Remove ads
Ο Σαμόρα Ματσέλ (Samora Moisés Machel, 29 Σεπτεμβρίου 1933 - 19 Οκτωβρίου 1986) ήταν στρατιωτικός, επαναστάτης και σοσιαλιστής ηγέτης της Μοζαμβίκης. Υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της αφρικανικής χώρας από την ανεξαρτησία (1975) ως το θάνατό του, σε αεροπορικό δυστύχημα, το 1986.
| Σαμόρα Ματσέλ | |
|---|---|
 | |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Θάνατος | 19 Οκτωβρίου 1986[1][2][3] Mbuzini |
| Υπηκοότητα | Πορτογαλία και Μοζαμβίκη |
| Πολιτικό κόμμα | FRELIMO |
| Σύζυγος | Γκράτσα Μαχέλ (1975–1986) Josina Machel (1969–1971) |
| Παιδιά | 8 |
| Σπουδές | Waterford Kamhlaba |
| Επάγγελμα | πολιτικός |
| Βραβεύσεις | βραβείο Ειρήνης Λένιν Εθνικό Τάγμα Χοσέ Μαρτίν Τάγμα της Πλάγια Γκιρόν Μεγάλο κολάρο του Τάγματος του Πρίγκιπα Ενρίκε[4] τάγμα της Εθνικής Σημαίας Ιππότης του Μεγαλόσταυρου με Κολλάρο του Τάγματος της Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας Order of Eduardo Mondlane, 1st class (22 Αυγούστου 1984 και 17 Ιουνίου 1985)[5][6][7] |
| Αξίωμα | Πρόεδρος της Μοζαμβίκης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Remove ads
Γεννήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1933 στο χωριό Μαντραγκόα, σημερινό Chilembene, στην επαρχία Γάζα της Πορτογαλικής Ανατολικής Αφρικής (Μοζαμβίκη). Ανήκε στην εθνοτική ομάδα Σανγκάνα και καταγόταν από αγροτική οικογένεια. Μορφώθηκε σε σχολείο που διαχειρίζονταν ιεραπόστολοι της Καθολικής Εκκλησίας. Δεν κατόρθωσε όμως να ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τελικά κατάφερε να σπουδάσει νοσηλευτική στη Λουρένσο Μάρκες (σημερινή Μαπούτο). Για οικονομικούς λόγους συνέχισε σπουδές σε νυχτερινό σχολείο δουλεύοντας παράλληλα ως βοηθός νοσηλευτή. Έπειτα, έφυγε από τη χώρα του και εισήλθε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Πολλοί από τους συγγενείς του εργάζονταν στα ορυχεία. Ένας από τους αδερφούς του σκοτώθηκε σε εργατικό δυστύχημα. Το 1969 παντρεύτηκε τη Ζοσίνα, πρώτη του σύζυγο, με την οποία απέκτησε έναν γιο. Στη συνέχεια παντρεύτηκε με την Γκράσα Ματσέλ.[8][9][10][11][12][13]
Remove ads
Ο Ματσέλ ασπάστηκε τα μαρξιστικά ιδανικά και ξεκίνησε πολιτική δραστηριότητα σε ένα νοσοκομείο, με διαμαρτυρία για τις αποδοχές των έγχρωμων νοσοκόμων, που ήταν μικρότερες από αυτές που έπαιρναν οι λευκοί νοσοκόμοι, αν και εργάζονταν το ίδιο. Το 1962 εισήλθε στο Απελευθερωτικό Μέτωπο της Μοζαμβίκης (FRELIMO) , του οποίου σκοπός ήταν η ανεξαρτησία της αφρικανικής χώρας. Το 1963 έλαβε στρατιωτική εκπαίδευση σε άλλη περιοχή της Αφρικής και επέστρεψε το 1964 για να ηγηθεί του ανταρτοπολέμου κατά των Πορτογάλων, που είχε ξεκινήσει το FRELIMO, στου οποίου την ηγεσία βρέθηκε σύντομα.
Remove ads
Ο στρατός του FRELIMO κατάφερε το στόχο του. Έπειτα από την Επανάσταση των Γαριφάλων το 1974, οι Πορτογάλοι εγκατέλειψαν τη Μοζαμβίκη και ανέλαβε επαναστατική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Ματσέλ. Ο τελευταίος έγινε ο πρώτος Πρόεδρος της ανεξάρτητης πια χώρας, στις 25 Ιουνίου του 1975.
Ο νέος ηγέτης φρόντισε να εφαρμόσει μαρξιστική πολιτική, εθνικοποιώντας τις φυτείες των Πορτογάλων και την περιουσία τους. Οι πάλαι ποτέ αποικιοκράτες έφυγαν από τη χώρα. Παράλληλα, ο Ματσέλ άσκησε κοινωνική πολιτική, ιδρύοντας κλινικές και σχολεία για τους αγρότες. Σε διεθνές επίπεδο, επέτρεψε την εκπαίδευση ανταρτών της Ροδεσίας και της Νότιας Αφρικής στο έδαφος της Μοζαμβίκης. Τα τότε καθεστώτα των χωρών αυτών απάντησαν ιδρύοντας το κίνημα RENAMO και κινήθηκαν στην καταστροφή των σχολείων και νοσοκομείων που είχε ιδρύσει το FRELIMO. Αυτά είχαν αποτέλεσμα να καταρρεύσει η οικονομία της Μοζαμβίκης και να εξαρτάται από εξωτερική βοήθεια- κυρίως από τη Σοβιετική Ένωση. Παρά τα προβλήματα αυτά, η δημοφιλία του Ματσέλ παρέμεινε στη διάρκεια της προεδρίας του. Ο πολιτικός τιμήθηκε με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη (1975-76).
Remove ads
Στις 19 Οκτωβρίου του 1986 ο Ματσέλ επέστρεφε από διεθνή διάσκεψη στη Λουσάκα της Ζάμπιας όταν το προεδρικό αεροσκάφος, ένα Τουπόλεφ-134 συνετρίβη στα Όρη Λιμπόμπο, στο Μπουζίνι της Νοτίου Αφρικής. Δέκα άτομα επέζησαν,[14]όμως ο Πρόεδρος και 24 άλλοι άνθρωποι βρήκαν το θάνατο. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και τουλάχιστον 4 ξένοι, μεταξύ αυτών και το πλήρωμα του αεροσκάφους, που ήταν σοβιετικής καταγωγής.
Η Επιτροπή Μάργκο ανέλαβε τη διερεύνηση του συμβάντος και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το δυστύχημα είχε προκληθεί από λάθος του πιλότου.[14] Παρά την αποδοχή από την ICAO των ευρημάτων αυτών, η μοζαμβικανή και η σοβιετική κυβέρνηση απέρριψαν την έκθεση αυτή. Η τελευταία μάλιστα σε δική της έκθεση παρουσίασε την εκδοχή μιας θεωρίας συνωμοσίας, ισχυριζόμενη ότι ο πιλότος του αεροσκάφους εσκεμμένα άλλαξε πορεία, σε απάντηση ραδιοπλοήγησης από σταθμό της Νοτίου Αφρικής. Οι θεωρίες αυτές συνεχίζονται ως σήμερα, ωστόσο τα μεταγενέστερα πορίσματα και οι έρευνες δεν κατάφεραν να παρουσιάσουν αποδείξεις που να επιβεβαιώνουν τις θεωρίες περί συνωμοσίας.[15]
Remove ads
Η χήρα του Ματσέλ, Γκράσα, αφιέρωσε τη ζωή της να βρει τους δολοφόνους του πρώτου συζύγου της. Τον Ιούλιο του 1998 παντρεύτηκε το Νοτιοαφρικανό Πρόεδρο Νέλσον Μαντέλα. Έγινε έτσι η μοναδική Πρώτη Κυρία δύο διαφορετικών χωρών (Μοζαμβίκης και Νοτίου Αφρικής), όχι όμως ταυτόχρονα.
Remove ads
Στο σημείο που κατέπεσε και συνετρίβη το προεδρικό αεροσκάφος ανεγέρθηκε μνημείο, το οποίο εγκαινιάστηκε στις 19 Ιανουαρίου του 1999 από το ζεύγος Μαντέλα (Νέλσον και Γκράσα) και από τον πρόεδρο Ζοακίμ Τσισάνο. Το μνημείο αποτελείται από 35 χαλύβδινους σωλήνες, που συμβολίζουν τον αριθμό των νεκρών στο αεροπορικό δυστύχημα. Κτίστηκε με δαπάνη της Νότιας Αφρικής και κόστισε 1,5 εκατομμύρια ραντ (300.000 δολάρια ΗΠΑ).[16]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads