Ρωμανός Β´

Ο Ρωμανός Β΄ (939 - 15 Μαρτίου 963) ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας. Διαδέχθηκε τον πατέρα του Κωνσταντίνο Ζ' το 959, σε ηλικία 20 ετών, και πέθανε ξαφνικά το 963 και ο αιφνίδιος θάνατός του γέννησε υπόνοιες περί δολοφονίας^[1].

Ρωμανός Β'
Σόλιδος που απεικονίζει τον Κωνσταντίνο Ζ΄ και τον γιο του Ρωμανό Β΄. Επιγραφή: +ΙhS. X[R]IS. REX REGNANTIUM / CONSTANT' CE ROMAN. AUG[U]STI R.
Αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Περίοδος	6 Νοεμβρίου 959 - 15 Μαρτίου 963
Στέψη	6 Απριλίου 945 ως συναυτοκράτορας
Προκάτοχος	Κωνσταντίνος Ζ' ο πορφυρογέννητος
Διάδοχος	Νικηφόρος Β´ Φωκάς
Γέννηση	939 Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	15 Μαρτίου 963 (24 ετών)
Σύζυγος	Βέρθα Ιταλίας Θεοφανώ
Επίγονοι	Βασίλειος Β´ Κωνσταντίνος Η΄ Άννα Πορφυρογέννητη
Οίκος	Μακεδονική Δυναστεία
Πατέρας	Κωνσταντίνος Ζ' ο πορφυρογέννητος
Μητέρα	Ελένη Λεκαπηνή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο θάνατος του Ρωμανού Β΄

Πρώτα χρόνια

Ο Ρωμανός Β' ήταν γιος του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ' και της Ελένης Λεκαπηνής, κόρης του αυτοκράτορα Ρωμανού Α' και της συζύγου του, Θεοδώρας.^[2] Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 939 και πήρε το όνομα του παππού του από τη μεριά της μητέρας του. Το 944, σε ηλικία μόλις 5 ετών, τον νύμφευσαν με τη Βέρθα, νόθα κόρη του Ούγου της Προβηγκίας, βασιλιά της Λομβαρδίας, με σκοπό τη σύναψη συμμαχίας. Πριν τον γάμο τους, η Βέρθα άλλαξε το όνομά της σε Ευδοκία, αλλά απεβίωσε πρόωρα το 949 πριν γεννήσει κληρονόμο, με αποτέλεσμα να μη γίνει ποτέ ένας πραγματικός γάμος και να διαλυθεί η συμμαχία^[3]. Στη συνέχεια ο Ρωμανός Β' ερωτεύτηκε την ωραία Αναστασία (κόρη ταβερνιάρη από την Σπάρτη) την οποία μετονόμασε Θεοφανώ. Εικοσαετής διαδέχθηκε τον πατέρα του, ο οποίος απεβίωσε στις 6 Νοεμβρίου 959. Ο πατέρας του απομάκρυνε οριστικά τους διεκδικητές του θρόνου, γιους του Ρωμανού Α΄ (27 Ιανουαρίου 945), το Πάσχα του ίδιου έτους έστεψε Συναυτοκράτορα τον εξάχρονο γιο του Ρωμανό (6 Απριλίου 945).^[4] Διαδέχτηκε τον πατέρα του τον Νοέμβριο του 959 σε ηλικία 20 ετών την ίδια εποχή που πολλές φήμες έλεγαν ότι δηλητηριάστηκε από την νύφη του Θεοφανώ.^[5]

Αυτοκράτορας

Ο Ρωμανός Β΄ ήταν νέος, ωραίος, αθλητικού παραστήματος, νοήμων, ευπαίδευτος και φίλαθλος, συνεχώς ασχολούμενος με το κυνήγι και παραμελώντας ενίοτε τα καθήκοντά του. Είχε όμως τη δεξιότητα να αναθέτει τα μεγαλύτερα υπουργήματα του κράτους σε άνδρες ικανούς και δραστήριους. Τη διαχείριση όλης της βασιλικής εξουσίας εμπιστεύθηκε στον Ιωσήφ Βρίγγα και αρχιστρατήγους του (δομεστίκους των σχολών) όρισε για τα μεν στην Ασία στρατεύματα τον Νικηφόρο Φωκά (δομέστικο των Σχολών της Ανατολής), των δε Ευρωπαϊκών περιοχών τον αδελφό του Λέοντα Φωκά τον Νεότερο (δομέστικο των Σχολήν της Δύσης).

Το 960 θέλησε να ανακαταλάβει την Κρήτη από την Αραβική κυριαρχία παρά την αντίθετη άποψη των περισσοτέρων συγκλητικών, που φοβούντο τη δυσχέρεια της επιχείρησης. Έτσι κάλεσε από τη Μικρά Ασία τον Νικηφόρο Φωκά και του ανέθεσε την αρχηγία της εκστρατείας, που τελικά στέφθηκε με επιτυχία. Οι σύγχρονοι ιστορικοί καταγράφουν έναν τεράστιο σε αριθμό στρατό αλλά σύμφωνα με τις πηγές της εποχής δεν πρέπει να ξεπερνούσε τις 25.000 - 30.000.^[6]

Στο μεταξύ οι Άραβες της Κιλικίας, επωφελούμενοι από την απομάκρυνσης του Νικηφόρου, εισέβαλαν με πολύ στρατό στο Ρωμαϊκό έδαφος υπό τον εμίρη τους Σαΐφ αλ-Ντάουλα. Εναντίον αυτών ο Ρωμανός Β΄ έστειλε τον Λέοντα Φωκά, το έργο του οποίου ολοκλήρωσε ο Νικηφόρος Φωκάς. Αυτός, μετά την επιστροφή του από τη Κρήτη (961), επέστρεψε στη Μικρά Ασία και πολύ σύντομα κατατρόπωσε τελείως τους Άραβες, εκπορθώντας 60 κάστρα· πήρε χιλιάδες αιχμαλώτους και αμύθητη λεία.

Στο μέσο των μεγάλων αυτών επιτυχιών, στις 15 Μαρτίου 963, ο Ρωμανός Β΄ απεβίωσε αιφνίδια, κατ΄ άλλους δηλητηριασμένος από τη σύζυγό του, κατ΄ άλλους από συγκοπή καρδιάς λόγω βίαιων ασκήσεων.^[7] Τον διαδέχθηκαν οι γιοί του Βασίλειος Β΄ και Κωνσταντίνος Η΄, επιτροπευόμενοι από τη μητέρα τους Θεοφανώ, οποία όμως σύντομα παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Φωκά· αυτός στέφθηκε ως Νικηφόρος Β΄. Ο Ρωμανός Β΄ είχε κόρη την Άννα, που το 989 παντρεύτηκε τον Βλαδίμηρο Α΄ τον Μέγα ηγεμόνα των Ρως στο Κίεβο.

Κύρια πηγή για το βίο του Ρωμανού Β΄ είναι ο Λέων ο Διάκονος.

Οικογένεια

Το Ελεφαντοστέινο Ρωμανού που παρουσιάζει τον γάμο του μικρού Ρωμανού με την πρώτη σύζυγο του Βέρθα

Νυμφεύτηκε πρώτα τον Σεπτέμβριο τού 944 τη Βέρθα (βαπτίστηκε Ευδοκία), νόθη κόρη τού Ούγος των Μποζονιδών βασιλιά της Λομβαρδίας ("Ιταλίας"). Πριν ολοκληρωθεί ο γάμος, απεβίωσε το 949.^[8][9]

Έπειτα ο Ρωμανός Β΄ έκανε δεύτερο γάμο με τη Θεοφανώ (πρώην Αναστασώ) από τη Λακωνία, κόρη του Κρατερού, και είχε τουλάχιστον τρία τέκνα:

• Βασίλειος Β΄ ο Βουλγαροκτόνος 958-1025, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.^[2]
• Κωνσταντίνος Η΄ 960-1028, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.^[2]
• Άννα η Πορφυρογέννητη 963-1011, παντρεύτηκε τον Βλαδίμηρο Α΄ των Ρουρικιδών τον Μεγάλο, μεγάλο πρίγκιπα τού Κιέβου.

Παραπομπές

1. Παΐδας, Κωνσταντίνος (2022). Ματωμένο στέμμα. Πολιτικές δολοφονίες και απόπειρες πολιτικών δολοφονιών στις ιστοριογραφικές πηγές του 11ου αι. (Μ.Ψελλός, Μ.Ατταλειάτης, Ι.Σκυλίτζης). Μελέτη Αφηγηματολογική. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. σελ. 84-86.
2. Reuter & McKitterick 1999, σ. 699
3. Georgije Ostrogorski, History of the Byzantine state, σελ. 283, New Brunswick: Rutgers University Press (1968) ISBN 0-8135-0599-2
4. Skylitzes, John (c. 1057). Synopsis of Histories. Translated by John Wortley. Cambridge University Press. σ. 228
5. Gibbon, Edward (1904). The Rise and Fall of the Roman Empire. Vol. V. According to Gibbon, "after a reign of four years, she mingled for her husband the same deadly draught which she had composed for his father.". London: Ballantyne, Hanson & CO. σ. 247
6. McMahon 2021, σσ. 67-69
7. Georgius Cedrenus − CSHB 9: 344
8. Theophanes Continuatus, VI, Romani imperium, 46, σ. 431
9. Liudprandi Antapodosis III.39, Monumenta Germaniæ Historica Scriptorum III, σ. 312

Πηγές

• Leo the Deacon, Histories
• Ancestral Roots of Certain American Colonists Who Came to America Before 1700 By Frederick Lewis Weis, Line 147-20
• Kazhdan, Alexander, ed. (1991). "Romanos II". The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. pp. 1806–1087. ISBN 0-19-504652-8.
• McMahon, Lucas (2021). "Logistical modelling of a sea-borne expedition in the Mediterranean: the case of the Byzantine invasion of Crete in AD 960". Mediterranean Historical Review. 36 (1): 63–94.
• Ostrogorsky, George (1969). History of the Byzantine State. New Brunswick: Rutgers University Press.
• John Julius Norwich (1991). Byzantium: The Apogee.
• Reuter, Timothy; McKitterick, Rosamond, eds. (1999). "Appendix". The New Cambridge Medieval History: Volume 3, c.900-c.1024. Cambridge University Press.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Romanos II στο Wikimedia Commons

Προηγούμενος Ρωμανός Α' ο Λεκαπηνός

Αυτοκράτορας του Βυζαντίου

Επόμενος Νικηφόρος Β' Φωκάς