Αυθεντία Θεοδωρούς

Η Αυθεντία Θεοδωρούς και Παραθαλασσίας, επίσης γνωστή και ως Γοτθία, ήταν μικρή ηγεμονία στα νοτιοδυτικά της Κριμαίας, από τις αρχές του 14ου αιώνα μέχρι την κατάληψή της από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1475. Πρωτεύουσα της ηγεμονίας ήταν το Δόρος ή Θεοδωρούς, σήμερα γνωστό ως Μανγκούπ. Η ηγεμονία ήταν στενά συνδεδεμένη με την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.

Αυθεντία Θεοδωρούς Αὐθεντία πόλεως Θεοδωροῦς καὶ παραθαλασσίας
← αρ. 14ου αι. – 1475 →
Έμβλημα
Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Πρωτεύουσα		Δώρος
Γλώσσες		Ελληνικά
Θρησκεία		Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Πολίτευμα		Μοναρχία
Αυθέντης
-	1475	Αλέξανδρος της Θεοδωρούς
Ιστορική εποχή		Ύστερος Μεσαίωνας
-	Πρώτη αναφορά	αρχές 14ου αι.
-	Οθωμανική κατάκτηση	1475

Ιστορία

Ο πληθυσμός της ήταν ένα μείγμα Ελλήνων, Γότθων της Κριμαίας, Αλανών, Βουλγάρων, Κουμάνων, Κιπτσάκων και άλλων εθνολογικών ομάδων, οι οποίοι ασπάστηκαν τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Επίσημη γλώσσα του πριγκιπάτου ήταν τα ελληνικά. Το έδαφος ήταν αρχικά υπό τον έλεγχο της Τραπεζούντας, και αποτελούσε μέρος της Περατείας.

Η ηγεμονία της Γοτθίας αναφέρεται για πρώτη φορά στις αρχές του 14ου αιώνα, από τον μεταβυζαντινό ιστορικό Θεόδωρο Σπανδουγίνο, που έχει καταγράψει την ύπαρξη μιας «Ηγεμονίας Γοτθίας» κατά τη βασιλεία του Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου (1328-1341). Περαιτέρω αναφορές υπάρχουν κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα, με αρκετούς μελετητές να ταυτίζουν τον «Ντμίτρι», έναν από τους τρεις πρίγκιπες των Τατάρων στη Μάχη των Γαλανών Νερών (π. 1362/3), με έναν ηγεμόνα της Γοτθίας. Το όνομα σε αυτή την περίπτωση μπορεί ενδεχομένως να είναι το βαπτιστικό όνομα του Τατάρου άρχοντα του Μανγκούπ, που ονομαζόταν Khuitani.^[1] Η ονομασία «Θεοδωρούς» εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ελληνική επιγραφή που χρονολογείται γύρω στο 1361/2, και στη συνέχεια και πάλι ως «Theodoro Mangop» σε γενουατικό έγγραφο του 1374.^[2] Προτάθηκε από τον Άντζελο Μερκάτι ότι το γενουατικό έγγραφο είναι παραφθορά του ελληνικού πληθυντικού «οι Θεόδωροι», «των Θεοδώρων», που πιθανόν θα εννοεί τους αγίους Θεόδωρο τον Στρατηλάτη και Θεόδωρο τον Τήρωνα, αλλά ο Νικολάε Μπανέσκου (Nicolae Bănescu) πρότεινε την εναλλακτική εξήγηση ότι αυτή προέκυψε από την οριστική του ελληνικού ονόματος «το Δόρος» ή «το Δόρυ»,^[3] που ήταν πρώιμη μεσαιωνική ονομασία της περιοχής.^[4] Ανεξάρτητα από την προέλευσή του, το όνομα καθιερώθηκε: το 1420 η επίσημη ονομασία του ηγεμόνα ήταν «αὐθέντης πόλεως Θεοδωροῦς και παραθαλασσίας»,^[5] ενώ στην καθομιλουμένη ονομαζόταν Θεοδωρίτσι («μικρή Θεοδωρούς») από τους κατοίκους της.^[6]

Παραπομπές

1. Vasiliev (1936), σσ. 183–186
2. Vasiliev (1936), σσ. 185–187
3. Vasiliev (1936), σελ. 191
4. Pritsak (1991), σσ. 654–655
5. Vasiliev (1936), σελ. 215
6. Vasiliev (1936), σελ. 218

Πηγές

• Beyer, Hans-Veit (2001). История крымских готов как интерпретация Сказания Матфея о городе Феодоро (στα ρωσικά). Yekaterinburg: Ural University Press. ISBN 5-7525-0928-9.
• Bryer, Anthony M. (1970). "A Byzantine Family: The Gabrades, c. 979 – c. 1653". University of Birmingham Historical Journal (Birmingham) XII: 164–187.
• (Αγγλικά) Pritsak, Omeljan (1991). «Dory». Στο: Kazhdan, Alexander, επιμ. The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press, σσ. 654–655. ISBN 0-19-504652-8.
• Vasiliev, Alexander A. (1936). The Goths in the Crimea. Cambridge, Massachusetts: The Mediaeval Academy of America.
• Vasilyev, A. V.; Avtushenko, M. N. (2006).  Загадка княжества Феодоро (στα Ρωσικά). Sevastopol: Bibleks. ISBN 9789668231643.
• Fadeyeva, Tatiana M.; Shaposhnikov, Aleksandr K. (2005). Княжество Феодоро и его князья (στα Ρωσικά). Simferopol: Biznes-Inform. ISBN 9789666480616.