Σίμων Καράς

Ο Σίμων Καράς (Λέπρεο Ηλείας, 21 Μαΐου 1903 - Αθήνα, 26 Ιανουαρίου 1999) ήταν Έλληνας νομικός, ιεροψάλτης και καθηγητής μουσικής.

Σίμων Καράς
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Σίμων Καράς (Ελληνικά)
Γέννηση	21 Μαΐου 1903 Λέπρεο Ηλείας
Θάνατος	26 Ιανουαρίου 1999 (95 ετών) Αθήνα
Τόπος ταφής	Φασκομηλιά Ηλείας
Εθνικότητα	Ελληνική
Χώρα πολιτογράφησης	Ελληνική
Σπουδές	Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ιδιότητα	μουσικολόγος
Σύζυγος	Αγγελική Βατούγιου (ν. 1950)
Είδος τέχνης	Μουσική
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Παραδοσιακή μουσική
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Ο Σίμων Καράς γεννήθηκε το στο χωριό Λέπρεον (Στροβίτσι η παλαιότερη ονομασία) του νομού Ηλείας. Υπήρξε μουσικολόγος και ερευνητής της ελληνικής μουσικής παράδοσης και κληρονομιάς. Πολλοί θεωρούν ότι χάρη στην πολύχρονη και επίπονη ερευνητική του προσπάθεια διασώθηκε ένα μεγάλο κομμάτι της παραδοσιακής μουσικής, την οποία κατέγραψε σε όλο το φάσμα της ελληνικής επικράτειας.

Μεγάλωσε στον Μουντρά και πήγε δημοτικό σχολείο στη Ζούρτσα. Από πολύ νεαρή ηλικία ξεκίνησε η μύησή του στη μουσική, από τον πατέρα του που έπαιζε ταμπουρά και τον ιερέα του χωριού παπα-Στάθη Λαμπρινόπουλο που του έμαθε και τα πρώτα γράμματα και τον ενθάρρυνε να συνεχίσει τις μουσικές σπουδές του.

Ο Σίμων Καράς μετέβη στην Αθήνα το 1921 έχοντας εισαχθεί στη Νομική Σχολή, την οποία τελείωσε χωρίς να πάρει πτυχίο^{[ασαφές]}. Ο ίδιος ξεκίνησε τις προσωπικές του μουσικές σπουδές και έρευνες εκτός του χώρου των οργανωμένων ωδείων, να μελετά τα θεωρητικά έργα των Αρχαίων Ελλήνων, των Βυζαντινών και μεταβυζαντινών συγγραφέων, αναζητά, αποκρυπτογραφεί και ερμηνεύει παλιά μουσικά χειρόγραφα βιβλιοθηκών, όπως του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, του Αγίου Όρους, της Εθνικής Βιβλιοθήκης κ.ά.. Έτσι καταφέρνει και γίνεται βαθμιαία ένας μοναδικός αυτοδίδακτος μουσικοδιδάσκαλος.

Από το 1931 μέχρι το 1934, ο Καράς ήταν ψάλτης στο εκκλησάκι του Προφήτη Ελισσαίου, στο Μοναστηράκι της Αθήνας. Το 1929 είχε ιδρύσει το Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής, στον οποίο ανέπτυξε μέχρι το τέλος της ζωής του μία πολύπλευρη και σημαντική δραστηριότητα στην ψαλτική τέχνη και στο δημοτικό τραγούδι, με Σχολή με εξαετή και εντελώς δωρεάν φοίτηση, την Εκκλησιαστική Χορωδία και τη Μεικτή Χορωδία Εθνικών Τραγουδιών, και τέλος χορευτική ομάδα.

Οι χορωδίες του συλλόγου είχαν πολλές εμφανίσεις στην εκπομπή Ελληνικοί Αντίλαλοι, την οποία παρουσίαζε ο ίδιος ο Σίμων Καράς με θέμα την παραδοσιακή μουσική από όλη την Ελλάδα, από τη χρονιά ίδρυσης του Ε.Ι.Ρ. (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) το 1937 μέχρι το 1972. Έχει εκδώσει μεγάλο αριθμό βιβλίων και δίσκων, κυρίως από το 1972 και εξής.

Έχει πραγματοποιήσει καταγραφή των δημοτικών τραγουδιών σε όλη την Ελλάδα, με κασετόφωνο, τα οποία κυκλοφόρησαν σε δίσκους, καθώς επίσης όλες τις Ακολουθίες και τους Ύμνους της Εκκλησίας. Συνέλεξε περί τα 20.000 παραδοσιακά τραγούδια, ηχογραφώντας λαϊκούς οργανοπαίκτες και τραγουδιστές και κατέγραψε τη βυζαντινή μουσική με τη μέθοδο της σημειογραφίας. Πέθανε το 1999 σε ηλικία 96 ετών. Ενταφιάστηκε στο χωριό Φασκομηλιά Ηλείας.

Μουσικό, Λαογραφικό και Φιλολογικό Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά

Το έργο και το αρχείο του Σίμωνα Καρά διαχειρίζεται σήμερα το ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΡΕΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ - Μουσικό, Λαογραφικό και Φιλολογικό Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά (ΚΕΠΕΜ), το οποίο ιδρύθηκε από τη σύζυγο του Σίμωνα Καρά Αγγελική το 2009 με σκοπό τη διάσωση και διάδοση της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής (εκκλησιαστικής και κοσμικής), του ελληνικού χορού, των οργάνων, των ηθών και εθίμων του ελληνικού παραδοσιακού πολιτισμού,την διαφύλαξη, συντήρηση και προβολή στο ευρύ κοινό με επιστημονική αξιοπιστία του συγκεκριμένου έργου και αρχείου, και τη συντήρηση και ανάδειξη του κτηριακού χώρου όπου στεγάζεται η σχολή αλλά και η οικία του Σίμωνα Καρά, προκειμένου αυτός να ανταποκρίνεται στα σύγχρονα δεδομένα διδασκαλίας και έρευνας.

Πηγές

• Κέντρον Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (ΚΕΠΕΜ) - Μουσικό, Λαογραφικό και Φιλολογικό Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά
• Βιογραφικό του Σίμωνα Καρά συνταγμένο από τον Κωστή Δρυγιανάκη στο δίσκο ακτίνας Και ανυμνήσωμεν: Εκκλησιαστικοί ύμνοι ηχογραφημένοι από την Μέλπω Μερλιέ το 1930, δίσκοι Εδώ-06, 2000

Βιβλιογραφία

• Λυκούργος Αγγελόπουλος: «Η σημασία του έργου του Σίμωνος Καρά», Σύναξη, τ/χ. 16 (1985), σσ. 55-58
• Νίκος Διονυσόπουλος: «Σίμων Καράς - Ο τελευταίος των μεγάλων δασκάλων του Γένους, ο τελευταίος των Βυζαντινών», Δίφωνο, 1999

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα Αρχειοθετήθηκε 2023-12-13 στο Wayback Machine.
• Σίμων Καράς στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών