Πάπας Λέων Α΄

Ο Πάπας Λέων Α΄ ή Λέων ο Μέγας ή Λέων ο Αποστολικός (περί το 400 - 10 Νοεμβρίου 461) ήταν Πάπας της Ρώμης (29 Σεπτεμβρίου 440 - 10 Νοεμβρίου 461).^[1][2][3][4] Ο Λέων Α΄ ήταν Ρωμαίος αριστοκράτης και ο πρώτος Πάπας που πήρε ιστορικά τον τίτλο "Μέγας". Το μεγαλύτερο από τα κατορθώματα του ήταν ότι κατάφερε με τον λόγο να πείσει τον Αττίλα να αποχωρήσει την εποχή που επιτέθηκε στην Ιταλία. Θεωρείται ένας από τους Διδασκάλους της Εκκλησίας, εξέδωσε τον "Τόμο του Λέοντα" που χρησιμοποίησε η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος ή Σύνοδος της Χαλκηδόνας. Το θέμα της ήταν η Χριστολογία και αφορούσε την φύση της Ορθοδοξίας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ιησούς Χριστός ήταν "τέλειος θεός και τέλειος άνθρωπος αδιαίρετα". Η πρόταση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία αιρέσεων όπως ο Μονοφυσιτισμός, Μιαφυσιτισμός και ο Δυοφυσιτισμός.^[5] Υπήρξε μέγας θεολόγος, με μεγάλη κατάρτιση, ήθος, αγνότητα και προσήλωση στην ορθόδοξη παράδοση. Υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας και σώζονται αρκετές επιστολές του. Πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 461 σε βαθύτατο γήρας. Έχει ανακηρυχθεί άγιος και η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 18 Φεβρουαρίου.

Πάπας Άγιος Λέων Α'
Από	29 Σεπτεμβρίου 440
Έως	10 Νοεμβρίου 461
Προκάτοχος	Πάπας Σίξτος Γ΄
Διάδοχος	Πάπας Ιλάριος
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	400 Βολτέρρα ή Ανγκιάρι, Τοσκάνη, Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Θάνατος	10 Νοεμβρίου 461 Ρώμη, Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Αγιοποίηση
Εορτασμός	10 Νοεμβρίου 11 Απριλίου (ημερολόγιο προ 1969) (Καθολική Εκκλησία) 18 Φεβρουαρίου (Ορθόδοξη Εκκλησία)
Τιμάται από	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία Αγγλικανική Κοινωνία
Σύμβολα	παπικά άμφια, παπική τιάρα, ποιμαντορική ράβδος (δυτικός συμβολισμός) άμφια επισκόπου με ωμοφόριο, ευαγγέλιο, δεξί χέρι σε ευλογία (ανατολικός συμβολισμός)

Λέων ο Μέγας

Πρώτα χρόνια

Σύμφωνα με το Liber Pontificalis ο Λέων Α΄ ήταν γέννημα-θρέμμα της Τοσκάνης. Την εποχή που ήταν Διάκονος είχε γίνει αρκετά γνωστός έξω από την πόλη της Ρώμης αφού ο Ιωάννης ο Κασσιανός του αφιέρωσε ένα από τα έργα του εναντίον του Νεστοριανισμού, το έγραψε με πρόταση του ίδιου του Λέοντα. Την ίδια εποχή ο Κύριλλος Α΄ Αλεξανδρείας κλήθηκε στην Ρώμη για να επιλυθεί μια διαμάχη του που είχε ξεσπάσει με τον Ιουβενάλο Ιεροσολύμων. Δεν είναι γνωστό αν κλήθηκε με την ιδιότητα που είχε ο ίδιος ως Αρχιδιάκονος ή αν τον κάλεσε απ΄ευθείας ο Πάπας Κελεστίνος Α΄.^[6] Ο αυτοκράτορας Ουαλεντινιανός Γ΄ τον απέστειλε με αίτημα του Πάπα Σίξτου Γ΄ για να επιλύσει μια διαφορά που είχε ο Φλάβιος Αέτιος με τους στρατιωτικούς του αρχηγούς. Ο Τζοχάν Πίτερ Κιρς τονίζει ότι η κίνηση αυτή δείχνει την μεγάλη εμπιστοσύνη την οποία του είχε ο αυτοκράτορας.^[7]

Πάπας

Την εποχή που ο Λέων απουσίαζε στην Γαλατία ο Πάπας Σίξτος Γ΄ πέθανε (11 Αυγούστου 440), ο ίδιος τον διαδέχθηκε ομόφωνα από τον Λαό ως Λέων Α΄.^[7] Με την άνοδο του στον Παπικό θρόνο ο Λέων Α΄ έμαθε ότι πρώην οπαδοί του Πελαγιανισμού έγιναν στην Ακυληία δεκτοί στην εκκλησιαστική κοινότητα χωρίς να αποκηρύξουν την Αίρεση τους. Ο Λέων Α΄ καταδίκασε αυτό το φαινόμενο και ζήτησε να γίνει Σύνοδος η οποία αποφάσισε ότι όλοι οι Πελαγιανιστές θα έπρεπε για να γίνουν δεκτοί ξανά στην Καθολική θρησκεία να αρνηθούν επίσημα την Αίρεση τους.^[7] Οι οπαδοί του Μανιχαϊσμού που δραπέτευσαν όταν επιτέθηκαν οι Βάνδαλοι έφτασαν στην Ρώμη και οργανώθηκαν μυστικά (439). Ο Λέων προχώρησε εναντίον τους (443), έκαψε τα βιβλία τους και έστειλε επιστολές για να προειδοποιήσει τους Ιταλούς επισκόπους, στάθηκε εξίσου αυστηρός απέναντι στους Πρισκιλλιανούς. Οι Ισπανοί επίσκοποι τον προειδοποίησαν για τον κίνδυνο της εξάπλωσης της Αίρεσης στην Ισπανία, έγραψε πραγματεία κατά της Αίρεσης (21 Ιουλίου 447), τόνισε την ψευδή διδασκαλία και κάλεσε ένα Ισπανικό Συμβούλιο να εξετάσει αν υπάρχουν οπαδοί του στην επισκοπή.^[8] Τα φιλανθρωπικά του έργα ήταν μεγάλα όταν ξέσπασε στην Ρώμη λιμός, εισροή προσφύγων και φτώχεια, έκανε σύνδεση ανάμεσα στην νηστεία με την φιλανθρωπία και την ελεημοσύνη.^[6] Την περίοδο της Παποσύνης του η ορολογία "Πάπας" περιορίστηκε μόνο στον επίσκοπο της Ρώμης.^[9]

Παπική εξουσία

Η προσοχή του Λέων Α΄ στράφηκε απέναντι σε πολλούς μαθητευόμενους, ο Πρόσπερος της Ακουιτανίας διορίστηκε γραμματέας με ιδιότητες συμβολαιογράφου.^[6] Ο Λέων Α΄ προσπάθησε να εδραιώσει την Παπική κυριαρχία με την συγκέντρωση ολόκληρης της πνευματικής εξουσίας μέσα στην εκκλησία. Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β´ σε αποστολή του στον Λέων Α΄ (450) τον αποκαλεί για πρώτη φορά "επίσκοπο της Ρώμης" και "πατριάρχη της δύσης", οι τίτλοι διατηρήθηκαν μέχρι πρόσφατα (2006). Ο Πάπας Ζώσιμος είχε διορίσει τον Πάτροκλο της Αρλ προκαθήμενο της Γαλατικής εκκλησίας ως υποτελή του, την θέση αυτή υποστήριξε με φανατισμό ο διάδοχος του Πατρόκλου Ιλάριος της Αρλ. Ο Λέων Α΄ προσπάθησε να επιβάλει την εξουσία του απέναντι στον Ιλάριο αλλά σε όλες τις προσπάθειες το αρνήθηκε επίμονα, τότε ο Λέων Α΄ ζήτησε την επέμβαση του αυτοκράτορα Ουαλεντινιανού Γ΄ παρουσιάζοντας ένα διάταγμα (6 Ιουνίου 445). Το διάταγμα παρουσίαζε την ηγεμονία του επισκόπου της Ρώμης απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους σύμφωνα με την Πρωτοκαθεδρία του Πέτρου. Η Πρώτη Σύνοδος της Νίκαιας είχε προβλέψει ότι ο Έπαρχος θα μπορούσε να διώξει βίαια τον επίσκοπο που αγνοούσε κλήση του Πάπα στην Ρώμη.^[10] Ο Ιλάριος αναγκάστηκε να το αποδεχτεί και υποτάχθηκε στον Πάπα, με τον διάδοχο του Ιλάριου Ραβέννιο ο Λέων Α΄ μοίρασε τα αυτοκρατορικά δικαιώματα ανάμεσα στην Αρλ και στην Βιέν (450). Ο Διόσκορος Α΄ Αλεξανδρείας διάδοχος του Κύριλλου Α΄ στην Πατριαρχεία της Αλεξάνδρειας αρνήθηκε να δεχτεί την υποταγή του στον επίσκοπο της Ρώμης. Ο Λέων Α΄ αντέδρασε και του υπενθύμισε ότι ο Ευαγγελιστής Μάρκος ιδρυτής της εκκλησίας της Αλεξάνδρειας ήταν μαθητής του Αποστόλου Πέτρου, συνεπώς έπρεπε να υποταγεί στην εκκλησία του προκαθήμενου των Αποστόλων.^[11] Η Αφρικανική επαρχία Μαυριτανία Καισαρησία είχε διατηρήσει την Καθολική πίστη της Νίκαιας την εποχή που κατέλαβαν την Αφρική οι Βάνδαλοι, στάθηκαν πρόθυμοι να δηλώσουν υποταγή στον Λέων Α΄ και αναγνώρισαν την εξουσία του. Ο Λέων Α΄ έστειλε επιστολή στην εκκλησία της Μαυριτανίας (446) στην οποία τόνιζε τους κανόνες πειθαρχίας της εκκλησίας, ιδιαίτερα ότι οι λαϊκοί δεν έπρεπε να διοριστούν στην επισκοπή.^[8]

Σε επιστολή στους επισκόπους της Καμπανίας, του Πικηνόν και της Τοσκάνης (443) ο Λέων Α΄ απαιτούσε να τηρηθούν όλες οι εντολές των προκατόχων του. Ο Λέων Α΄ επέπληξε δριμύτατα τους επισκόπους της Σικελίας (447) για την παράβαση τους στο Ρωμαϊκό έθιμο του βαπτίσματος, στην Σύνολο που ακολούθησε διέταξε επισκόπους να μετέβουν στην Σικελία για να τους διδάξουν την ορθή πρακτική. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε διαιρεθεί τα περασμένα χρόνια σε Ανατολική και Δυτική (395), η Υπαρχία του Ιλλυρικού (Βαλκάνια) υπαγόταν εκκλησιαστικά στην Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τον Πάπα. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Α΄ έστειλε τον βικάριο του στην Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης με στόχο να την προστατέψει από τους στόχους που είχε σε αυτήν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Σε επιστολή προς τον αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Αναστάσιο (446) ο Λέων Α΄ τον εξέπληξε έντονα για την συμπεριφορά του σε έναν επίσκοπο και του τόνισε ότι πολλές από τις εξουσίες του ανήκαν στον επίσκοπο της Ρώμης. Ο Λέων Α΄ συγκεκριμένα έγραψε "η φροντίδα της παγκόσμιας εκκλησίας συγκλίνει μόνο στην Έδρα του Αγίου Πέτρου, πουθενά δεν πρέπει να διαχωρίζεται από την κεφαλή της".^[12] Μετά την δολοφονία του Έλληνα Πατριάρχη της Αλεξάνδρειας Προτέριου ο Λέων Α΄ επέλεξε ως αντικαταστάτη του τον Έλληνα Ορθόδοξο Κόπτη Τιμόθεο.^[7]

Παραπομπές

1. Pope St. Leo I (the Great) Catholic Encyclopedia, Νέα Υόρκη (1913), Robert Appleton Company
2. https://azbyka.ru/days/sv-lev-i
3. Sarkissian, Karekin (1965). The Council of Chalcedon and the Armenian Church (2nd ed.). New York.
4. http://www.liturgialatina.org/martyrologium/21.htm
5. Davis, SJ, Leo Donald (1990). The First Seven Ecumenical Councils (325–787): Their History and Theology (Theology and Life Series 21). Collegeville, MN: Michael Glazier/Liturgical Press. σ. 342
6. https://www.bartleby.com/lit-hub/lives-of-the-saints/volume-iv-april/st-leo-the-great-pope/
7. Kirsch, Johann Peter (1910). "Pope St. Leo I (the Great)" . In Herbermann, Charles (ed.). Catholic Encyclopedia. Τομ. 9. New York: Robert Appleton Company
8. https://www.ewtn.com/catholicism/library/saint-leo-the-great-5614
9. Asimov, Isaac (1967) The Roman Empire, Houghton Mifflin: Boston, σ. 236
10. Henry Bettenson, Chris Maunder, Documents of the Christian Church (Oxford University Press 2011), σ. 24
11. Bright, W (1911). "Dioscorus (1), patriarch of Alexandria". In Wace, Henry (ed.). Dictionary of Christian Biography (Christian Classics Ethereal Library, online ed.). London: John Murray. σ. 266
12. https://www.newadvent.org/fathers/3604014.htm

Πηγές

• Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. The Church in history. Vol. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press.
• Louise Ropes Loomis, (2006) The Book of Popes (Liber Pontificalis). Merchantville, NJ: Evolution Publishing.
• John Given, (2014) The Fragmentary History of Priscus: Attila, the Huns and the Roman Empire. Merchantville, NJ: Evolution Publishing.
• Basil Studer: Art."Leo the Great", in: A. DiBerardino: "Patrology IV", Westminster ML 1994, σσ. 589–612.
• Alois Grillmeier: "Christ in Christian Tradition", vols. 1 and 2/1, Westminster ML 1988/1987 (2nd revised edition).
• T. Jalland, The Life and Times of St. Leo the Great, London 1941.
• Hans Feichtinger: Die Gegenwart Christi in der Kirche bei Leo dem Großen, Frankfurt 2007
• Pope Leo's Tome ccel.org
• Early Church Texts The Tome of Leo in Greek and Latin with English translation.
• St Leo the Great the Pope of Rome Orthodox icon and synaxarion
• Opera Omnia by Migne Patrologia Latina with analytical indexes
• Hans Feichtinger: Die Gegenwart Christi in der Kirche bei Leo dem Großen, Frankfurt am Main u.a. 2007.
• Basil Studer: Art.Leo the Great, in A. DiBerardino: Patrology IV, Westminster ML 1994, S. 589–612.
• Alois Grillmeier: Jesus der Christus im Glauben der Kirche, Bd. 1 (Freiburg u.a. 1990), S. 734–750; Bd. 2/1 (Freiburg 1991), S. 131–200.
• Ekkart Sauser (1992). "Pope Leo I". In Bautz, Traugott (ed.). Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL) (in German). Vol. 4. Herzberg: Bautz. cols. 1425–1435.
• Rudolf Schieffer (1991). "Leo I. der Große". Lexikon des Mittelalters, V: Hiera-Mittel bis Lukanien (in German). Stuttgart and Weimar: J. B. Metzler. col. 1876–1877.

Πάπας Λέων Α΄ Γέννηση: περί το 400 Θάνατος: 10 Νοεμβρίου 461
Προκάτοχος Σίξτος Γ΄	Πάπας 29 Σεπτεμβρίου 440 - 10 Νοεμβρίου 461	Διάδοχος Ιλάριος

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Πάπας Λέων Α΄