και κάνει ό,τι μπορεί για να την προστατέψει. Αργότερα, γνωρίζει την κόρη της Ελένης, τη Μαρία. Όμως η λέπρα, αρχίζει να εξαπλώνεται στο σώμα της Ελπίδας. Ένα βράδυ, φεύγει από το Λεπροκομείο, κάθεται μόνη της, και πεθαίνει, λίγο πριν δει την αναχώρηση των θεραπευμένων λεπρών από το Νησί.

Χριστίνα Κρουσταλάκη (Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου): Η Χριστίνα είναι δασκάλα του Νησιού η οποία φέρεται άσχημα στα παιδιά. Έρχεται σε ρήξη με την Ελένη, όταν η τελευταία αρχίζει να κάνει μαθήματα στα παιδιά στο σπίτι της και στη συνέχεια ο πρόεδρος την αντικαθιστά επίσημα και στο σχολείο με την Ελένη. Είναι η μόνη κάτοικος του νησιού που αποφάσισε να μείνει εκεί όταν γιατρεύτηκε καθώς δεν είχε κανέναν έξω από το νησί.

Θοδωρής Μακριδάκης (Μανώλης Χουρδάκης): Ο Μακριδάκης είναι κάτοικος της Σπιναλόγκας. Κάνει παρέα με τη δασκάλα του Νησιού, Χριστίνα Κρουσταλάκη, και μισεί τους Αθηναίους που έρχονται αργότερα. Προσπαθεί, να εκλεχτεί πρόεδρος του Νησιού, αλλά ο Παπαδημητρίου κερδίζει το κοινό. Στο τέλος, θεραπεύεται και κάνει ειρήνη με τον Παπαδημητρίου.

Νίκος (Σωτήρης Δούβρης): Ο Νίκος ζει στη Σπιναλόγκα. Η γυναίκα του και το παιδί του ζουν στην Πλάκα, την οποία, επισκέπτεται κολυμπώντας, τα βράδια κρυφά. Γνωρίζει και γίνεται φίλος με τον Δημήτρη, που του θυμίζει τον γιο του. Μία μέρα, όταν επισκέπτεται την Πλάκα, την οποία είχαν κατακτήσει οι Γερμανοί, αργεί να φτάσει στη Σπιναλόγκα, και ένας Γερμανός στρατιώτης, τον βλέπει και τον σκοτώνει.

Σταύρος Σολομωνίδης (Πέτρος Αλατζάς): Ο Σταύρος είναι δημοσιογράφος, και εκδότης της εφημερίδας της Σπιναλόγκας. Ερωτεύεται την Καλλιόπη, όπου αργότερα μεγαλώνουν μαζί την κόρη τους Ελένη. Όταν μαθαίνουν ότι το παιδί τους είναι υγιές, για να φύγει από το Νησί, πείθουν τον γιατρό Λαπάκη να κάνει ψευδή διάγνωση. Όμως αργότερα το μαθαίνει ο γιατρός Κυρίτσης, όπου τους συμβουλεύει να το αφήσουν ελεύθερο, αλλά εκείνοι πιστεύουν ότι με το νέο φάρμακο, θα θεραπευτούν κι αυτοί ώστε να φύγουν μαζί. Όταν σταματάει η χορήγηση του νέου φαρμάκου, το σκάνε από το Νησί με τη βοήθεια του Δημήτρη.

Γρηγόρης (Δημήτρης Καλογεράκης): Έρχεται στο Νησί, ως φύλακας. Κατά την παραμονή του, ενοχλεί τους ανθρώπους της Σπιναλόγκας, όπως και την Ελένη. Αργότερα, μολύνεται ο ίδιος από την αρρώστια. Ένα βράδυ, βιάζει την Ευγενία, όπου ο Παπαδημητρίου το μαθαίνει, και τον πνίγει στη θάλασσα.

Πάνος Σκλαβούνης (Κώστας Φραντζεσκάκης):Ο Πάνος είναι ηθοποιός από την Αθήνα και μεταφέρεται από το νοσοκομείο της Αγίας Βαρβάρας στο Νησί μαζί με άλλους ασθενείς λόγω της αντίδρασής τους για τον τρόπο μεταχείρησής τους εκεί. Ανεβάζει παραστάσεις στο Νησί και είναι φιλικός και εύθυμος με τους κατοίκους του Νησιού.

Στέλιος Βανδής (Στέλιος Βέργος): Είναι κουρέας από την Αθήνα και μεταφέρεται από το νοσοκομείο της Αγίας Βαρβάρας στο Νησί μαζί με άλλους ασθενείς λόγω της αντίδρασής τους για τον τρόπο μεταχείρησής τους εκεί. Στο Νησί καταφέρνει και ανοίγει το δικό του κουρείο και είναι ο πρώτος που θεραπεύεται από την αρρώστια.

Σπύρος Καζάκης (Πέτρος Μαυροματίδης): Ο Σπύρος είναι ο παντοπώλης του Νησιού. Τις περισσότερες φορές βρίσκεται στο καφενείο παρέα με τον Μακριδάκη και τον Λάμπρο. Με τη χορήγηση της προμίνης, αποκτά παραισθήσεις.

Παπα-Καζάκος (Μανόλης Χαρούλης): Είναι ο παπάς του Νησιού, που τελεί λειτουργίες στον Άγιος Παντελεήμονα. Μαζί με την Ηλέκτρα παίζουν τη λύρα. Τέλος, καταφέρνει, μαζί με όλους τους Σπιναλογκίτες, να θεραπευτεί από την αρρώστια.

  • Υπόλοιποι χαρακτήρες

Φωτεινή Αγγελοπούλου (Όλγα Δαμάνη (μεγάλη ηλικία), Αννίτα Κούλη (νεαρή ηλικία), Ρενέ Τζόλα (παιδί)): Η Φωτεινή είναι η καλύτερη φίλη της Μαρίας και ο άνθρωπος που διηγείται στην Αλέξις την ιστορία της οικογένειάς της. Είναι παντρεμένη με τον Στέφανο και έχουν ένα γιο, τον Μαθιό. Μέχρι τα γεράματα, έχουν την οικογενειακή ταβέρνα στην Πλάκα, απέναντι από τη Σπιναλόγκα.

Χρήστος Λαπάκης (Νίκος Ορφανός): Ο Λαπάκης είναι ο γιατρός της Σπιναλόγκας ο οποίος κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να απαλύνει τον πόνο των ασθενών. Αρχικά επισκέπτεται περιοδικά το Νησί, αλλά στη συνέχεια γίνεται μόνιμος κάτοικος μέχρι τη μέρα που φεύγει μαζί με όλους, όταν ανακαλύπτεται η θεραπεία της νόσου.

Νίκος Κυρίτσης (Αλέξανδρος Λογοθέτης): Ο Κυρίτσης είναι γιατρός στο νοσοκομείο του Ηρακλείου και φίλος του Λαπάκη, ο οποίος επισκέπτεται το Νησί και συμμετέχει στην έρευνα για το νέο φάρμακο κατά της ασθένειας δοκιμάζοντάς το σε εθελοντές. Ερωτεύεται τη Μαρία ενώ είναι ακόμη στο Νησί και την παντρεύεται όταν επιστρέφουν στην Πλάκα.

Αντώνης Αγγελόπουλος (Ορφέας Αυγουστίδης (ενήλικας), Αντύπας Νταμοτσίδης (παιδί)): Ο Αντώνης είναι παιδικός φίλος της Άννας και της Μαρίας και ο αδελφός της Φωτεινής. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, φεύγει αντάρτης για να πολεμήσει τους Γερμανούς και όταν ο πόλεμος τελειώνει, επιστρέφει και πιάνει δουλειά στα κτήματα των Βανδουλάκηδων. Ερωτεύεται την Άννα, η οποία ενώ αρχικά ανταποδίδει τα αισθήματα, στη συνέχεια τον αγνοεί όταν βλέπει τον πλούσιο Αντρέα Βανδουλάκη, τον οποίο και παντρεύεται.

Σαβίνα Αγγελοπούλου (Ντίνα Μιχαηλίδου): Η Σαβίνα είναι παντρεμένη με τον Παύλο, έχει δύο παιδιά, και ζει στην Πλάκα. Όταν η Ελένη, η φίλη της, αναγκάζεται να φύγει για το Νησί, η Σαβίνα της υπόσχεται ότι θα προσέχει τα παιδιά της.

Παύλος Αγγελόπουλος (Γρηγόρης Ορφανουδάκης): Ο Παύλος είναι παντρεμένος με τη Σαβίνα, και έχουν δύο παιδιά. Ο Παύλος έχει μία ταβέρνα στην Πλάκα. Κολλητός του είναι ο Γιώργης, ο οποίος τον επισκέπτεται συνέχεια.

Αντρέας Βανδουλάκης (Γιάννης Στάνκογλου): Ο Ανδρέας είναι ο γιος του πλούσιου γαιοκτήμονα, Αλέξανδρου Βανδουλάκη, ο οποίος ερωτεύεται και παντρεύεται την Άννα. Όταν μαθαίνει ότι η Άννα τον απάτησε, τη σκοτώνει, συλλαμβάνεται και πεθαίνει στη φυλακή από φυματίωση αρνούμενος να τον επισκεφτεί γιατρός. Λίγο πριν τον θάνατό του ζητά από τη Μαρία να μεγαλώσει τη Σοφία, (την κόρη της Άννας από τον Μανώλη που θεωρούσε δικό του παιδί) σαν δική της κόρη.

Μανώλης Βανδουλάκης (Αιμίλιος Χειλάκης): Ο Μανώλης είναι ο ξάδελφος του Αντρέα, ο οποίος ερωτεύεται και ζητά σε γάμο τη Μαρία, την αδελφή της Άννας αλλά ο γάμος δεν προλαβαίνει να τελεστεί μιας και η Μαρία αρρωσταίνει και φεύγει για το Νησί. Μετά την αποχώρηση της Μαρίας, ο Μανώλης αρχίζει παράνομης σχέση με την Άννα και αποκτά μαζί της μια κόρη, τη Σοφία, την οποία όμως δεν αναγνωρίζει ποτέ. Μετά τη δολοφονία της Άννας από τον Ανδρέα, φεύγει από την Κρήτη.

Αλέξανδρος Βανδουλάκης (Μιχάλης Αεράκης): Ο Αλέξανδρος είναι ο πατέρας του Ανδρέα ο οποίος δεν συμφωνεί με την επιλογή της Άννας από τον γιο του επειδή είναι φτωχή. Αναγκάζεται να την αποδεχτεί, όταν ο Ανδρέας τη ζητάει σε γάμο για να μην τον χάσει.

Ελευθερία Βανδουλάκη (Μελίνα Βαμβακά) : Η Ελευθερία είναι η γυναίκα του Αλέξανδρου Βανδουλάκη. Σε αντίθεση με τον Αλέξανδρο υποστηρίζει τον Αντρέα, τον γιο της, στις επιλογές του. Όταν ο Αντρέας πεθαίνει στη φυλακή, και εκείνη το μαθαίνει, ξεψυχά δίπλα στον άντρα της.

Στέφανος Δαβάρας (Χρόνης Σαπουντζάκης (νεαρή ηλικία), Λευτέρης Μποτονάκης (μεγάλη ηλικία)): Ο Στέφανος δουλεύει στα κτήματα των Βανδουλάκηδων. Γνωρίζει τον Αντώνη και αναπόφευκτα, σε ένα γλέντι στην Πλάκα, ερωτεύεται την αδερφή του Αντώνη, την Φωτεινή. Παρ' όλη την προσπάθεια να την "κατακτήσει", η οικογένειά της τον εμποδίζει συνεχώς. Την ημέρα που πηγαίνει στο πατρικό της να τη ζητήσει, ο πατέρας της συμφωνεί μόνο με τον όρο να δουλεύει για εκείνον στη ταβέρνα. Στη συνέχεια παντρεύονται και αποκτούν έναν γιο τον Μαθιό. Ο Στέφανος και η Φωτεινή κληρονομούν την ταβέρνα, και είναι τα δύο πρόσωπα που αφηγούνται την ιστορία στην Αλέξις.

Λάζαρος (Ηλίας Μιχαλογιάννης) : Ο Λάζαρος, είναι ο σοφέρ των Βανδουλάκηδων. Οδηγεί την κούρσα του, ενώ είναι από τους λίγους, που επισκέπτεται τον Αντρέα στην φυλακή.

Επισκόπηση σειράς

Η σειρά έκανε πρεμιέρα στις 11 Οκτωβρίου 2010 με το πρώτο επεισόδιο να σημειώνει τηλεθέαση 61.7% στο σύνολο.[7] Προβαλλόταν κάθε Δευτέρα βράδυ. Το τελευταίο επεισόδιο προβλήθηκε στις 23 Μαΐου 2011, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη τηλεθέαση από όλα τα επεισόδια της σειράς, 64.6% στο σύνολο.[8]

Με βάση τη συνολική τηλεθέαση όλων των επεισοδίων, η σειρά «Το νησί» θεωρείται ως η καλύτερη δραματική σειρά στην ιδιωτική τηλεόραση, μιας και για το διάστημα 11/10/10-23/05/11 σημείωσε μέσο όρο τηλεθέασης 53.7% (2.889.000 τηλεθεατές) ενώ στα κοινά 15-44 σημείωσε 59.3% (1.209.000 τηλεθεατές).[9]

Επεισόδια

Περισσότερες πληροφορίες Αρ. επεισοδίου σειράς, Αρ. επεισοδίου κύκλου ...
Αρ. επεισοδίου
σειράς
Αρ. επεισοδίου
κύκλου
Τίτλος Α' προβολή Τηλεθέαση
Σύνολο (15-44)
11 "Επεισόδιο 1" 11 Οκτωβρίου 201061.7% (62%)[7] [10]
Η Αλέξις θέλοντας να μάθει για την ιστορία της οικογένειάς της, μιας και η μητέρα της Σοφία δεν θέλει να μιλάει για το παρελθόν της, ταξιδεύει το 2010 από το Λονδίνο στην Πλάκα της Κρήτης, έχοντας μαζί της μια φωτογραφία των παππούδων της, Μαρίας και Γιώργου. Στην Πλάκα, βρίσκει τη Φωτεινή, η οποία ήταν πολύ καλή φίλη με τη Μαρία. Η Φωτεινή της δείχνει μια παλιά φωτογραφία και έτσι αρχίζει να της διηγείται την ιστορία της οικογένειάς της. Πριν από χρόνια, η νόσος του Χάνσεν, γνωστή και ως λέπρα, κτυπούσε πολύ κόσμο και οι ασθενείς απομονώνονταν στη Σπιναλόγκα, ένα νησί απέναντι από την Πλάκα. Το φθινόπωρο του 1939, ο Γιώργης είχε μια ψαρόβαρκα και κουβαλούσε προμήθειες στη Σπιναλόγκα, και η γυναίκα του η Ελένη ήτανε δασκάλα του χωριού στο σχολείο της Πλάκας. Ζούσαν ευτυχισμένοι μαζί με τις δυο τους κόρες, τη Μαρία και την Άννα, μέχρι τη στιγμή που η Ελένη ανακάλυψε ότι έπασχε από την ασθένεια. Ο Γιώργης, μη έχοντας άλλη επιλογή, μετέφερε με τη βάρκα του την Ελένη απέναντι στο νησί, όπως έκανε με όλους τους ασθενείς. Η Ελένη έγινε η αιτία να αποκαλυφθεί ότι και ο μικρός μαθητής της ο Δημήτρης νοσούσε, όταν ομάδα γιατρών κατέφθασε στο σχολείο για να εξετάσει όλα τα παιδιά. Οι γονείς του, όταν διαπίστωσαν τα σημάδια της ασθένειας, το έκρυψαν από το χωριό γιατί δεν ήθελαν να αποχωριστούν το παιδί τους. Έτσι, ο Δημήτρης μεταφέρθηκε μαζί με την Ελένη στη Σπιναλόγκα. Όλο το χωριό αποχαιρέτησε κλαίγοντας την αγαπημένη τους δασκάλα και τον μικρό μαθητή. 
22 "Επεισόδιο 2" 18 Οκτωβρίου 201062.0% (60.6%)[11] [12]
Η Ελένη και ο Δημήτρης φτάνουν στο νησί και προσπαθούν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Γνωρίζουν τον πρόεδρο του νησιού, Πέτρο, και τη γυναίκα του, Ελπίδα, στην οποία η Ελένη βρίσκει την πρώτη φίλη. Το νησί αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, όπως έλλειψη νερού, και παρά τις προσπάθειες του προέδρου να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί, κάποιοι από τους κατοίκους δεν του το αναγνωρίζουν και τα βάζουν μαζί του. Ο Δημήτρης πηγαίνει στο σχολείο του νησιού, όμως η δασκάλα δεν είναι σαν την Ελένη. Αντίθετα με την Ελένη, κτυπάει τα παιδιά και είναι πάρα πολύ αυταρχική απέναντί τους. Πίσω στην Πλάκα, ο Γιώργης με τα κορίτσια προσπαθούν επίσης να προσαρμοστούν σε μια ζωή χωρίς την Ελένη, αλλά δεν είναι εύκολο μιας και λείπει σε όλους. Ο Γιώργης έχει να αντιμετωπίσει και τους άλλους κατοίκους, οι οποίοι έπειτα από την ασθένεια της Ελένης, δεν τον βλέπουν με τον ίδιο τρόπο και τον αποφεύγουν. Ο Γιώργης κάνει μέρες να πάει στο νησί για να πάει προμήθειες, κάτι που κάνει την Ελένη να ανησυχήσει. Όταν τελικά το κάνει, οι δυο τους μιλάνε για λίγο, την ενημερώνει ότι η οικογένεια του Δημήτρη έφυγε από το χωριό και της δίνει ένα γράμμα από τη Μαρία. Η Ελένη του δίνει κι εκείνη ένα γράμμα και ο Γιώργης φεύγει και πάλι για την Πλάκα. 
33 "Επεισόδιο 3" 1 Νοεμβρίου 201053%[13]
Ο Γιώργης έχει προβλήματα με την αντιδραστική συμπεριφορά της Άννας και δεν ξέρει πώς να τη χειριστεί, κάτι που τον κάνει οξύθυμο. Στο νησί, η Ελένη βλέπει ότι η δασκάλα του νησιού, Κρουσταλάκη, έχει κτυπήσει τον Δημήτρη αλλά και ότι δεν διδάσκει τίποτα καινούριο στα παιδιά όσο περνούν οι μέρες. Έτσι, αποφασίζει να κάνει εκείνη κατ'οίκον μάθημα στον Δημήτρη, αλλά και στην Ηλέκτρα, που δεν θέλει να πηγαίνει στην τάξη. Σιγά σιγά, αρκετά παιδιά από την τάξη προτιμούν να κάνουν μάθημα με την Ελένη, κάτι που προκαλεί την αντίδραση της Χριστίνας. Εν τω μεταξύ, καταφτάνουν στο νησί τρεις βαρυποινίτες ως φρουροί των λεπρών, κάτι που προκαλεί φόβο ανάμεσα στους κατοίκους. Σε συνδυασμό με το πρόβλημα της έλλειψης νερού, που όσο πάει γίνεται και χειρότερη, ο πρόεδρος έχει να αντιμετωπίσει ακόμα περισσότερες διαμαρτυρίες, τις οποίες δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί. Στο νησί, εκτός από τους βαρυποινίτες, καταφτάνουν και περισσότεροι ασθενείς από την Αθήνα, προκαλώντας ακόμη περισσότερες αντιδράσεις αφού το νησί δεν μπορεί να "σηκώσει" περισσότερους ασθενείς. 
44 "Επεισόδιο 4" 8 Νοεμβρίου 201054.3% (53.9%)[14] [15]
Οι ασθενείς από την Αθήνα καταφτάνουν με ιστορικό παραβατικότητας, κάτι το οποίο χωρίζει το νησί στα δυο. Οι μισοί φροντίζουν τους Αθηναίους πιστεύοντάς τους ότι ξεσηκώθηκαν στο νοσηλευτήριο της Αγίας Βαρβάρας επειδή οι συνθήκες περίθαλψής τους ήταν κάκιστες ενώ οι άλλοι μισοί, τα βάζουν με τον πρόεδρο και υποστηρίζουν ότι εξαιτίας του γέμισε το νησί εγκληματίες. Η έλλειψη νερού φέρνει τους κατοίκους του νησιού στα όριά τους. Ανάμεσα στους Αθηναίους υπάρχει και ένας πολιτικός μηχανικός, ο οποίος προθυμοποιείται να ελέγξει τις δεξαμενές νερού στο νησί και να βοηθήσει την κατάσταση. Ο Δημήτρης και η Ηλέκτρα συναντούν τον Νίκο, έναν ασθενή ο οποίος κολυμπά μέχρι την Πλάκα για να μπορεί να βλέπει τη γυναίκα του και τον γιο του. Στην Πλάκα, η Ευγενία ανακαλύπτει σημάδια λέπρας στο σώμα της αλλά το κρύβει, ώστε να μην την πάρουν μακριά από τα παιδιά της. Η Μαρία θέλει να πάει στο νησί για να δει τη μητέρα της, αλλά ο Γιώργης της λέει ότι αυτό δεν γίνεται. Έτσι, η Μαρία τρυπώνει στη βάρκα και βλέπει τη μητέρα της από μακριά, βάζοντας τα κλάματα. Έπειτα από πολύ καιρό, η πολυπόθητη βροχή που όλοι περίμεναν για να γεμίσουν οι δεξαμενές έρχεται, πλημμυρίζοντας χαμόγελα τους κατοίκους του νησιού. 
55 "Επεισόδιο 5" 15 Νοεμβρίου 201053.8%[16]
Στο νησί πλησιάζουν οι εκλογές για τον νέο πρόεδρο του νησιού και ο νυν πρόεδρος Πέτρος, δεν θέλει να ξαναβάλει υποψηφιότητα. Ζητά από τον Αθηναίο, τον Παπαδημητρίου να αναλάβει εκείνος κι έτσι βάζει υποψηφιότητα. Απέναντί του, ο Μακριδάκης, ο οποίος μαζί με την Κρουσταλάκη και άλλους, υπονομεύουν τον Παπαδημητρίου. Τελικά, ο Παπαδημητρίου κερδίζει τις εκλογές και γίνεται ο νέος πρόεδρος της Σπιναλόγκας, ενώ η Ελένη έχει μια πρώτη τετ α τετ συνάντηση με την Κρουσταλάκη. Στην Πλάκα, η Άννα αρρωσταίνει και φοβούμενοι ότι μπορεί να έχει λέπρα, ο Γιώργης την κρατά στο σπίτι αλλά δεν καλεί τον γιατρό να την εξετάσει. Μετά από πιέσεις της δασκάλας του χωριού, αναγκάζεται να το κάνει. Ο γιατρός τους ενημερώνει ότι η Άννα δεν έχει λέπρα αλλά λεϊσμανίαση και ότι σύντομα θα γίνει καλά. Εν τω μεταξύ, η Ευγενία συνεχίζει να κρύβει την ασθένειά της και λέει ότι έχει τη μέση της για να αποφεύγει τον άντρα της, Βασίλη. Ο Βασίλης λέει στον γιατρό Λαπάκη να την εξετάσει και η Ευγενία φεύγει από το σπίτι για να αποφύγει την εξέταση. Κρύβεται κάποιες μέρες στο μοναστήρι και στη συνέχεια επιστρέφει κρυφά για να πάρει τα πράγματά της και να φύγει για το νησί, αφήνοντας ένα γράμμα στον Βασίλη, όπου του λέει την αλήθεια. 
66 "Επεισόδιο 6" 22 Νοεμβρίου 201055.5%[17]
Η Ευγενία μένει με την Ελένη και τον Δημήτρη στο νησί ενώ ο Παπαδημητρίου ανακοινώνει στην Κρουσταλάκη ότι θα αντικατασταθεί από την Ελένη, κάτι το οποίο δεν παίρνει πολύ καλά σε αντίθεση με τα παιδιά, τα οποία χαίρονται. Η Κρουσταλάκη βρίσκει την Ελένη και την καταριέται, ενώ η υγεία της Ελένης φαίνεται να επιδεινώνεται. Ο Κυρίτσης, ένας νέος γιατρός, φτάνει στο νησί και φέρνει ελπίδα μιας και έρχεται για να δοκιμάσει μια νέα θεραπεία που δοκιμάζεται στο εξωτερικό. Ο Νίκος συνεχίζει να πηγαινοέρχεται στην Πλάκα για να βλέπει την οικογένειά του αλλά μια φορά που επιστρέφει, κινδυνεύει να γίνει αντιληπτός από τον Γρηγόρη, τον βαρυποινίτη. Ο Δημήτρης με την Ηλέκτρα, που ξέρουν τι κάνει και είναι φίλοι μαζί του, τον καλύπτουν. Αυτό φέρνει σε σύγκρουση την Ελένη με τον Γρηγόρη, ο οποίος την απειλεί και η Ελένη ζητά από την Ευγενία να της υποσχεθεί ότι αν της συμβεί κάτι, θα προσέχει τον Δημήτρη. Πίσω στην Πλάκα, ο Βασίλης προσπαθεί να τα βγάλει πέρα με τον φούρνο μόνος του, χωρίς την Ευγενία, αλλά δεν τα καταφέρνει, ενώ η Άννα στέλνει γράμμα στην Ελένη. Όλα αυτά ενώ ο δεύτερος παγκόσμιος εξελίσσεται φτάνοντας και στην Ελλάδα με τον Κυρίτση να λαμβάνει χαρτί για να επιστρατευτεί. 
77 "Επεισόδιο 7" 29 Νοεμβρίου 201056.1%[18]
Ο πόλεμος με τους Γερμανούς: Οι Γερμανοί φτάνουν στην Κρήτη και την καταλαμβάνουν με αποτέλεσμα να αποκλειστεί το νησί μιας και δεν επιτρέπουν σε κανέναν να μεταβεί εκεί. Ο Γιώργης δεν μπορεί να μεταφέρει προμήθειες και ανησυχεί τι θα συμβεί αν τελειώσουν τα τρόφιμα. Ο Παπαδημητρίου φρόντισε να εφοδιάσει το νησί από πριν, ώστε να υπάρχουν προμήθειες για αρκετό καιρό. Ο Νίκος συνεχίζει να κολυμπά μέχρι την Πλάκα αλλά σε μια επιστροφή, τον βλέπουν οι Γερμανοί και τον σκοτώνουν. Ο Αντώνης, ο γιος της Σαββίνας φεύγει μαζί με Άγγλους στρατιώτες για να πολεμήσει εναντίον των Γερμανών. Στο νησί, η κατάσταση της υγείας της Ελένης επιδεινώνεται συνεχώς και γνωρίζοντας ότι δεν έχει πολλές μέρες ζωής, γράφει ένα τελευταίο γράμμα προς την οικογένειά της, έστω κι αν ξέρει ότι δεν μπορεί να το πάει κανένας στην Πλάκα. Η Ελένη δεν τα καταφέρνει και αφήνει την τελευταία της πνοή, με τον γιατρό Λαπάκη και τον Πέτρο να ενημερώνουν τον Γιώργη για τον θάνατό της, ο οποίος στο άκουσμα της είδησης, δεν αντέχει και λυγίζει. 
88 "Επεισόδιο 8" 6 Δεκεμβρίου 201050.6% (54.2%)[19]
7 χρόνια μετά: Ο πόλεμος τελειώνει και ο Αντώνης επιστρέφει στο σπίτι προκαλώντας χαρά σε όλους. Ψάχνοντας για δουλειά, καταλήγει στα κτήματα των Βανδουλάκηδων όπου δουλεύει ως εργάτης. Η Άννα φλερτάρει τον Αντώνη και στη γιορτή του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης που διοργανώνει το χωριό τον φιλάει. Αμέσως μετά όμως, όταν έρχεται ο Ανδρέας Βανδουλάκης στη γιορτή, κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να την προσέξει, κάτι που γίνεται αντιληπτό από τον Αντώνη. Ο Αντώνης φεύγει θυμωμένος και ο Ανδρέας πλησιάζει την Άννα λέγοντάς της ότι θέλει να την ξαναδεί. Στο νησί, ο Δημήτρης είναι πια ο δάσκαλος των παιδιών, κάτι που η Κρουσταλάκη δεν μπορεί να χωνέψει, ενώ ο Γρηγόρης παρουσιάζει τα πρώτα σημάδια λέπρας, λίγες μέρες πριν τελειώσει η ποινή του όπου θα είναι και πάλι ελεύθερος. Η Καλλιόπη και ο Σταύρος αποκτούν ένα κοριτσάκι, και αναμένουν να μάθουν αν είναι άρρωστο ή όχι για να αποφασιστεί αν θα πρέπει να το πάνε στο ορφανοτροφείο της Αγίας Βαρβάρας. Παρά τη ρητή εντολή να μην το θηλάσει και να μην έρχονται σε δερματική επαφή, η Καλλιόπη μη μπορώντας να το ηρεμήσει, το θηλάζει. Η Ευγενία στέλνει γράμματα στα παιδιά της αλλά ο Βασίλης τα πετάει και λέει στα παιδιά να την ξεχάσουν. Ο Παπαδημητρίου προσπαθεί να πλησιάσει την Ευγενία, αλλά αυτή τον αποφεύγει. 
99 "Επεισόδιο 9" 13 Δεκεμβρίου 201051% (54.3%)[20]
Ο Ανδρέας στέλνει γράμμα την Άννα με τον Αντώνη και την προσκαλεί σε γεύμα μαζί με τους γονείς της για να γνωριστούν οι οικογένειες. Η Άννα είναι πολύ χαρούμενη με την εξέλιξη ενώ ο Αντώνης λέει στη Φωτεινή τι έγινε στη γιορτή. Η Άννα και ο Γιώργης πηγαινοέρχονται στο σπίτι των Βανδουλάκηδων περιμένοντας να ζητήσει ο Ανδρέας το χέρι της Άννας, αλλά οι γονείς του έχουν αντιρρήσεις. Τη μέρα που η Άννα είναι σίγουρη ότι θα γίνει η πρόταση, ο Βανδουλάκης ακυρώνει το γεύμα. Στο νησί, η Καλλιόπη συνεχίζει να θηλάζει τη νεογέννητη κόρη της και όταν ο Λαπάκης τους ενημερώνει ότι το παιδί είναι απόλυτα υγιές και πρέπει να φύγει, του λένε για τον θηλασμό και του ζητάνε αν μπορεί να μην τους το πάρει. Ο Λαπάκης αρνείται, αλλά επεμβαίνει ο Παπαδημητρίου και τελικά το παιδί μένει στο νησί. Εν τω μεταξύ, ο Κυρίτσης επιστρέφει με ένα νέο φάρμακο, την προμίνη, η οποία έδωσε θετικά αποτελέσματα στις πρώτες δοκιμές στο εξωτερικό. Ο Κυρίτσης θέλει να ξεκινήσει δοκιμές και στην Ελλάδα και να καταγράψει τα αποτελέσματα. Ο Παπαδημητρίου λέει στην Ευγενία ότι θέλει να είναι μαζί αλλά εκείνη του λέει ότι είναι ήδη παντρεμένη με παιδιά. Αργότερα, ο Παπαδημητρίου βρίσκει τον Γρηγόρη ημι-λιπόθυμο και ο γιατρός επιβεβαιώνει ότι πάσχει από λέπρα, ενώ ο Φώτης πεθαίνει και η Ευγενία δέχεται επίθεση από κάποιον ενώ επιστρέφει στο σπίτι της. 
1010 "Επεισόδιο 10" 24 Ιανουαρίου 201147.4% (56.4%)[21]
Η Άννα αρχίζει και πάλι να φλερτάρει με τον Αντώνη όταν ο Ανδρέας δεν δίνει καθόλου σημάδια ζωής. Έπειτα από καιρό, ο Ανδρέας κόντρα στον πατέρα του, φτάνει στην Πλάκα και ζητάει το χέρι της Άννας από τον Γιώργη, ο οποίος του το δίνει. Οι δυο τους αρραβωνιάζονται στο αρχοντικό των Βανδουλάκηδων με τον Αντώνη να μένει απαρηγόρητος. Στο νησί, οι κάτοικοι παλεύουν για ηλεκτροδότηση φτιάχνοντας τη γεννήτρια με τα ανταλλακτικά που τους έχουν στείλει. Η Ευγενία προσπαθεί να ξεπεράσει τον βιασμό της από τον Γρηγόρη χωρίς να καταλάβει κανένας τι συνέβη. Όταν ο Παπαδημητρίου ετοιμάζεται να βγάλει λόγο πριν ανάψουν τη γεννήτρια, μια αντίδραση της Ευγενίας όταν βλέπει τον Γρηγόρη, τον κάνει να καταλάβει ότι κάτι έχει συμβεί. Ακολουθεί τον Γρηγόρη στην παραλία, ενώ όλοι οι κάτοικοι του νησιού είναι μαζεμένοι στην πλατεία για το άναμμα της γεννήτριας. Ο Παπαδημητρίου ρωτάει τον Γρηγόρη τι έχει συμβεί και από τα λεγόμενα του, καταλαβαίνει ότι τη βίασε. Ο Παπαδημητρίου, μη μπορώντας να συγκρατήσει τα νεύρα του, του επιτίθεται τη στιγμή που όλο το νησί φωτίζεται από τη γεννήτρια. Με το που λειτουργεί η γεννήτρια, ο Πέτρος αφήνει την τελευταία του πνοή ευτυχισμένος για όλα όσα κατάφεραν στο νησί όλα αυτά τα χρόνια. Εν τω μεταξύ, ο Κυρίτσης αρχίζει τις δοκιμές με το νέο φάρμακο, το οποίο έχει πολλές παρενέργειες σε αυτούς που το χορηγεί. 
1111 "Επεισόδιο 11" 31 Ιανουαρίου 201149%[22]
Η αστυνομία φτάνει στο νησί για να ανακρίνει τους κατοίκους για τον θάνατο του Γρηγόρη. Αν και σχεδόν όλοι είναι σίγουροι ότι ο Γρηγόρης δεν πνίγηκε μόνος του αλλά τον σκότωσε ο Παπαδημητρίου, τον καλύπτουν και έτσι η αστυνομία φεύγει χωρίς στοιχεία. Ο Παπαδημητρίου και η Ευγενία γίνονται ζευγάρι όταν την πείθει ότι η οικογένειά της δεν νοιάζεται πια για αυτήν και ότι εκείνος την αγαπάει. Εν τω μεταξύ, η προμίνη δεν έχει αποτελέσματα και έτσι ο Κυρίτσης αποφασίζει ότι θα πρέπει να αρχίσει να χορηγείται ενδοφλέβια αντί ενδομυϊκά. Αυτό έχει ως συνέπεια οι ασθενείς που την παίρνουν να παρουσιάσουν περισσότερες παρενέργειες και να λιποθυμούν. Στη Νεάπολη, η Άννα και ο Ανδρέας παντρεύονται με την Άννα να πλέει σε πελάγη ευτυχίας με τη νέα, πλούσια ζωή της. Ανησυχεί όμως ότι θα μαθευτεί η αληθινή αιτία θανάτου της μητέρας της και βάζει την αδελφή της να πει στο χωριό να μην μιλάνε για το γεγονός έτσι ώστε να μην φτάσει στα αυτιά των Βανδουλάκηδων. Η Αθηνά, η κόρη της Ευγενίας, γράφει ένα γράμμα στη μητέρα της κρυφά από τον πατέρα της και το δίνει στον Γιώργη να το πάει στο νησί. Ο Γιώργης το δίνει στον Λαπάκη και αυτός στον Παπαδημητρίου για να το μεταφέρει. 
1212 "Επεισόδιο 12" 7 Φεβρουαρίου 201149.9% (55%)[23]
Ο Παπαδημητρίου βρίσκεται σε δίλημμα αν θα δώσει το γράμμα ή όχι στην Ευγενία, αλλά τελικά το δίνει μιας και δεν μπορεί να της κρατήσει κρυφό ότι η κόρη της της έγραψε. Η Ευγενία το διαβάζει και γράφει πίσω στέλνοντας αυτή τη φορά το γράμμα με τον Γιώργη. Ο Κυρίτσης βλέπει διαφορά στην ενδοφλέβια χορήγηση της προμίνης και αναζητά νέους εθελοντές ενώ η Ηλέκτρα αρχίζει να έχει προβλήματα όρασης. Στην Κρήτη, η Άννα θέλει να αλλάξει διακόσμηση στο σπίτι, ενώ προσπαθεί να πείσει τον Ανδρέα να βγαίνουν πιο συχνά. Σε μια έξοδό τους, συναντούν τυχαία τον Λαπάκη αλλά η Άννα κάνει ό,τι μπορεί για να μην μάθει ο Ανδρέας ότι είναι ο γιατρός της Σπιναλόγκας. Η Φωτεινή συνεχίζει να βλέπει τον Στέφανο, ο οποίος της υπόσχεται ότι θα πάει να τη ζητήσει. Ο πατέρας της όμως μαθαίνει για τις συναντήσεις και όταν ο Στέφανος έρχεται να τη ζητήσει, του λέει ότι πρώτα θα δοκιμαστεί στην ταβέρνα και μετά θα πάρει την κόρη του. Εν τω μεταξύ, ο Κυρίτσης εξετάζει τα παιδιά της Ευγενίας και διαγιγνώσκει ότι και τα δύο πάσχουν από λέπρα και πρέπει να μεταφερθούν στο νησί. Ο Βασίλης αποχαιρετά την Αθηνά και τον Λευτέρη, ενώ η Ευγενία τους περιμένει στο νησί. 
1313 "Επεισόδιο 13" 14 Φεβρουαρίου 201145.8%[24]
Τα παιδιά της Ευγενίας φτάνουν στο νησί και μένουν μαζί της και με τον Δημήτρη, ενώ η Ευγενία ζητάει από τον Νίκο να διακόψουν τη σχέση τους γιατί δεν θέλει να κρύβεται ή να λέει ψέματα στα παιδιά. Ο Βασίλης μένοντας μόνος, δεν αντέχει και αυτοκτονεί. Ο Παπαδημητρίου αντιδρά στη χρήση της προμίνης και την αναζήτηση του Κυρίτση για νέους εθελοντές, έπειτα από τον θάνατο ενός από τους ασθενείς που χρησιμοποιούσαν ήδη το φάρμακο. Ο Δημήτρης και η Ηλέκτρα είναι ανάμεσα στα νέα άτομα που θα ξεκινήσουν την προμίνη και σε μια εξέταση ιστού, ο Κυρίτσης και ο Λαπάκης ανακαλύπτουν ότι ο Δημήτρης δεν έπασχε ποτέ από λέπρα, αλλά ψωρίαση. Όταν τον ενημερώνουν ότι μπορεί να φύγει από το νησί, εκείνος τους ζητάει να μην πουν σε κανέναν ότι δεν είναι άρρωστος. Ο Παπαδημητρίου ενημερώνει την Ευγενία για τον θάνατο του Βασίλη και όταν την παρηγορεί, τους βλέπουν τα παιδιά και το σκάνε από το σπίτι. Στην Πλάκα, ο Στέφανος αρχίζει να δουλεύει στην ταβέρνα για να μπορέσει να παντρευτεί τη Φωτεινή. Στη Νεάπολη, η Άννα συνεχίζει τα μαθήματα πιάνου, ενώ ο ξάδελφος του Ανδρέα, Μανώλης, επιστρέφει αναπάντεχα και κάνει έκπληξη στην οικογένεια. 
1414 "Επεισόδιο 14" 21 Φεβρουαρίου 201146.3%[25]
Η Ευγενία με τον Παπαδημητρίου ψάχνουν την Αθηνά και τον Λευτέρη, αλλά δεν μπορούν να τους βρουν πουθενά. Τελικά, επιστρέφουν σπίτι μόνοι τους και η Ευγενία, μετά τις αντιδράσεις τους, ειδικά του Λευτέρη, ζητάει από τον Παπαδημητρίου να κόψουν ολοκληρωτικά τις επαφές. Ο Κυρίτσης βρίσκει τους νέους εθελοντές για την προμίνη και ξεκινάει νέος κύκλος θεραπείας μαζί τους για να δουν τα αποτελέσματα. Το λάθος που έγινε με τη διάγνωση του Δημήτρη, τους οδηγεί επίσης να καλέσουν όλους τους ασθενείς που δεν εξετάστηκαν για καιρό, για επαναληπτική διάγνωση. Η Καλλιόπη και ο Σταύρος ανησυχούν ότι ο Κυρίτσης θα μάθει ότι η κόρη τους δεν είναι άρρωστη και θα την πάρει μακριά. Όταν αργότερα η μικρή έχει πυρετό και την πάνε στο νοσοκομείο, αντί να βρουν τον Λαπάκη, βρίσκουν τον Κυρίτση ο οποίος ζητάει να εξετάσει εκείνος το παιδί. Ο Δημήτρης αρνείται να φύγει από το νησί και ζητάει ξανά από το Λαπάκη να μην πει τίποτα. Αργότερα, ζητάει από την Ηλέκτρα να τον παντρευτεί. Στην Κρήτη, η Άννα αρχίζει να γοητεύεται από τις ιστορίες και τις περιπέτειες του Μανώλη στις ξένες χώρες, ειδικά όταν μιλάει για το Παρίσι και τη μόδα. 
1515 "Επεισόδιο 15" 28 Φεβρουαρίου 201149.7%[26]
Ο Κυρίτσης εξετάζει την κόρη της Καλλιόπης και του Σταύρου και καταλαβαίνει ότι δεν έχει λέπρα. Αυτό τον οδηγεί να τσακωθεί με τον Λαπάκη για τον κίνδυνο που έβαλε το μωρό. Ο Κυρίτσης τσακώνεται και με τον Παπαδημητρίου, ο οποίος βλέποντας τις παρενέργειες της προμίνης και το πώς κάποιοι από τους εθελοντές πεθαίνουν, απαιτεί να σταματήσει η χορήγησή του. Ο Λευτέρης συνεχίζει να γράφει γράμματα στον πατέρα του αλλά αρχίζει και να συνηθίζει το νησί κάνοντας παρέα με τον Δημήτρη. Όταν αργότερα βρίσκει τα γράμματά του κρυμμένα στο σπίτι, ο Δημήτρης αναγκάζεται να του πει ότι ο πατέρας του έχει πεθάνει. Εν τω μεταξύ, ο Δημήτρης παντρεύεται την Ηλέκτρα στο νησί και η Φωτεινή τον Στέφανο στην Πλάκα. Η Άννα καλεί τον Γιώργη και τη Μαρία στο σπίτι με αφορμή τη γιορτή του πατέρα της. Εκεί, ο Μανώλης γνωρίζει τη Μαρία και οι δυο τους συζητούν φλερτάροντας. Αυτό ενοχλεί την Άννα, η οποία ζηλεύει και προσπαθεί να κερδίσει και πάλι τη σημασία του Μανώλη. 
1616 "Επεισόδιο 16" 7 Μαρτίου 201148.5%[27]
Ο Λευτέρης δυσκολεύεται να αποδεχτεί τον θάνατο του πατέρα του και κατηγορεί την Ευγενία για ό,τι συνέβη. Οι θάνατοι από την προμίνη συνεχίζονται και ο Παπαδημητρίου στέλνει σχετική επιστολή στο Υπουργείο μιας και ο Κυρίτσης αρνείται να σταματήσει την έρευνα. Το Υπουργείο διατάσσει την παύση της έρευνας και ο Κυρίτσης αναγκάζεται να υπακούσει. Τώρα που η θεραπεία σταμάτησε, η Καλλιόπη και ο Σταύρος πρέπει να στείλουν την κόρη τους στο ορφανοτροφείο, αλλά δεν θέλουν να την αποχωριστούν. Ζητούν τη βοήθεια του Δημήτρη, ο οποίος απασχολεί τους φρουρούς και κλέβει τα κλειδιά της πύλης. Έτσι, η Καλλιόπη και ο Σταύρος φεύγουν με το μωρό με τη βάρκα του Δημήτρη. Στην Πλάκα, η Χαρίκλεια κάνει μια τελευταία προσπάθεια να πείσει τον Γιώργη να φτιάξει τη ζωή του, αλλά μάταια. Ο Μανώλης θέλοντας να ξαναδεί τη Μαρία, κανονίζει με τον Αντώνη να βρεθούν στην ταβέρνα για να τα πιουν. Ενώ διασκεδάζουν, η Μαρία με τη Φωτεινή περνούν από εκεί. Η Άννα έχει ερωτευτεί τον Μανώλη και ζηλεύει που εκείνος προσπαθεί να έρθει κοντά με την αδελφή της. 
1717 "Επεισόδιο 17" 14 Μαρτίου 201147.8%[28]
Η Φωτεινή συνεχίζει τη διήγησή της στην Αλέξις. Οι χωροφύλακες ψάχνουν να βρουν την Καλλιόπη, τον Σταύρο και το μωρό αλλά μάταια. Η κυβέρνηση, λόγω οικονομικών δυσκολιών, κόβει το επίδομα των λεπρών με αποτέλεσμα τα λεφτά να τελειώνουν σιγά σιγά. Ο Παπαδημητρίου αποφασίζει εμπορικό αποκλεισμό σε όλα τα προϊόντα που έρχονται από την Κρήτη, για να εξαναγκάσει την κυβέρνηση να στείλει τα επιδόματα. Η έλλειψη αγαθών οδηγεί σε καυγάδες στο νησί, ενώ οι κάτοικοι της Πλάκας βρίσκονται στα πρόθυρα οικονομικής καταστροφής. Μετά από μήνες, η απεργία φέρνει αποτελέσματα και το εμπόριο ξαναρχίζει. Ο Δημήτρης λέει στην Ηλέκτρα ότι δεν είναι άρρωστος και εκείνη του ζητάει να φύγει από το νησί για να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Αργότερα, επιχειρεί να βάλει τέρμα στη ζωή της - έχοντας χάσει τελείως πια το φως της - και ο Δημήτρης προσπαθεί να τη σταματήσει. Η Ευγενία αρρωσταίνει βαριά και αυτό κάνει τον Λευτέρη να σταματήσει να είναι τόσο σκληρός μαζί της. Στην Πλάκα, η Φωτεινή γεννάει το πρώτο της παιδί, ενώ ο Μανώλης κάνει όλο και πιο συχνές επισκέψεις στο χωριό για να βλέπει τη Μαρία. Στην Άννα δεν αρέσει καθόλου όλο αυτό και ένα βράδυ φιλάει τον Μανώλη ο οποίος την αποτρέπει από αυτό που προσπαθεί να κάνει. Την επόμενη μέρα, ο Μανώλης ζητάει το χέρι της Μαρίας από τον Γιώργη. 
1818 "Επεισόδιο 18" 21 Μαρτίου 201152.2% (55%)[29]
Ο Γιώργης αποδέχεται την πρόταση του Μανώλη και τρέχει γεμάτος χαρά να ανακοινώσει τα ευχάριστα νέα στη Μαρία, ενώ ο Μανώλης ενημερώνει τους δικούς του. Η Άννα αν και μπροστά στους άλλους προσποιείται ότι είναι χαρούμενη για τη Μαρία και τον Μανώλη, στην πραγματικότητα ζηλεύει πάρα πολύ. Ο αρραβώνας γίνεται πολύ σύντομα στην Πλάκα, αλλά η Άννα προφασιζόμενη ότι είναι άρρωστη δεν πάει στο γλέντι. Η Μαρία ανησυχεί ότι κάτι δεν πάει καλά με την αδελφή της και αποφασίζει να την επισκεφτεί για να τη δει από κοντά, μιας και δεν απαντάει στα γράμματά της. Στο νησί, ο Παπαδημητρίου ζητάει από τον Λευτέρη να βοηθά με την έκδοση της εφημερίδας. Ο Λευτέρης βλέπει ότι ο Παπαδημητρίου δεν είναι τόσο κακός όσο πιστεύει και αυτό δίνει την ευκαιρία στον Παπαδημητρίου και την Ευγενία να έρθουν και πάλι κοντά. Η Αθηνά βοηθάει την Ηλέκτρα όταν ο Δημήτρης δεν είναι μαζί της. Εν τω μεταξύ, πίσω στην Πλάκα, η Μαρία ανακαλύπτει ένα σημάδι στο πόδι της, το οποίο μοιάζει με αυτά της λέπρας. 
1919 "Επεισόδιο 19" 28 Μαρτίου 201155.2%[30]
Η Μαρία δείχνει στον Γιώργη το σημάδι της και της λέει ότι θα πρέπει να τη δει ο Κυρίτσης. Δεν ξέρει κανείς άλλος για το σημάδι παρά μόνο ο Γιώργης, η Άννα και η Φωτεινή. Ο Κυρίτσης τους επιβεβαιώνει ότι τα σημάδια που έχει η Μαρία είναι λέπρα και θα πρέπει να μεταφερθεί στο νησί. Ο Γιώργης αναλαμβάνει να ενημερώσει τον Μανώλη ότι δεν μπορεί να γίνει ο γάμος γιατί η Μαρία είναι άρρωστη. Η Άννα λέει στους Βανδουλάκηδες για τη Μαρία, αλλά και για τη μητέρα τους που ήταν στο νησί. Ο Αλέξανδρος γίνεται έξω φρενών που τους έκρυψαν τέτοιο πράγμα και διώχνει κακήν κακώς τον Γιώργη από το σπίτι, ενώ απαιτεί να φύγει και η Άννα. Η Μαρία ετοιμάζεται για το νησί ενώ η Φωτεινή της υπόσχεται ότι θα πηγαίνει με τη βάρκα να τη βλέπει και να της πηγαίνει πράγματα. Ο Μανώλης έρχεται να αποχαιρετήσει τη Μαρία πριν φύγει. Στο νησί, ο Λευτέρης αποδέχεται τον Παπαδημητρίου και μαζί με την Ευγενία και την Αθηνά, μετακομίζουν στο σπίτι του. Ο Γιώργης μεταφέρει τη Μαρία στη Σπιναλόγκα. 
2020 "Επεισόδιο 20" 4 Απριλίου 201153.3%[31]
Η Μαρία φτάνει στο νησί και μένει στο σπίτι που έμενε η Ελένη, όπου βρίσκει και τα πράγματά της, τα οποία ο Δημήτρης φύλαγε όλα αυτά τα χρόνια. Γνωρίζει τους κατοίκους του νησιού και την Ελπίδα, για την οποία η μητέρα της της έγραφε στα γράμματά της. Η Ελπίδα την πηγαίνει και στον τάφο της μητέρας της. Επίσης πληροφορείται ότι ο Δημήτρης δεν ήταν ποτέ άρρωστος και ότι δεν ήταν αυτός που κόλλησε τη μητέρα της. Στην Κρήτη, μετά την ασθένεια της Μαρίας, ο Μανώλης φεύγει χωρίς να πει τίποτα σε κανέναν, ενώ ο Αλέξανδρος επιμένει ότι δεν θέλει την Άννα στο σπίτι του. Ο Ανδρέας φέρνει γιατρό για να εξετάσει την Άννα. Έπειτα από πολλές μέρες, ο Μανώλης επιστρέφει στο σπίτι, κάτι που κάνει την Άννα χαρούμενη. Ο Κυρίτσης έχει νέα από το εξωτερικό ότι ένα νέο φάρμακο έχει θετικά αποτελέσματα και πάει στο νησί για να πληροφορήσει τον Λαπάκη. Ο Παπαδημητρίου όμως δεν δέχεται να ξεκινήσουν νέες θεραπείες μετά τα καταστροφικά αποτελέσματα που είχε η προμίνη. Εν τω μεταξύ, οι κάτοικοι του απέναντι χωριού εξαγριωμένοι θέλουν να κάψουν το νησί γιατί όπως λένε, θα τους κολλήσουν όλους. Ο Γιώργης περνάει απέναντι με τη βάρκα για να ειδοποιήσει τους νησιώτες και φεύγει με τον Κυρίτση για να μιλήσουν στο πλήθος. 
2121 "Επεισόδιο 21" 11 Απριλίου 201151.3%[32]
Ο Κυρίτσης αναχαιτίζει το πλήθος που θέλει να κάψει τη Σπιναλόγκα και στο νησί τον υποδέχονται σαν ήρωα. Μαζί με τον Λαπάκη ξεκινούν τη νέα θεραπεία, αλλά ο Παπαδημητρίου είναι ακόμα καχύποπτος και ο κόσμος φοβισμένος, κάτι που δεν δίνει στον γιατρό πολλούς εθελοντές. Εν τω μεταξύ, ο Κυρίτσης αρχίζει να ερωτεύεται τη Μαρία και η Μαρία πιάνει δουλειά στο νοσοκομείο του νησιού. Στην Κρήτη, η Άννα, μετά από τη συμβουλή του Μανώλη, ζητά συγγνώμη από τον πεθερό της για τα ψέματα που είπε και τα πνεύματα αρχίζουν σιγά σιγά να ηρεμούν. Η πεθερά της λέει στον Ανδρέα να πάει με την Άννα στην Πλάκα για να δουν τον Γιώργη, αλλά ο Ανδρέας ζητά από τον Μανώλη να το κάνει για να δει και αυτός τον Γιώργη μετά από όσα έχουν συμβεί. Στον δρόμο για την Πλάκα όμως, η Άννα λέει στον Μανώλη ότι δεν θέλει στα αλήθεια να πάει, και οι δυο τους καταλήγουν σε ένα απομονωμένο μέρος με το αμάξι, όπου κάνουν έρωτα. Επιστρέφοντας στο σπίτι, η Άννα λέει ότι δεν είδαν τον Γιώργη γιατί έλειπε όταν πήγαν και ο Μανώλης βιαζόταν να επιστρέψει στη δουλειά. 
2222 "Επεισόδιο 22" 18 Απριλίου 201154.2%[33]
Ο Κυρίτσης με τον Λαπάκη συνεχίζουν τη χορήγηση του νέου φαρμάκου στους εθελοντές. Η Ελπίδα, σε συνδυασμό με την ηπατίτδα που έχει, δεν αντιδρά καλά και πεθαίνει. Η Μαρία θέλει να γίνει εθελοντής αλλά ο Κυρίτσης δεν την αφήνει, τουλάχιστον μέχρι να έχουν κάποια πρώτα αποτελέσματα. Εν τω μεταξύ, ο Κυρίτσης μιλά στον Παπαναστασίου και τον Λαπάκη να αφήσουν τον Γιώργη να μπει στο νησί για να δει πού μένει η Μαρία. Αργότερα, κάνει το ίδιο και με τη Φωτεινή. Μετά από κάποιες μέρες δοκιμών, υπάρχουν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα για το φάρμακο και περισσότεροι προσφέρονται ως εθελοντές. Ο Κυρίτσης λέει στη Μαρία ότι τώρα μπορεί να γίνει και αυτή εθελοντής. Πίσω στην Πλάκα, ο Γιώργης είναι στεναχωρημένος που η Άννα τον έχει ξεχάσει και δεν έρχεται να τον δει καθόλου. Στη Νεάπολη, η Άννα και ο Μανώλης έχουν παράνομη σχέση χωρίς να το έχει καταλάβει κανείς. Ο Αντώνης που βλέπει τον Μανώλη να πηγαίνει στο σπίτι όταν όλοι λείπουν, σε συνδυασμό με το ψέμα της Άννας ότι πήγε να δει τον πατέρα της κάποιες μέρες πριν, καταλαβαίνει ότι κάτι συμβαίνει αλλά δε λέει τίποτα. Η Άννα, κατά τη διάρκεια ενός δείπνου, ανακοινώνει στην οικογένεια ότι περιμένει παιδί. 
2323 "Επεισόδιο 23" 2 Μαΐου 201157.1%[34]
Ο Γιώργης παίρνει γράμμα ότι η Άννα γέννησε. Ο καιρός περνά γρήγορα και μια μέρα στη Νεάπολη βαφτίζεται η κόρη της Άννας με νονό τον Μανώλη. Μαζί με φίλους πάνε στη βάφτιση της μικρής Σοφίας. Όταν η Αλέξις καταλαβαίνει ότι οι γονείς της μαμάς της δεν είναι η Μαρία και ο Κυρίτσης, αναστατώνεται. Δύο χρόνια μετά τη γέννηση της Σοφίας, στο νησί έχουν τα πρώτα πολύ θετικά αποτελέσματα από το νέο φάρμακο όταν τέσσερις ασθενείς γιατρεύονται πλήρως από την ασθένεια και έχουν την άδεια να φύγουν από το νησί. Αυτό κάνει όλους στο νησί αλλά και στην Πλάκα ευτυχισμένους. Η Μαρία μιλάει στον Κυρίτση για την οικογένειά της και για τον παρ'ολίγο γάμο της με τον Μανώλη. Στη Νεάπολη η Άννα συνεχίζει να κοιμάται με τον Μανώλη χωρίς να το έχει καταλάβει κανείς. Ο Αλέξανδρος όμως θέλει τον Μανώλη να αναλάβει κάποια κτήματα μακριά από τη Νεάπολη και θα πρέπει να φύγει από το σπίτι. Ο Μανώλης δέχεται να πάει, κάτι που δεν αρέσει στην Άννα. Ο Αντώνης, σε μια συνομιλία με τον Μανώλη, αφήνει να εννοηθεί ότι γνωρίζει για τη σχέση του με την Άννα και όσο πιο γρήγορα φύγει, τόσο το καλύτερο. Αργότερα, ο Αντώνης αντιμετωπίζει και την Άννα, λέγοντάς της βαριές κουβέντες. Ο Ανδρέας επιστρέφει στο σπίτι, και αρχίζει να καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά όταν βλέπει τον Αντώνη την ώρα που βγαίνει από το σπίτι, την Άννα να φέρεται περίεργα και το ένα από τα σκουλαρίκια της να βρίσκεται στο πάτωμα δίπλα στο κρεββάτι. 
2424 "Επεισόδιο 24" 9 Μαΐου 201157.6%[35]
Ο Μανώλης φεύγει από τη Νεάπολη αφήνοντας πίσω του την Άννα. Ο Ανδρέας ρωτάει την Άννα για τον Αντώνη και τι ήθελε στο σπίτι και του λέει ότι απλά ήθελε να της δώσει χαιρετίσματα και να την ενημερώσει για την αδελφή της. Παρόλα αυτά, συνεχίζει να υποψιάζεται ότι κάτι τρέχει, ακόμα και όταν επισκέπτεται λίγες μέρες μετά τον Μανώλη στη Μεσαριά. Επιστρέφοντας, οι δυο τους τσακώνονται και ο Ανδρέας τη χτυπά. Στο νησί, η θεραπεία της λέπρας είναι επιτυχής και η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι θα κλείσει η Σπιναλόγκα ως χώρος κράτησης λεπρών. Όλοι είναι ευτυχισμένοι που επιτέλους θα φύγουν από το νησί αν και μερικοί ανησυχούν για το τι θα αντιμετωπίσουν έξω από αυτό. Η μόνη που δεν θέλει να φύγει και αντιδρά, είναι η Κρουσταλάκη. Ο Παπαναστασίου ανακοινώνει τη μέρα που θα φύγουν όλοι μαζί, ενώ στην Πλάκα στη γιορτή του Αγίου Τίτου ετοιμάζεται μεγάλο γλέντι για την υποδοχή των πρώην ασθενών. Η μέρα αναχώρησης φτάνει και όλοι μπαίνουν στις βάρκες για την Κρήτη ενώ η Άννα με τον Ανδρέα ετοιμάζονται να πάνε στην Πλάκα για το γλέντι. Εν τω μεταξύ, η οικογένεια του Αντώνη πιστεύει ότι ήρθε η ώρα του να παντρευτεί και φέρνουν προξενιά στο σπίτι προκαλώντας την αντίδρασή του. 
2525 "Επεισόδιο 25" 16 Μαΐου 201161.7% (68.6%)[36]
Οι κάτοικοι του νησιού φτάνουν στην Πλάκα και οι κάτοικοι τους υποδέχονται με χαρές. Το γλέντι για το βράδυ ετοιμάζεται και ο Κυρίτσης κάνει πρόταση γάμου στη Μαρία, την οποία εκείνη αποδέχεται. Ενώ όλοι διασκεδάζουν, φτάνουν η Άννα με τον Ανδρέα. Ενώ βρίσκονται μέσα στο αμάξι ο Ανδρέας της λέει ότι ο Μανώλης θα έρθει να ζητήσει ξανά τη Μαρία σε γάμο και από την αντίδραση της Άννας, ο Ανδρέας βεβαιώνεται ότι η Άννα τον απατά με τον Μανώλη. Τσακώνονται και την πυροβολεί, σκοτώνοντάς την. Αυτό που θα στοίχειωνε για πάντα τον Γιώργη ήταν ότι σ' ένα βράδυ είχε γιορτάσει την επιστροφή της μιας του κόρης και τον χαμό της άλλης. Η Μαρία και ο Γιώργης θρηνούν την Άννα, η αστυνομία συλλαμβάνει τον Ανδρέα και ο Μανώλης φεύγει. Η Μαρία δεν μπορεί να αφήσει τον πατέρα της μόνο και έτσι λέει στον Κυρίτση ότι δεν μπορούν να παντρευτούν. Ο Ανδρέας καλεί τη Μαρία στη φυλακή για να της ζητήσει συγγνώμη για ό,τι έκανε και την παρακαλεί να μεγαλώσει τη Σοφία σαν δικό της παιδί. Ο Ανδρέας πεθαίνει στη φυλακή, και όταν το μαθαίνει η μητέρα του δεν αντέχει και πεθαίνει και αυτή. Μετά από καιρό ο Κυρίτσης επιστρέφει στην Πλάκα, ανακοινώνει στη Μαρία ότι βρήκε δουλειά στον Άγιο Νικόλαο και τη ρωτάει αν θέλει ακόμη να τον παντρευτεί. Η Μαρία δέχεται, ο Γιώργης συμφωνεί και οι δυο τους παντρεύονται με κουμπάρο τον Λαπάκη. Μετά από αυτά, η Αλέξις ρωτάει τη Φωτεινή τι έγινε με τη μητέρα της. 
2626 "Επεισόδιο 26" 23 Μαΐου 201164.6%[8]
Πλάκα 1962: Η Μαρία και ο Κυρίτσης μεγαλώνουν τη Σοφία σαν δικό τους παιδί, ενώ σε μια εξόρμηση με τη βάρκα ο Γιώργης πεθαίνει. Μετά από χρόνια, όταν η Σοφία κλείνει τα δεκαοκτώ και πριν φύγει για σπουδές στην Αθήνα, η Μαρία και ο Κυρίτσης αποφασίζουν να της πουν όλη την αλήθεια. Η Σοφία θυμωμένη φεύγει την ημέρα που έχει τα γενέθλια της και δεν ξαναγυρίζει στην Κρήτη. Στην Αθήνα ψάχνει να βρει τον Μανώλη, αλλά όταν τον βρίσκει εκείνος αρνείται ακόμη και να την δει. Κλαίγοντας φτάνει σε ένα ταβερνάκι όπου γνωρίζει τον Μάρκους, τον Άγγλο μέλλοντα σύζυγό της, και αργότερα φεύγει μαζί του για την Αγγλία. Η Αλέξις αφού ακούει όλη την ιστορία, πηγαίνει στη Σπιναλόγκα για να δει το μέρος όπου έζησαν οι πρόγονοί της. Εν τω μεταξύ στο Λονδίνο η Σοφία καταλαβαίνει ότι η Αλέξις βρίσκεται στην Κρήτη, γιατί ανακαλύπτει ότι λείπει η φωτογραφία της Μαρίας και του Κυρίτση και φεύγει και αυτή για την Κρήτη. Συναντά τη Φωτεινή, η οποία της λέει ότι τα είπε όλα στην Αλέξις και φεύγει και αυτή για το νησί για να τη βρει. Εκεί εκμυστηρεύεται στην Αλέξις ότι δεν της είπε τίποτα όλα αυτά τα χρόνια γιατί ντρεπόταν, αλλά η Αλέξις της λέει ότι θα έπρεπε να είναι περήφανη για την οικογένειά της. Η μητέρα της απλά ερωτεύτηκε και ο Γιώργης, η Μαρία και ο Κυρίτσης ήταν ήρωες. 
Κλείσιμο

Κριτικές

Οι κριτικές που έλαβε η σειρά από το πρώτο κιόλας επεισόδιο ήταν ιδιαίτερα θετικές. Κατά την ειδησεογραφική προβολή που έγινε, πριν την πρεμιέρα της σειράς στην τηλεόραση, «η σειρά έκλεψε τις εντυπώσεις και οι περισσότεροι κριτικοί μιλούν για μια παραγωγή που συγκλονίζει, συγκινεί και παρασύρει τον θεατή στα σοκάκια της Σπιναλόγκας» ενώ έχει τραβήξει τα διεθνή βλέμματα με ξένα κανάλια να ζητάνε τα δικαιώματα για να την προβάλουν.[37]

Η Μαριάννα Τζιαντζή της Καθημερινής γράφει ότι τα αστρονομικά νούμερα τηλεθέασης της πρεμιέρας, δείχνουν ότι η σειρά θα είναι το τηλεοπτικό φαινόμενο της χρονιάς και το αξίζει «όχι μόνο γιατί πρόκειται για μια καλλιτεχνικά φιλόδοξη, προσεγμένη και ακριβή παραγωγή σε μια εποχή γενικευμένης τηλεοπτικής ξεραΐλας [...] Το βιβλίο, και κατά προέκταση η σειρά, λειτουργεί και σαν μια καθησυχαστική αλληγορία για την εποχή μας, χωρίς τούτο να σημαίνει ότι η πρόθεση της Βικτόριας Χίσλοπ ήταν να μιλήσει για τον έρωτα στην εποχή της κρίσης και του κοινωνικού αποκλεισμού».[38]

Σχολιάζοντας επίσης τα νούμερα τηλεθέασης, η Μαρίνα Πετρούτσου της Ελευθεροτυπίας γράφει ότι η πρεμιέρα της σειράς ήταν «άκρως εντυπωσιακή» καθηλώνοντας το τηλεοπτικό κοινό και σημειώνοντας ότι το κοινό απέδειξε πως περίμενε με ανυπομονησία μια ποιοτική παραγωγή σε μια περίοδο που τα δίκτυα, χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία την οικονομική κρίση, προέβαλλαν προγράμματα χαμηλής ποιότητας.[39]

Η Ρίκα Βαγιάννη κάνει διθυραμβικά σχόλια ονομάζοντας τη σειρά ένα πανέμορφο «λάθος» με το Mega να ανεβάζει τον πήχη πολύ ψηλά. «Αυτό που είδαμε ήταν δέκα σκαλιά παραπάνω από το απλώς, «καλή τηλεόραση». Ήταν ένας καλλιτεχνικός και τεχνικός άθλος, που όμως, κατάφερνε το αδιανόητο, να διατηρήσει την ανθρωπιά του και να «μιλήσει» τρυφερά και λυπημένα στη γλώσσα των πιο απλών ανθρώπων».[εκκρεμεί παραπομπή]

Η Ντέπυ Γκολεμά, επίσης με διθυραμβική κριτική, σχολιάζει ότι το Νησί είναι μια εξαιρετική παραγωγή[εκκρεμεί παραπομπή] και ότι είναι μια από τις στιγμές που μπορείς να συγχωρέσεις τα πάντα στην τηλεόραση. Επαινεί τις ερμηνείες των ηθοποιών: «Η Κατερίνα Λέχου ζει τη συγκλονιστικότερη στιγμή της τηλεοπτικής της καριέρας, αποδεικνύοντας ότι είχε πολύ περισσότερες δυνατότητες από το Είσαι το ταίρι μου. Για τον Μάινα τα ξέραμε. Είχε δώσει πολλά δείγματα. Δεν υπάρχει ηθοποιός που υστερεί με τον μικρό Δημήτρη να είναι αληθινή αποκάλυψη. Να ευχαριστούμε τον θεό της τηλεόρασης, που έφερε στη μικρή οθόνη το Νησί...»[40]

Η Πόπη Διαμαντάκου από Τα Νέα σχολιάζει ότι η σειρά ξεπέρασε κάθε προσδοκία, όπως και οι ερμηνείες των ηθοποιών, επαινώντας τη δουλειά της Μιρέλλας Παπαοικονόμου στο σενάριο, το οποίο «απογειώνει την ιστορία», αλλά και του σκηνοθέτη Θοδωρή Παπαδουλάκη και εστιάζοντας στον μικρό Δημήτρη και στην απίστευτη ερμηνεία του μικρού Μάνου Τσαγκαράκη: «Θα σταθούμε σε µια στιγμή από το πρώτο επεισόδιο του Νησιού που ράγισε τις τηλεοπτικές οθόνες. Στο βλέμμα ενός παιδιού, στο δάκρυ του, σε δυο σκηνές του μικρού Δηµήτρη ρόλος έξοχος ενός 10χρονου παιδιού, που προσβάλλεται από λέπρα στη βουβή λαχτάρα του για τη ζωή που του αρνείται η φοβική κοινωνία της εποχής. Σε αυτά συµπυκνώθηκε όλο το βάρος των μηνυµάτων της σειράς που όμοιά της δεν έχουμε ξαναδεί στην ελληνική τηλεόραση».[41]

Η Αφροδίτη Γραμμέλη γράφει στο Βήμα ότι η σειρά κέρδισε με μεγάλη διαφορά τις εντυπώσεις σχολιάζοντας πως από τα πρώτα λεπτά της μετάδοσής της, ξέσπασε «καταιγίδα» σχολίων στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τις σελίδες της σειράς σε αυτά να δέχονται χιλιάδες μέλη. «Ο τηλεοπτικός χάρτης άλλαξε σημαντικά καθώς με 61,7% συνολική τηλεθέαση το Νησί έσπρωξε σε κατρακύλα τους ριάλιτι αντιπάλους του Νext top model και Big Brother οι οποίοι καταποντίστηκαν, σημειώνοντας ποσοστά τηλεθέασης μόλις 12,3% και 10,4% αντίστοιχα».[42] Η Γραμμέλη επίσης σχολίασε ότι δεν έλειπε η μειοψηφία αυτών που βρήκαν τη σειρά «καταθλιπτική, αργή, παλιομοδίτικη και υπερβολικά δραματική»,[42] αναφερόμενη στην κριτική του Κοσμά Βίδου.[εκκρεμεί παραπομπή]

Διεθνής προβολή

Περισσότερες πληροφορίες Χώρα, Εναλλακτικός τίτλος/Μετάφραση ...
Χώρα Εναλλακτικός τίτλος/Μετάφραση Δίκτυο(α) TV Πρεμιέρα Φινάλε
Κύπρος Το Νησί MEGA Κύπρου 11 Οκτωβρίου 2010 23 Μαΐου 2011
Σερβία[43] Острво RTV Pink 27 Φεβρουαρίου 2012
Αλβανία Ishulli AS TV 12 Δεκεμβρίου 2012
Βουλγαρία[44] Островът
Κροατία[45] Otok RTL Televizija 1 Ιανουαρίου 2012
Τουρκία [εκκρεμεί παραπομπή] Ada ATV Δεκεμβρίου 2011
Φινλανδία[46] Saari YLE Teema 10 Δεκεμβρίου 2013
Βοσνία και Ερζεγοβίνη Ostrvo TV1 15 Οκτωβρίου 2011
Ουγγαρία[46] A sziget Duna TV 6 Ιουλίου 2014
Ρωσία[46] Остров
Ηνωμένο Βασίλειο[46] The Island
Ρουμανία[46] Insula
Βόρεια Μακεδονία[46] Островот
Κουβέιτ[47] الجزيرة (Αλ Τζαζίρα)
Κλείσιμο

Σπιναλόγκα

Thumb
Σπιναλόγκα: Το νησί που λειτούργησε ως λεπροκομείο και στο οποίο έγινε ένα μέρος των γυρισμάτων της σειράς

Το Νησί, η Σπιναλόγκα, είναι μια βραχονησίδα η οποία βρίσκεται στη βόρεια είσοδο του κόλπου της Ελούντας, απέναντι από το χωριό Πλάκα. Έχει έκταση 85 στρεμμάτων και ύψος ως 53 μέτρα. Το αρχαίο της όνομα ήταν "Καλιδών" ενώ το όνομα "Σπιναλόγκα" το πήρε κατά την Ενετοκρατία, οπότε και άρχισε να οχυρώνεται το 1574, και σημαίνει "μακρύ αγκάθι". Στο νησί χτίστηκαν κατοικίες και εποικίστηκε μετά την κατάληψή του από τους Τούρκους. Κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας το φρούριο περιθωριοποιείται και χρησιμοποιείται ως τόπος εξορίας και απομόνωσης όμως, κατά το τέλος του 19ου αιώνα, ο ρόλος του λιμανιού της Σπιναλόγκας αναβαθμίζεται καθώς αποκτά άδεια εξαγωγικού εμπορίου.

Στις αρχές του 20ού αιώνα όταν η λέπρα βρισκόταν σε έξαρση, ο χαρακτήρας του νησιού αλλάζει, όταν ο πρίγκιπας Γεώργιος αποφασίζει την ίδρυση λεπροκομείου στο νησί για να απομονώσει τους λεπρούς του της Κρήτης. Η απόφαση για την ίδρυση του λεπροκομείου, με το όνομα "Άγιος Παντελεήμων", υπογράφηκε στις 30 Μαΐου του 1903. Με την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα το 1913, άρχισαν να μεταφέρονται στο νησί και λεπροί από όλη τη χώρα, όχι μόνο από την Κρήτη, ενώ σταδιακά χαρακτηρίστηκε ως "Διεθνές Λεπροκομείο της Ευρώπης".

Το νησί δεν κατοικήθηκε ποτέ από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς κατά την περίοδο της κατοχής, επειδή φοβούνταν μην αρρωστήσουν και οι ίδιοι ενώ το νησί εγκαταλείφθηκε οριστικά το 1957 μετά την ανακάλυψη του φαρμάκου κατά της νόσου. Για αρκετά χρόνια το νησί έμεινε αναξιοποίητο ενώ σήμερα είναι αρχαιολογικός χώρος και διατηρητέο μνημείο, αποτελώντας σημαντικό πολιτιστικό μνημείο και τουριστικό αξιοθέατο. Το νησί σήμερα ανήκει στον Νομό Λασιθίου.

Ένας από τους σημαντικούς ανθρώπους που πέρασαν από το νησί ήταν ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης, ο οποίος το 1936 στα 21 του χρόνια πληροφορήθηκε ότι πάσχει από τη νόσο και μεταφέρθηκε στο νησί. Ήταν ένας από τους λίγους μορφωμένους ανθρώπους που ζούσαν στο νησί και αρνήθηκε απλά να περιμένει το τέλος της ζωής του χωρίς να κάνει τίποτα. Αγωνίστηκε για να καλυτερεύσει τη ζωή των λεπρών και απαίτησε από την πολιτεία καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και νοσηλείας, καταφέρνοντας πολλά και εξελίσσοντας το νησί σε στάδιο πολύ καλύτερο και από περιοχές του "έξω κόσμου". Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μανώλης Φουντουλάκης, ένας θεραπευόμενος χανσενικός που έζησε στο νησί: "Από μια στιγμή και μετά το νησί δεν ήταν το κολαστήριο. Ήταν ένα χωριό εγκλείστων, με τους καλούς, τους κακούς, τους τζαναμπέτηδες και τους ζαμανφουτίστες".[εκκρεμεί παραπομπή]

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.