Ρίνγκο Σταρ

Ο σερ Ρίτσαρντ Στάρκι^[16] (αγγλικά: Richard Starkey, 7 Ιουλίου 1940), γνωστός ως Ρίνγκο Σταρ (Ringo Starr), είναι Άγγλος μουσικός, τραγουδιστής και ηθοποιός, περισσότερο γνωστός ως ντράμερ του μουσικού συγκροτήματος The Beatles. Γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου του 1940 στο Λίβερπουλ της Αγγλίας. Γιος του είναι ο τραγουδιστής Ζακ Στάρκι (γεννημένος το 1965). Είναι παντρεμένος με τη γνωστή από ταινία της σειράς Τζέιμς Μποντ ηθοποιό Μπάρμπαρα Μπαχ.Το 2018 χρίστηκε ιππότης από τη βασίλισσα και έγινε σερ. Τον Αύγουστο του 2019 εμφανίστηκε στο φεστιβάλ Woodstock 2019, για τα 50 χρόνια από το φεστιβάλ του Γούντστοκ του 1969. Ο Σταρ τραγουδούσε περιστασιακά τα βασικά φωνητικά με τους Beatles, συνήθως ένα τραγούδι σε κάθε άλμπουμ, ανάμεσα στα οποία τα "Yellow Submarine" και "With a Little Help from My Friends". Έγραψε και τραγούδησε επίσης τα τραγούδια των Beatles "Don't Pass Me By" και "Octopus's Garden", καθώς και τέσσερα ακόμη σε συνεργασία με άλλους.

Ρίνγκο Σταρ
Ο Σταρ το 2013
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Sir Richard Starkey (Αγγλικά)
Ψευδώνυμο	Ringo Starr
Γέννηση	7  Ιουλίου 1940[1][2][3] Dingle[4]
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένο Βασίλειο
Ιδιότητα	ντράμερ
Σύζυγος	Μορίν Στάρκι Τίγκρετ (1965–1975) και Μπάρμπαρα Μπαχ (από 1981)
Σύντροφος	Σέλεϊ Ντιβάλ (1975–1976) Nancy Lee Andrews (1976–1980)
Τέκνα	Λι Στάρκι, Ζακ Στάρκι και Τζέισον Στάρκι
Γονείς	Ρίτσαρντ Χένρι Πάρκιν Στάρκι[5] και Έλσι Στάρκι[5]
Όργανα	τύμπανο, κρουστό μουσικό όργανο, τύμπανα[6], φωνή[6] και κιθάρα
Είδος τέχνης	ροκ, ποπ ροκ και ποπ μουσική[7]
Βραβεύσεις	Μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (12  Ιουνίου 1965)[8], Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής (1970)[9], Rock and Roll Hall of Fame (2015)[10], Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων[11], Knight Bachelor (20  Μαρτίου 2018)[12][13], Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[14] και επίτιμος/η διδάκτωρ του Κολλεγίου Μουσικής Μπέρκλι (2022)[15]
Ιστοσελίδα	Επίσημος ιστότοπος
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Σταρ προσβλήθηκε από επικίνδυνες ασθένειες στην παιδική του ηλικία, με περιόδους παρατεταμένης νοσηλείας. Κατείχε για λίγο μια θέση στους Βρετανικούς Σιδηροδρόμους και στη συνέχεια μαθήτευσε ως μηχανικός σε έναν κατασκευαστή σχολικού εξοπλισμού στο Λίβερπουλ. Το 1957, συνίδρυσε το πρώτο του συγκρότημα, τους Eddie Clayton Skiffle Group, το οποίο γνώρισε αρκετή τοπική επιτυχία. Όταν ιδρύθηκαν οι Beatles το 1960, ο Σταρ ήταν μέλος ενός άλλου γκρουπ από το Λίβερπουλ, των Rory Storm and the Hurricanes. Μετά από μέτρια επιτυχία στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Αμβούργο, εγκατέλειψε τους Hurricanes όταν του ζητήθηκε να ενταχθεί στους Beatles τον Αύγουστο του 1962, αντικαθιστώντας τον Πιτ Μπεστ.

Εκτός από τις ταινίες των Beatles, ο Σταρ έχει παίξει και σε πολλές άλλες. Μετά τη διάλυση του συγκροτήματος το 1970, κυκλοφόρησε αρκετά επιτυχημένα σινγκλ, ανάμεσα στα οποία και η τοπ 10 επιτυχία στις ΗΠΑ "It Don't Come Easy" και τα νούμερο ένα "Photograph" και "You're Sixteen". Το πιο επιτυχημένο σινγκλ του στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν το "Back Off Boogaloo", το οποίο έφτασε στο νούμερο δύο. Πέτυχε εμπορική και κριτική επιτυχία με το άλμπουμ του Ringo του 1973, το οποίο μπήκε στο τοπ 10 τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις ΗΠΑ. Ο Σταρ συμμετείχε σε πολλά ντοκιμαντέρ, έχει παρουσιάσει τηλεοπτικές εκπομπές, αφηγήθηκε τις δύο πρώτες σειρές του παιδικού τηλεοπτικού προγράμματος Τόμας το τρενάκι και υποδύθηκε τον "κύριο Εισπράκτορα" κατά την πρώτη σεζόν της παιδικής τηλεοπτικής σειράς του PBS Shining Time Station. Από το 1989, περιοδεύει με το γκρουπ Ringo Starr & His All-Starr Band.

Το στιλ παιξίματος του Σταρ, το οποίο έδινε έμφαση στην αίσθηση και όχι στην τεχνική δεξιοτεχνία, έκανε πολλούς ντράμερ να επανεξετάσουν το παίξιμό τους από συνθετική άποψη. Επηρέασε επίσης διάφορες σύγχρονες τεχνικές ντραμς.^[17] Κατά τη γνώμη του, η καλύτερη ηχογραφημένη του ερμηνεία ήταν στο "Rain" των Beatles.^[18] Το 1999, εισήχθη στο Modern Drummer Hall of Fame. Το 2011, οι αναγνώστες του περιοδικού Rolling Stone τον ονόμασαν τον πέμπτο καλύτερο ντράμερ όλων των εποχών. Εισήχθη δύο φορές στο Rock and Roll Hall of Fame,^[19] ως Beatle το 1988 και ως σόλο καλλιτέχνης το 2015, και χρίστηκε ιππότης το 2018 για τις υπηρεσίες του στη μουσική.^[20]

Τα πρώτα χρόνια

Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Σταρ στο Ντινγκλ του Λίβερπουλ (Μάιος 2013)

Ο Ρίτσαρντ Στάρκι γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1940 στην οδό Madryn 9 στο Ντινγκλ, μια περιοχή στο κέντρο της πόλης του Λίβερπουλ. Είναι το μοναδικό παιδί των ζαχαροπλαστών Ρίτσαρντ Στάρκι (1913–1981) και Έλσι Γκλιβ (1914–1987).^[21] Στην Έλσι άρεσε το τραγούδι και ο χορός, χόμπι που μοιραζόταν με τον σύζυγό της, φανατικό θαυμαστής του σουίνγκ.^[22] Πριν από τη γέννηση του γιου τους, τον οποίο αποκαλούσαν "Ρίτσι", το ζευγάρι είχε περάσει μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου του στην τοπική αίθουσα χορού, αλλά οι τακτικές τους έξοδοι τελείωσαν αμέσως μετά τη γέννησή του.^[23] Η Έλσι υιοθέτησε μια υπερπροστατευτική προσέγγιση για την ανατροφή του γιου της που άγγιζε την καταπίεση. Στη συνέχεια, ο "Μεγάλος Ρίτσι", όπως έγινε γνωστός ο πατέρας του, έχασε το ενδιαφέρον για την οικογένειά του, επιλέγοντας να περνά πολλές ώρες πίνοντας και χορεύοντας σε παμπ, μερικές φορές για αρκετές συνεχόμενες ημέρες.^[23]

Σε μια προσπάθεια να μειώσει το κόστος στέγασης, η οικογένειά του μετακόμισε το 1944 σε μια άλλη γειτονιά στο Ντινγκλ, το Άντμιραλ Γκρόουβ. Λίγο αργότερα οι γονείς του χώρισαν.^[24] Ο Στάρκι αργότερα δήλωσε ότι δεν έχει «πραγματικές αναμνήσεις» από τον πατέρα του, ο οποίος ελάχιστη προσπάθεια έκανε να δεθεί μαζί του, επισκεπτόμενός τον μόλις τρεις φορές στη συνέχεια.^[25] Η Έλσι δυσκολευόταν να επιβιώσει με τα τριάντα σελίνια την εβδομάδα που έπαιρνε ως διατροφή από τον πρώην σύζυγό της, γι' αυτό άρχισε να καθαρίζει σπίτια μέχρι που εξασφάλισε μια θέση μπαργούμαν, ένα επάγγελμα που έκανε δώδεκα χρόνια.^[26]

Σε ηλικία έξι ετών, ο Στάρκι εμφάνισε σκωληκοειδίτιδα. Μετά από μια συνηθισμένη σκωληκοειδεκτομή, προσβλήθηκε από περιτονίτιδα, με αποτέλεσμα να πέσει σε κώμα που κράτησε μέρες.^[27] Η ανάρρωσή του διήρκεσε δώδεκα μήνες, τους οποίους πέρασε μακριά από την οικογένειά του στο νοσοκομείο παίδων Myrtle Street του Λίβερπουλ.^[28] Μετά την έξοδό του τον Μάιο του 1948, η μητέρα του του επέτρεψε να μείνει στο σπίτι, με αποτέλεσμα να μην πηγαίνει σχολείο.^[29] Στα οκτώ του, παρέμεινε αναλφάβητος, με κακή αντίληψη των μαθηματικών.^[29] Η αμορφωσιά του συνέβαλε σε ένα αίσθημα αποξένωσης στο σχολείο, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να κάνει τακτικά σκασιαρχείο.^[30] Μετά από αρκετά χρόνια διδασκαλία δύο φορές την εβδομάδα από την παρένθετη αδερφή του και τη γειτόνισσα Μαρί Μαγουάιρ Κρόφορντ, ο Στάρκι είχε σχεδόν φτάσει στο μορφωτικό επίπεδο των συνομηλίκων του, αλλά το 1953, προσβλήθηκε από φυματίωση και εισήχθη σε σανατόριο, όπου παρέμεινε δύο χρόνια.^[31] Κατά τη διάρκεια της παραμονής του, το ιατρικό προσωπικό έκανε προσπάθεια να τονώσει την κινητικότητα των ασθενών και να τους ανακουφίσει από την πλήξη ενθαρρύνοντάς τους να συμμετέχουν στην μπάντα του νοσοκομείου, γεγονός που τον οδήγησε στην πρώτη του επαφή με κρουστό όργανο: μια αυτοσχέδια μπαγκέτα που χρησιμοποιούσε για να χτυπάει την ντουλάπα δίπλα στο κρεβάτι του.^[32] Λίγο αργότερα, άρχισε να ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για τα τύμπανα, λαμβάνοντας ένα αντίγραφο του τραγουδιού "Bedtime for Drums" ως δώρο ανάρρωσης από την Κρόφορντ.^[33] Ο Στάρκι σχολίασε: «Ήμουν στην μπάντα του νοσοκομείου... Εκεί άρχισα πραγματικά να παίζω. Ποτέ μου δεν θέλησα τίποτα άλλο από εκεί και πέρα​​... Οι παππούδες μου μου χάρισαν ένα μαντολίνο και ένα μπάντζο, αλλά δεν τα ήθελα. Ο παππούς μου έδωσε μια φυσαρμόνικα... είχαμε πιάνο – τίποτα. Μόνο τύμπανα».^[34]

Ο Στάρκι φοίτησε στο St Silas, ένα δημοτικό σχολείο της Εκκλησίας της Αγγλίας κοντά στο σπίτι του, όπου οι συμμαθητές του του είχαν δώσει το παρατσούκλι "Λάζαρος", και αργότερα στο μοντέρνο γυμνάσιο του Dingle Vale, όπου έδειξε κλίση στην τέχνη και το θέατρο, καθώς και σε πρακτικά μαθήματα όπως η μηχανική.^[35] Ως αποτέλεσμα των παρατεταμένων νοσηλειών, έμεινε πίσω από τους συνομηλίκους του και δεν ήταν έτοιμος για τις κατατακτήριες εξετάσεις που απαιτούνταν για τη φοίτηση σε λύκειο.^[36] Στις 17 Απριλίου 1954, η μητέρα του Στάρκι παντρεύτηκε τον Χάρι Γκρέιβς στο δημαρχειίο του Μάουντ Πλέζαντ, στο Λίβερπουλ.^[37] Ήταν ένας πρώην Λονδρέζος που είχε μετακομίσει στο Λίβερπουλ μετά την αποτυχία του πρώτου του γάμου. Ο Γκρέιβς, παθιασμένος θαυμαστής της μουσικής των μπιγκ μπαντ και των τραγουδιστών τους, μύησε στον Στάρκι στις ηχογραφήσεις των Ντάινα Σορ, Σάρα Βον και Μπίλι Ντάνιελς.^[38] Ο Γκρέιβς δήλωσε ότι αυτός και ο "Ρίτσι" δεν είχαν έρθει ποτέ σε αντιπαράθεση. Ο Στάρκι σχολίασε αργότερα: «Ήταν υπέροχος... Έμαθα την ευγένεια από τον Χάρι».^[39] Μετά την παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο μετά την ανάρρωση του Στάρκι από τη φυματίωση, δεν επέστρεψε στο σχολείο, προτιμώντας να μείνει στο σπίτι και να ακούει μουσική ενώ έπαιζε μαζί χτυπώντας κουτιά μπισκότων με ξύλα.^[40]

Ο βιογράφος των Beatles Μπομπ Σπιτς περιέγραψε την ανατροφή του Στάρκι ως «ντικενσιανό χρονικό ατυχίας».^[41] Η Κρόφορντ σχολίασε: «Όπως όλες οι οικογένειες που ζούσαν στο Ντινγκλ, ήταν μέρος ενός συνεχιζόμενου αγώνα για επιβίωση».^[41] Τα παιδιά που ζούσαν εκεί περνούσαν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στο πάρκο, ξεφεύγοντας από τον γεμάτο αιθάλη αέρα της γειτονιάς τους.^[41] Σαν να μην έφταναν αυτές οι δυσκολίες, το βίαιο έγκλημα αποτελούσε σχεδόν διαρκή ανησυχία για όσους ζούσαν σε μια από τις παλαιότερες και φτωχότερες συνοικίες της πόλης του Λίβερπουλ.^[42] Ο Στάρκι σχολίασε αργότερα: «Κραούσες το κεφάλι σου χαμηλά, τα μάτια σου ανοιχτά και δεν έμπαινες εμπόδιο σε κανέναν».^[43]

Μετά την επιστροφή του στο σπίτι από το σανατόριο στα τέλη του 1955, ο Στάρκι άρχισε να δουλεύει, αλλά δεν είχε ούτε κίνητρο ούτε πειθαρχία. Οι αρχικές του προσπάθειες για επικερδή απασχόληση αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς.^[44] Σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει ζεστά ρούχα, κράτησε για λίγο τη δουλειά του εργάτη στους Βρετανικούς Σιδηροδρόμους, η οποία συνοδευόταν από ένα κοστούμι που είχε πληρωθεί από τον εργοδότη. Του προμήθευσαν καπέλο αλλά χωρίς στολή και, μη μπορώντας να περάσει τις ιατρικές εξετάσεις, απολύθηκε και του χορηγήθηκε επίδομα ανεργίας.^[45] Στη συνέχεια βρήκε δουλειά ως σερβιτόρος που σέρβιρε ποτά σε ένα πλοίο που ταξίδευε καθημερινά από το Λίβερπουλ στη βόρεια Ουαλία, αλλά ο φόβος της στρατολογίας τον οδήγησε να παραιτηθεί από αυτήν τη δουλειά, μη θέλοντας να δώσει στο Βασιλικό Ναυτικό την εντύπωση ότι ήταν κατάλληλος για ναυτικές εργασίες.^[46] Στα μέσα του 1956, ο Γκρέιβς εξασφάλισε στον Στάρκι μια θέση ως μαθητευόμενος μηχανικός στην εταιρεία Henry Hunt and Son, που κατασκεύαζε σχολικό εξοπλισμό στο Λίβερπουλ.^[47] Ενώ δούλευε εκεί, ο Στάρκι έγινε φίλος με τον Ρόι Τράφορντ με τον οποίο τον έδενε το κοινό τους ενδιαφέρον για τη μουσική. Ο Τράφορντ μύησε τον Στάρκι στο σκιφλ και εκείνος έγινε γρήγορα ένθερμος θαυμαστής του.^[48]

Ο Ρίνγκο Σταρ ο 1964

Δισκογραφία

• Sentimental Journey (1970)
• Beaucoups Of Blues (1970)
• Ringo (1973)
• Goodnight Vienna (1974)
• Ringo's Rotogravure (1976)
• Ringo The 4th (1977)
• Bad Boy (1978)
• Stop And Smell The Roses (1981)
• Old Wave (1983)
• Time Takes Time (1992)
• Vertical Man (1998)
• I Wanna Be Santa Claus (1999)
• Ringorama (2003)
• Choose Love (2005)
• Liverpool 8 (2008)
• Y Not (2010)
• Ringo 2012 (2012)
• Postcards From Paradise (2015)
• Give More Love (2017)
• What's My Name (2019)

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
2. «Ringo Starr». (Ολλανδικά) RKDartists. 324051.
3. (Αγγλικά) SNAC. w6z92xk5. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
4. «Housing minister tries to save Ringo Starr's childhood home». (Αγγλικά) The Guardian. Guardian Media Group. Ηνωμένο Βασίλειο. 2  Ιανουαρίου 2011.
5. (πολλαπλές γλώσσες) Geni.com.
6. Montreux Jazz Festival Database. 2430. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2020.
7. Montreux Jazz Festival Database. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2020.
8. «The London Gazette». (Βρετανικά αγγλικά) The London Gazette 43667. 12  Ιουνίου 1965. σελ. 5489.
9. www.oscars.org/oscars/ceremonies/1971.
10. ringo-starr.
11. Ανακτήθηκε στις 2  Φεβρουαρίου 2019.
12. «The London Gazette». (Βρετανικά αγγλικά) The London Gazette 62150. 30  Δεκεμβρίου 2017. σελ. N2.
13. «The London Gazette». (Βρετανικά αγγλικά) The London Gazette 62427. 2  Οκτωβρίου 2018. σελ. 17637.
14. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
15. «Dr Ringo Starr: Beatles drummer gets honorary doctorate». BBC News Online. 3  Ιουνίου 2022.
16. «Ringo Starr Biography». Biography.com. 2 Νοεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2015.
17. «Ringo Starr». web.archive.org. 7 Ιουλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2024.
18. Miles 1997, σελ. 280.
19. «Modern Drummer's Readers Poll Archive, 1979–2014». Modern Drummer. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2015.
20. «Arise, Sir Ringo! Beatles drummer Ringo Starr receives knighthood». NME. 20 March 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 March 2018. https://web.archive.org/web/20180320230807/http://www.nme.com/news/music/arise-sir-ringo-beatles-drringo-starr-has-received-his-knighthood-2270049. Ανακτήθηκε στις 20 March 2018.
21. Clayson 2005, σελίδες 15–16: Born at 9 Madryn Street, parent's occupations; Davies 2009, σελ. 142; Spitz 2005, σελίδες 332–333.
22. Spitz 2005, σελίδες 332–333.
23. Spitz 2005, σελίδες 333–334.
24. Clayson 2005, σελ. 17: Moving to 10 Admiral Grove in an effort to reduce their rent payments; Davies 2009, σελ. 142: his parents separated; Spitz 2005, σελ. 334: divorced within the year.
25. Davies 2009, σελ. 142: Visiting as few as three times thereafter; Spitz 2005, σελ. 334: "no real memories" of his father.
26. Spitz 2005, σελίδες 334–335.
27. Clayson 2005, σελ. 21; Spitz 2005, σελίδες 336–337.
28. Clayson 2005, σελ. 21; Davies 2009, σελίδες 143–144.
29. Spitz 2005, σελ. 337.
30. Spitz 2005, σελ. 337: a feeling of alienation at school; Davies 2009, σελ. 145: Sefton Park.
31. Clayson 2005, σελ. 17: His surrogate sister Marie Maguire; Spitz 2005, σελίδες 332–339: tuberculosis and the sanatorium.
32. The Beatles 2000, σελ. 36: (primary source); Spitz 2005, σελίδες 338–339: (secondary source).
33. Spitz 2005, σελ. 339.
34. The Beatles 2000, σελ. 36.
35. Clayson 2005, σελίδες 22–23: classmates nicknamed Starr "Lazarus"; Davies 2009, σελίδες 145–147: Dingle Vale Secondary Modern; Gould 2007, σελ. 125: St Silas primary school.
36. Clayson 2005, σελ. 23.
37. Lewisohn 2013, σελ. 70.
38. Spitz 2005, σελ. 340.
39. Davies 2009, σελ. 146.
40. Spitz 2005, σελίδες 336–339.
41. Spitz 2005, σελ. 332.
42. Clayson 2005, σελ. 16; Davies 2009, σελ. 141; Spitz 2005, σελίδες 332–335.
43. Spitz 2005, σελ. 335.
44. Gould 2007, σελ. 125: his return from the sanatorium in 1955; Spitz 2005, σελίδες 340–341.
45. The Beatles 2000, σελ. 36: (primary source); Spitz 2005, σελ. 340: (secondary source).
46. The Beatles 2000, σελ. 36: (primary source); Spitz 2005, σελίδες 340–341: (secondary source).
47. Starr 2015, Chapter 2.
48. Spitz 2005, σελ. 341.

Πηγές

• Babiuk, Andy (2002). Bacon, Tony, επιμ. Beatles Gear: All the Fab Four's Instruments, from Stage to Studio (Revised έκδοση). Backbeat Books. ISBN 978-0-87930-731-8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2016.
• Badman, Keith (2001). The Beatles Diary Volume 2: After the Break-Up 1970–2001. London: Omnibus Press. ISBN 978-0-7119-8307-6.
• Clayson, Alan (2005) [2001]. Ringo Starr: A Life (2nd έκδοση). Sanctuary. ISBN 978-1-86074-647-5.
• Davies, Hunter (2009) [1968]. The Beatles: The Authorized Biography (3rd revised έκδοση). W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-33874-4.
• Doggett, Peter (2009). You Never Give Me Your Money: The Beatles After the Breakup. HarperCollins. ISBN 978-0-06-177418-8.
• Everett, Walter (1999). The Beatles as Musicians: Revolver through the Anthology. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-512941-0. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2016.
• Everett, Walter (2001). The Beatles as Musicians: The Quarry Men Through Rubber Soul. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-514105-4.
• George-Warren, Holly, επιμ. (2001). The Rolling Stone Encyclopedia of Rock & Roll (2005 revised and updated έκδοση). Fireside. ISBN 978-0-7432-9201-6.
• Gould, Jonathan (2007). Can't Buy Me Love: The Beatles, Britain and America (First Paperback έκδοση). Three Rivers Press. ISBN 978-0-307-35338-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2016.
• Harry, Bill (2000). The Beatles Encyclopedia: Revised and Updated. Virgin Books. ISBN 978-0-7535-0481-9.
• Harry, Bill (2003). The George Harrison Encyclopedia. Virgin Books. ISBN 978-0-7535-0822-0.
• Harry, Bill (2002). The Paul McCartney Encyclopedia. Virgin Books. ISBN 978-0-7535-0716-2.
• Harry, Bill (2004). The Ringo Starr Encyclopedia. Virgin Books. ISBN 978-0-7535-0843-5.
• Ingham, Chris (2009). The Rough Guide to The Beatles (3rd έκδοση). Rough Guides. ISBN 978-1-84836-525-4.
• Jackson, Andrew Grant (2012). Still the Greatest: The Essential Solo Beatles Songs. Lanham, MD: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-8222-5.
• Lewisohn, Mark (1988). The Beatles Recording Sessions. Harmony Books. ISBN 978-0-517-57066-1.
• Lewisohn, Mark (1992). The Complete Beatles Chronicle: The Definitive Day-By-Day Guide to the Beatles' Entire Career (2010 έκδοση). Chicago Review Press. ISBN 978-1-56976-534-0.
• Lewisohn, Mark (2013). The Beatles – All These Years, Volume One: Tune In. New York: Three Rivers Press. ISBN 978-1-101-90329-2.
• Madinger, Chip· Easter, Mark (2000). Eight Arms to Hold You: The Solo Beatles Compendium. Chesterfield, MO: 44.1 Productions, LP. ISBN 978-0-615-11724-9.
• Miles, Barry (1997). Paul McCartney: Many Years From Now (1st Hardcover έκδοση). Henry Holt & Company. ISBN 978-0-8050-5248-0.
• Norman, Philip (2008). John Lennon: The Life. ECCO (Harper Collins). ISBN 978-0-06-075401-3.
• Roberts, David, επιμ. (2005). British Hit Singles & Albums (18th έκδοση). Guinness World Records Limited. ISBN 978-1-904994-00-8.
• Rodriguez, Robert (2010). Fab Four FAQ 2.0: The Beatles' Solo Years, 1970–1980. Milwaukee, WI: Backbeat Books. ISBN 978-1-4165-9093-4.
• Southall, Brian· Perry, Rupert (2006). Northern Songs: The True Story of the Beatles Song Publishing Empire. Omnibus. ISBN 978-1-84609-237-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2016.
• Spitz, Bob (2005). The Beatles: The Biography. Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-80352-6.
• Spizer, Bruce (2005). The Beatles Solo on Apple Records. New Orleans, LA: 498 Productions. ISBN 978-0-9662649-5-1.
• Starr, Michael Seth (2015). Ringo: With a Little Help. Milwaukee, WI: Backbeat Books. ISBN 978-1-61713-120-2.
• The Beatles (2000). The Beatles Anthology. Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-304-35605-8.
• The Beatles (2000). The Beatles Anthology. San Francisco, CA: Chronicle Books. ISBN 978-0-8118-2684-6.
• Unterberger, Richie (2006). The Unreleased Beatles: Music & Film. Backbeat Books. ISBN 978-0-87930-892-6. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2016.
• Whitburn, Joel (2010). The Billboard Book of Top 40 Hits. Billboard Books (9th έκδοση). Clarkson Potter/Ten Speed. ISBN 978-0-8230-8554-5.
• Womack, Kenneth (2007). Long and Winding Roads: The Evolving Artistry of the Beatles. Continuum. ISBN 978-0-8264-1746-6.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ρίνγκο Σταρ

Wikisource logo

Στη Βικιθήκη υπάρχει υλικό που έχει σχέση με το θέμα:   Ρίνγκο Σταρ

• Επίσημη ιστοσελίδα των Beatles
• Ρίνγκο Σταρ
• Επίσημος ιστότοπος
• Starr and His All-Starr Band
• Ringo Starr's Drummerworld profile
• Ρίνγκο Σταρ στην IMDb
• Ρίνγκο Σταρ στο AllMusic
• Ringo Starr Artwork Αρχειοθετήθηκε 13 April 2009 στο Wayback Machine.
• The art of Ringo Starr