Οντ Χάσελ

Ο Οντ Χάσελ (Odd Hassel, 17 Μαΐου 1897 - 11 Μαΐου 1981) ήταν Νορβηγός φυσικοχημικός, που βραβεύθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1969.

Οντ Χάσελ
Γέννηση	17 Μαΐου 1897 Όσλο, Νορβηγία
Θάνατος	11 Μαΐου 1981 (83 ετών) Όσλο, Νορβηγία
Εθνικότητα	Νορβηγός
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Όσλο
Σύζυγος	Δεν παντρεύτηκε
Γονείς	Ernst August Hassel
Βραβεύσεις	Βραβείο Νόμπελ Χημείας (1969)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέας	Φυσικοχημεία
Αξίωμα	καθηγητής πανεπιστημίου
Ιδιότητα	Φυσικοχημικός
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο του Όσλο
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Οντ Χάσελ γεννήθηκε στη Χριστιανία, το σημερινό Όσλο. Γονείς του ήταν ο ιατρός γυναικολόγος Ερνστ Χάσελ και η Ματίλντε Κλάβενες (Mathilde Klaveness). Το 1915 ο Οντ εισάχθηκε στο πανεπιστήμιο της πόλης, όπου σπούδασε φυσικομαθηματικά και χημεία, αποφοιτώντας το 1920. Μετά από ένα έτος ανάπαυλας, πήγε στο Μόναχο της Γερμανίας για να εργασθεί στο εργαστήριο του Καθηγητή Καζιμίρ Φάγιανς^[1]. Οι έρευνές του εκεί οδήγησαν στην ανίχνευση δεικτών απορροφήσεως. Στη συνέχεια, εγκαθιστάμενος στο Βερολίνο, εργάσθηκε στο Ινστιτούτο Κάιζερ Γουλιέλμου, όπου άρχισε να ερευνά θέματα στην κρυσταλλογραφία ακτίνων X^[2]. Προχώρησε στην έρευνά του με μία υποτροφία του Ιδρύματος Ροκφέλερ, που την εξασφάλισε με τη βοήθεια του Φριτς Χάμπερ. Το 1924 πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και μετά επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, όπου πέρασε την υπόλοιπη σταδιοδρομία του, εκλεγόμενος καθηγητής το 1934.^[3]

Το έργο του διακόπηκε τον Οκτώβριο του 1943, όταν μαζί με άλλους εργαζόμενους στο πανεπιστήμιο συνελήφθη και παραδόθηκε στις γερμανικές αρχές κατοχής. Πέρασε το επόμενο διάστημα σε αρκετά στρατόπεδα συγκεντρώσεως, μέχρι που απελευθερώθηκε τον Νοέμβριο του 1944.^[4]

Εκτός από το Βραβείο Νόμπελ Χημείας, το οποίο μοιράσθηκε με τον Βρετανό Ντέρεκ Μπάρτον, ο Χάσελ τιμήθηκε το 1964 με το Μετάλλιο Γκούλντμπεργκ-Βάαγκε από τη Νορβηγική Χημική Εταιρεία και με το Μετάλλιο Γκούνερους από τη Βασιλική Νορβηγική Εταιρεία Επιστημών και Γραμμάτων. Μία ετήσια διάλεξη που φέρει το όνομά του δίνεται στο Πανεπιστήμιο του Όσλο.

Οι έρευνές του

Ο Χάσελ ερεύνησε αρχικώς θέματα της ανόργανης χημείας, αλλά από το 1930 και μετά οι έρευνές του επικεντρώθηκαν σε προβλήματα που συνδέονται με τη μοριακή δομή, ιδίως του κυκλοεξανίου και των πααγώγων του. Γνώρισε στη νορβηγική επιστημονική κοινότητα τις έννοιες των ηλεκτρικών διπολικών ροπών και της περιθλάσεως των ηλεκτρονίων. Είναι περισσότερο γνωστός για τη θεμελίωση της τριδιάστατης φύσεως της μοριακής γεωμετρίας. Επικέντρωσε τις έρευνές του πάνω στα δακτυλιοειδή μόρια του άνθρακα, τα οποία υποπτεύθηκε ότι απλώνονταν στις τρεις διαστάσεις και δεν ήταν επίπεδα όπως πιστευόταν ως τότε. Χρησιμοποιώντας τον αριθμό των χημικών δεσμών ανάμεσα στα άτομα άνθρακα και υδρογόνου, ο Χάσελ απέδειξε ότι ήταν αδύνατο τα μόρια να υπάρχουν μόνο σε ένα επίπεδο. Αυτή η ανακάλυψη οδήγησε και στη βράβευσή του με το Νόμπελ, για τις συνεισφορές του «στην ανάπτυξη της έννοιας της διαμόρφωσης (τριτοταγούς δομής των μορίων)».

Παραπομπές

1. Candid Science III: More Conversations with Famous Chemists, Istvan Hargittai, Magdolna Hargittai, Imperial College Press, 2003.
2. Odd Hassel biography bookrags.com
3. Odd Hassel - The Nobel Prize in Chemistry 1969, nobelprize.org
4. Ottosen, Kristian, επιμ. (2004). Nordmenn i fangenskap 1940–1945 (στα Νορβηγικά) (2η έκδοση). Όσλο: Universitetsforlaget. σελ. 289. ISBN 82-15-00288-9.

Βιβλιογραφία

• Oakes, E. (2002). A to Z of Chemists. Facts on File Science library : Notable scientists. Νέα Υόρκη: VB Hermitage. ISBN 0-8160-4579-8.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Οντ Χάσελ

• Hassel's Βιογραφία στο Ίδρυμα Nobel
• Hassel's Nobel Lecture «Structural Aspects of Interatomic Charge-Transfer Bonding», η διάλεξή του κατά την απονομή του Βραβείου Nobel