Remove ads
Ο Μπερτράν ντυ Γκεκλέν (γαλλικά: Bertrand du Guesclin) (περ. 1320 - 1380), ήταν Βρετόνος ευγενής, κοντόσταυλος της Γαλλίας και της Καστίλης, Γάλλος ήρωας, σημαντικός αρχηγός του βασιλείου της Γαλλίας στο πρώτο μέρος του Εκατονταετούς Πολέμου.[3]
| Μπερτράν ντυ Γκεκλέν | |
|---|---|
 Ο Μπερτράν ντυ Γκεκλέν στη μάχη του Κοσερέλ, 1364 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Bertrand Du Guesclin (Γαλλικά) |
| Γέννηση | Δεκαετία του 1320[1] ή 1320[1][2] Broons |
| Θάνατος | 13 Ιουλίου 1380[1] Châteauneuf-de-Randon |
| Τόπος ταφής | Βασιλική Σαιν-Ντενί και Monument du cœur de Bertrand du Guesclin |
| Χώρα πολιτογράφησης | Γαλλία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Μέσα Γαλλικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός ιππότης |
| Περίοδος ακμής | 1335 |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Jeanne de Laval-Tinténiac Tiphaine Raguenel |
| Γονείς | Robert II du Guesclin |
| Αδέλφια | Olivier du Guesclin |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | Κοντόσταβλος της Γαλλίας και Constable of Castile/στρατός ξηράς |
| Πόλεμοι/μάχες | Εκατονταετής Πόλεμος, Castilian Civil War, War of the Breton Succession, Battle of Cocherel, Battle of Auray, Battle of Nájera και Battle of Montiel |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Κοντόσταβλος της Γαλλίας |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Μπερτράν ντυ Γκεκλέν γεννήθηκε στο Μπρον κοντά στο Ντινάν, στη Βρετάνη, πρωτότοκος γιος του Ρομπέρ ντυ Γκεκλέν και της Ζαν ντε Μαλμαίν. Η ημερομηνία γέννησής του είναι άγνωστη, αλλά πιστεύεται ότι γεννήθηκε γύρω το 1320. Η οικογένειά του ήταν Βρετόνοι κατώτεροι ευγενείς γαιοκτήμονες, άρχοντες του Μπρον.
Το πορτρέτο που μας άφησαν οι ιστορικοί τον περιγράφουν ως άσχημο, με κοντά πόδια και δυσανάλογα φαρδείς ώμους, μακριά χέρια, μεγάλο στρογγυλό και άχαρο κεφάλι, με «δέρμα μαύρο σαν αυτό του κάπρου».[4] Η ασχήμια του (το Άσμα του Μπερτράν ντυ Γκεκλέν του τρουβέρου Κυβελιέ αναφέρει γι' αυτόν ότι ήταν «το πιο άσχημο παιδί που υπήρχε από τη Ρεν ως το Ντινάν» [5]) και η βιαιότητά του αντισταθμίζονταν από την τόλμη, την εξυπνάδα και τη γενναιότητά του.
Κατά τη διάρκεια ενός τουρνουά στη Ρεν το 1337, ένας άγνωστος ιππότης θριάμβευσε έναντι όλων των αντιπάλων του, ο τελευταίος από τους οποίους κατάφερε να σηκώσει το γείσο του κράνους του. Έτσι αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο για τον νεαρό Μπερτράν ντυ Γκεκλέν, στον οποίο ο πατέρας του είχε απαγορεύσει τη συμμετοχή σε αυτό το τουρνουά. Η σκηνή απεικονίστηκε αιώνες αργότερα από τον ζωγράφο Πιέρ Ρεβουάλ, στον πίνακα Το τουρνουά, (1812).[6]
Remove ads
Έλαβε μέρος στον πόλεμο διαδοχής της Βρετάνης (1341–1364) στο πλευρό του Καρόλου του Μπλουά. Τον Κάρολο υποστήριζε το γαλλικό στέμμα, ενώ ο αντίπαλός του Ιωάννης του Μονφόρ, ήταν σύμμαχος με την Αγγλία.
Ο Ντυ Γκεκλέν χρίσθηκε ιππότης το 1354. Το 1356–57, υπερασπίστηκε με επιτυχία τη Ρεν ενάντια στην πολιορκία των Βρετόνων-Άγγλων υπό τον Ερρίκο, δούκα του Λάνκαστερ, εφαρμόζοντας τακτική ανταρτοπόλεμου κρυμμένος με τους στρατιώτες του στα παρακείμενα δάση, εξ ου και το προσωνύμιο «Μαύρος Σκύλος της Μπροσελιάντ». Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, σκότωσε τον Άγγλο ιππότη Γουίλιαμ Μπάμπορο που τον είχε προκαλέσει σε μονομαχία.[7]
Η αντίστασή του βοήθησε να αποκατασταθεί το ηθικό των Βρετόνων-Γάλλων μετά τη μάχη του Πουατιέ και την αιχμαλωσία του βασιλιά Ιωάννη Β΄, και η τόλμη και η στρατηγική του προκάλεσαν την προσοχή του δελφίνου Καρόλου.
Μάχη του Κοσερέλ
Όταν έγινε βασιλιάς το 1364, ο Κάρολος Ε΄ τον έστειλε εναντίον του Καρόλου Β΄της Ναβάρας, ο οποίος διεκδικούσε το δουκάτο της Βουργουνδίας, το οποίο ο Κάρολος προόριζε για τον αδελφό του, Φίλιππο. Στις 16 Μαΐου, συνάντησε τον στρατό των Άγγλων-Ναβαρέζων υπό τη διοίκηση του Ιωάννη Γ΄ του Γκραγύ στο Κοσερέλ (Νορμανδία) και απέδειξε την ικανότητά του διώχνοντας τον εχθρό. Η νίκη ανάγκασε τον Κάρολο Β΄ σε ειρήνη με τον Γάλλο βασιλιά και εξασφάλισε το δουκάτο της Βουργουνδίας για τον Φίλιππο. Ο βασιλιάς τον αντάμειψε ορίζοντάς τον γενικό διοικητή του δουκάτου της Νορμανδίας και του παραχώρησε την κομητεία της Λονγκβίλ.[8]
Μάχη της Ωραί
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1364, στη μάχη της Ωραί, ο στρατός του δούκα της Βρετάνης Καρόλου του Μπλουά ηττήθηκε από τον Ιωάννη Δ΄ της Βρετάνης και τις αγγλικές δυνάμεις. Ο Κάρολος σκοτώθηκε πολεμώντας. Μετά από ιπποτική αντίσταση, ο Ντυ Γκεκλέν παραδόθηκε και συνελήφθη αιχμάλωτος. Ο Κάρολος Ε΄ πλήρωσε λύτρα 100.000 φράγκα για την απελευθέρωσή του.
Remove ads
Μετά την απελευθέρωσή του, το 1366 ο βασιλιάς τον έστειλε στην Ισπανία. Εκεί εξυπηρέτησε τα συμφέροντα του Ερρίκου της Τρασταμάρα στον αγώνα ενάντια στον ετεροθαλή αδελφό του, βασιλιά Πέτρο της Καστίλης. Συγχρόνως, απάλλαξε τη Γαλλία από τις Γκραντ Κομπανί, ομάδες ξένων μισθοφόρων που λεηλατούσαν τη Γαλλία μετά την ειρήνη με τη Συνθήκη του Μπρετινί, πείθοντας τους ηγέτες τους να συμμετάσχουν μαζί του στην αποστολή στην Καστίλη.[9] Εκεί, ο Ντυ Γκεκλέν κατέλαβε πολλά φρούρια και τέλος την πρωτεύουσα Μπούργος.
Ως ανταμοιβή, ο νέος βασιλιάς της Καστίλης Ερρίκος, τον ανακήρυξε διάδοχό του ως κόμη της Τρασταμάρα και τον έστεψε βασιλιά της Γρανάδας, αν και αυτό το βασίλειο δεν είχε ακόμη ανακτηθεί από τους Άραβες.
Μάχη της Νάχερα
Ωστόσο, ο στρατός του Ερρίκου ηττήθηκε το 1367 στη Νάχερα από τις δυνάμεις του Πέτρου, που τώρα διοικούνταν από τον Εδουάρδο τον Μαύρο Πρίγκιπα. Ο Ντυ Γκεκλέν αιχμαλωτίστηκε ξανά και ελευθερώθηκε πάλι με λύτρα του Καρόλου Ε΄, ο οποίος τον θεωρούσε ανεκτίμητο. Ωστόσο, ο αγγλικός στρατός αποδεκατίστηκε στη μάχη καθώς τέσσερις Άγγλοι στρατιώτες στους πέντε σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Ο Μαύρος Πρίγκιπας, άρρωστος από δυσεντερία, απέσυρε σύντομα την υποστήριξή του στον Πέτρο.
Μάχη του Μοντιέλ
Το 1369, οι Ντυ Γκεκλέν και ο Ερρίκος ανανέωσαν την επίθεση, νικώντας τον Πέτρο στην αποφασιστική μάχη του Μοντιέλ (1369).
Μετά τη μάχη, ο Πέτρος κατέφυγε στο κάστρο του Μοντιέλ, όπου εγκλωβίστηκε. Σε μια προσπάθεια δωροδοκίας του Ντυ Γκεκλέν, ο Πέτρος παρασύρθηκε σε παγίδα έξω από τα τείχη του κάστρου του. Στη μονομαχία που ακολούθησε, ο ετεροθαλής αδελφός του Ερρίκος τον σκότωσε.
Κατά τη διάρκεια της μονομαχίας, ο Ντυ Γκεκλέν βοήθησε τον Ερρίκο και έκτοτε του αποδίδεται η φράση «Ni quito ni pongo rey, pero ayudo a mi señor» (ούτε κατεβάζω ούτε ανεβάζω βασιλιάδες, αλλά βοηθώ τον Κύριό μου), φράση που χρησιμοποιείται στα ισπανικά για οποιονδήποτε χαμηλότερου βαθμού κάνει ό,τι έχει διαταχθεί ή αναμένεται να κάνει, αποφεύγοντας κάθε ανησυχία για τη δικαιοσύνη ή την αδικία μιας τέτοιας ενέργειας και αρνούμενος κάθε ευθύνη.[10]
Ο θάνατος του Πέτρου της Καστίλης στις 23 Μαρτίου 1369 σηματοδότησε το τέλος του εμφυλίου πολέμου της Καστίλης. Ο νικηφόρος ετεροθαλής αδελφός του στέφθηκε βασιλιάς ως Ερρίκος Β΄της Καστίλης.
Ο Ερρίκος ονόμασε τον Ντυ Γκεκλέν δούκα της Μολίνα και έκανε συμμαχία με τον Γάλλο βασιλιά Κάρολο Ε΄.
Remove ads
Ο Εκατονταετής πόλεμος με την Αγγλία ξανάρχισε το 1369 και ο Ντυ Γκεκλέν ανακλήθηκε από την Καστίλη το 1370 από τον Κάρολο Ε΄, ο οποίος του έδωσε το αξίωμα του κοντόσταυλου της Γαλλίας, στρατιωτικό ηγέτη της χώρας με αποστολή να εκδιώξει τους Άγγλους. Κατά παράδοση, αυτό το αξίωμα δίνονταν πάντα σε έναν μεγάλο ευγενή, όχι σε κάποιον σχετικά χαμηλής καταγωγής όπως ο Ντυ Γκεκλέν, αλλά ο βασιλιάς χρειαζόταν κάποιον εξαιρετικό επαγγελματία στρατιωτικό. Στην πράξη, ως κοντόσταυλος, αντιμετώπιζε συνεχώς δυσκολίες στο να κάνει τους αριστοκράτες ηγέτες να υπηρετούν υπό τις διαταγές του και ο πυρήνας των στρατευμάτων του ήταν πάντα η προσωπική του συνοδεία.[11]
Εκδίωξη των Άγγλων
Νίκησε αμέσως τα υπόλοιπα του αγγλικού στρατού στη μάχη του Πονβαλαίν (1370) και στη συνέχεια απώθησε τους Άγγλους και ανακατέλαβε το Πουατού και τη Σαιντόνζ, αναγκάζοντας τον Μαύρο Πρίγκιπα να εγκαταλείψει τη Γαλλία. Στη συνέχεια, αναχαίτισε τον δούκα του Λάνκαστερ στην Ιλ-ντε-Φρανς.
Στις επιχειρήσεις του ακολούθησε την τακτική της «καμένης γης» ενάντια στον εχθρό που τον έφερνε στα πρόθυρα της απελπισίας από την πείνα και τις ασθένειες. Στη συνέχεια επιτίθονταν στους αποδυναμωμένους εχθρούς μέσω ξαφνικών παρενοχλητικών επιχειρήσεων που πραγματοποιούσαν μικρές και ιδιαίτερα ευέλικτες μονάδες.
Το 1372, ο γαλλο-καστιλιανός στόλος κατέστρεψε τον αγγλικό στόλο στη μάχη της Λα Ροσέλ, όπου αιχμαλωτίστηκαν περισσότεροι από 400 Άγγλοι ιππότες και 8.000 στρατιώτες. Περνώντας τη Μάγχη, ο Ντυ Γκεκλέν οργάνωσε καταστροφικές επιδρομές στις ακτές της Αγγλίας σε αντίποινα για τις αγγλικές επιδρομές.
Ο Ντυ Γκεκλέν καταδίωξε τους Άγγλους στη Βρετάνη από το 1370 έως το 1374 και νίκησε οριστικά τον αγγλικό στρατό στη μάχη του Σιζέ το 1373, θέτοντας τέλος στην αγγλική κυριαρχία στη Γαλλία.[12] Το 1380, οι Άγγλοι κατείχαν μόνο το Καλαί και λίγες άλλες παράκτιες πόλεις.
Αποδοκίμασε τη γαλλική πολιτική του Καρόλου Ε΄ στη Βρετάνη το 1378 και συμμετείχε στη γαλλική εκστρατεία για την υποταγή του ανεξάρτητου δουκάτου με μισή καρδιά.
Remove ads
Ικανός, τακτικός, πιστός και πειθαρχημένος πολεμιστής, ο Ντυ Γκεκλέν ανακατέλαβε μεγάλο μέρος της Γαλλίας που είχε καταληφθεί από τους Άγγλους. Αρρώστησε και πέθανε στις 13 Ιουλίου 1380 στο χωριό Σατωνέφ-ντε-Ραντόν (Λοζέρ), ενώ βρισκόταν σε στρατιωτική αποστολή κατά των Γκραντ Κομπανί, ομάδες ξένων μισθοφόρων που λεηλατούσαν τη Γαλλία, καθώς το 1380 είχε αναλάβει τη στρατιωτική διοίκηση του Λανγκεντόκ. Με εντολή του Καρόλου Ε΄ ενταφιάστηκε στο Σαιν-Ντενί στον τόπο ταφής των Βασιλέων της Γαλλίας, ο οποίος αργότερα λεηλατήθηκε και καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Η καρδιά του φυλάσσεται στη βασιλική του Σαιν-Σωβέρ στο Ντινάν.[13]
Remove ads
Ο Μπερτράν Ντυ Γκεκλέν παραμένει, με την Ιωάννα της Λωρραίνης, θρυλική φυσιογνωμία στον αγώνα ενάντια στους Άγγλους εισβολείς και σύμβολο του εθνικού αισθήματος.[12]
Λόγω της πίστης του Ντυ Γκεκλέν στη Γαλλία, οι Βρετόνοι εθνικιστές του 20ού αιώνα τον θεωρούσαν «προδότη» της Βρετάνης. Κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, το φιλοναζιστικό Κοινωνικό-Εθνικό Εργατικό Κίνημα της Βρετάνης κατέστρεψε ένα άγαλμά του στη Ρεν. Το 1977 το Μέτωπο Απελευθέρωσης των Βρετόνων κατέστρεψε ένα άγαλμά του στο Μπρον.[14]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads