Ο Πραίτορας (αρχ. Πραίτωρ), λατινικά praetor, ήταν ανώτατος ρωμαϊκός τίτλος. Γενικά ο όρος σήμαινε ο προέχων, ο προστάτης και σύμβουλος.[1]
Πραίτορες στην αρχή καλούνταν οι Ύπατοι στην αρχαία Ρώμη. Όμως το 366 π.Χ. οι πατρίκιοι αναγκάσθηκαν να παραχωρήσουν στους πληβείους το δικαίωμα να εκλέγονται και αυτοί ύπατοι. Έτσι δημιουργήθηκε από αυτούς μια τρίτη θέση υπάτου, που ονομάσθηκε Πραίτορας με δικονομικά καθήκοντα.[1] Πρώτος Πραίτορας εκλέχθηκε ο Σπάριος Φούριος Κάμιλλος. Μετά όμως 30 χρόνια, το 337 π.Χ., απέκτησαν τέτοιο δικαίωμα και οι πληβείοι.[2]
Οι Πραίτορες κυβερνούσαν την πόλη, όταν οι Ύπατοι εξέρχονταν από αυτή κυρίως σε πόλεμο, αναπληρώνοντας αυτούς σε όλα τους τα καθήκοντα. Το 242 π.Χ. δημιουργήθηκε και δεύτερη θέση πραίτορα· αυτός που την κατείχε ονομάστηκε ξενοδίκης, ο οποίος είχε δικαιοδοσία επί των ξένων κατοίκων της πόλης, σε αντίθεση με τον "κατά την πόλιν" πραίτορα, που λέγονταν "αστυδίκης" και που εφάρμοζε το Ρωμαϊκό Δίκαιο στους Ρωμαίους.
Το 224 π.Χ. προστέθηκαν ακόμη δύο πραίτορες, επιφορτισμένοι με τη διοίκηση της Σικελίας και της Σαρδηνίας· και αργότερα το 197 π.Χ. ακόμη δύο για τις επαρχίες της Ισπανίας. Επί Δικτάτορα Σύλλα οι πραίτορες έφθασαν τους 8 και επί Ιουλίου Καίσαρα τους 16.[1] Όταν ο πραίτορας αναλάμβανε την αρχή εξέδιδε ανακοίνωση, που περιείχε τις αρχές με τις οποίες έμελλε να κυβερνήσει. Η ανακοίνωση αυτή αποτελούσε μορφή διατάγματος (edictum), του οποίου και απαγορευόταν η αθέτηση. Επί Αυγούστου αυξήθηκαν πέραν του ενός οι Πραίτορες της Ρώμης, ένας προϊστάμενος για κάθε τμήμα της (regiones). Τότε ξεκίνησε και η συνήθεια, οι εξερχόμενοι της θητείας τους ύπατοι και πραίτορες να στέλνονται σε διάφορες επαρχίες ως έπαρχοι.
Στην εποχή του Βυζαντίου ο Κωνσταντίνος Α΄ μετέφερε τον θεσμό των Πραιτόρων στη Κωνσταντινούπολη. Με τον χρόνο οι πραίτορες του Βυζαντίου έφθασαν τους 8, που ο καθένας έφερε ιδιαίτερο τίτλο. [3] Έτσι κατέληξε στο Βυζάντιο να λέγεται πραίτορας, ο αρχιδικαστής του κάθε θέματος.
Στους νεότερους χρόνους πραίτορες λέγονταν και οι άρχοντες πολλών γερμανικών πόλεων. Στην εποχή του Ναπολέοντα, οι διοριζόμενοι πραίτορες γερουσιαστές ήταν επιφορτισμένοι με καθήκοντα φρούρησης της γερουσίας.
Παραπομπές
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
