Κολχικό Θεσσαλονίκης

Το Κολχικό, παλαιότερα γνωστό ως Μπαλάφτσα ή Μπάλεβετς, είναι κωμόπολη της δημοτικής ενότητας Λαγκαδά του δήμου Λαγκαδά. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πραγματικό πληθυσμό 2.062 κατοίκων.^[1] Βρίσκεται στα βόρεια της Θεσσαλονίκης σε απόσταση 28 χιλιομέτρων από αυτή. Είναι χτισμένο στη ρίζα των αντερισμάτων του όρους Βερτίσκος σε υψόμετρο 160μ. Κάτω από την κωμόπολη απλώνεται ο πλούσιος κάμπος του, που φτάνει ως τη λίμνη Κορώνεια.

Κολχικό
Κολχικό Κολχικό
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρική Μακεδονία
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Νομός	Θεσσαλονίκης
Υψόμετρο	160 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	1.551
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Μπαλάφτσια ή Μπάλεβιτς
Ταχ. κώδικας	572 00
Τηλ. κωδικός	2394
δεδομένα

Ιστορία

Σύμφωνα με ευρήματα, τα οποία βρέθηκαν σε διάφορα σημεία της κωμόπολης, υποδηλώνεται ότι ο οικισμός κατοικείται από τη νεολιθική εποχή. Παλαιότερη ονομασία του χωριού, που έχει βρεθεί σε ιστορικές πηγές είναι Βαλάντιο(το), ωστόσο με την κάθοδο των Σλάβων στα βυζαντινά χρόνια και αργότερα στα χρόνια του οθωμανικού ζυγού, το χωριό ονομαζόταν Μπαλάφτσα ή Μπάλεβιτς, όνομα του οποίου το πρόθεμα μπαλ- στην ντοπιολαλιά σήμαινε ψύλλος, πράγμα που έμμεσα δηλώνει την καλλιέργεια σιτηρών, στα οποία θέλοντας και μη υπήρχαν ψύλλοι.

Το 1885 επίσης, γεννήθηκε στο Κολχικό ο Μακεδονομάχος Σταύρος Καζαντζής (Μπαρέτης) ο οποίος το 1906 σε ηλικία 21 ετών μυείται και παίρνει μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα και στις 9 Μαρτίου 1912 στη Σάμο εκτέλεσε τον ηγεμόνα του νησιού, καθώς και υποστηρικτή της φιλότουρκικής πολιτικής, Ανδρέα Έμμ. Κοπάση και οδήγησε τη Σάμο ένα βήμα πιο κοντά στην ένωση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Το Κολχικό είναι γενέτειρα και των Μακεδονομάχων, Κωνσταντίνου Απρίλη και Ιωάννη (Γιοβάννη) Ζλατάνου, οι οποίοι ανέπτυξαν δράση κατά των κομιτατζήδων, ο πρώτος ως οπλίτης και ο δεύτερος ως Πράκτωρ Β' τάξεως συνεργαζόμενος με το σώμα του Ράμναλη. Το Κολχικό απελευθερώθηκε από τον τουρκικό και βουλγάρικο ζυγό στις 26 Οκτωβρίου του 1912. Η κοινότητα Κολχικού τον Οκτώβριο του 2012, στα πλαίσια του εορτασμού από 100 χρόνια απελευθέρωσης της κωμόπολης, πραγματοποίησε την ονομασία της κεντρικής πλατείας, την οποία ονόμασε Πλατεία Μακεδονομάχου Σταύρου Δ. Μπαρέτη, προς μνήμην του ηρώα.

Το 1922 μετά τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής και τη Μικρασιατική καταστροφή με την εφαρμογή του μέτρου της υποχρεωτικής Ανταλλαγής πληθυσμών εγκαταστάθηκαν στην κωμόπολη πρόσφυγες από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Στην κωμόπολη επίσης, λίγο πριν από την εγκατάσταση των προσφύγων, εγκαταστάθηκαν και Βλάχικοι πληθυσμοί από τα Μεγάλα Λιβάδια του Πάικου και τη Δυτική Μακεδονία.

Πολιτισμός - Αθλητισμός

Στο Κολχικό λειτουργούν διάφοροι πολιτιστικοί και αθλητικοί σύλλογοι, απόδειξη ότι ο πολιτισμός και ο αθλητισμός είναι στοιχεία των κατοίκων της κωμόπολης. Όσον αφορά τον πολιτισμό, υπάρχει ο Λαογραφικός Όμιλος Κολχικού "Βαλάχτσια",^[2] ο οποίος εδρεύει από το 1979 από πρωτοβουλία μερικών κατοίκων της κωμόπολης, με σκοπό τη διατήρηση της ντόπιας Μακεδονικής μουσικοχορευτικής παράδοσης. Ο όμιλος επίσης, το 2005 κατέφυγε στη θεμελίωση και ανέγερση λαογραφικού μουσείου(http://www.youtube.com/watch?v=_IPKC5c_b_M), για τη συλλογή και διάσωση παλαιών αντικειμένων του τόπου. Επίσης, ο Λ.Ο. Κολχικού στα μέσα του Ιουλίου, πραγματοποιεί πολιτιστικές εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Αγία Παρασκευής (πολιούχος της κωμόπολης). Την εκδήλωση πλαισιώνει πλήθος κόσμου τόσο από χωριά της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας όσο και από την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Ακόμα υπάρχει ο Ποντιακός Σύλλογος Κολχικού "Άγιος Ευγένιος Τραπεζούντας, ο οποίος ιδρύθηκε το 1978 από πόντιους πρόσφυγες από την περιοχή της Τραπεζούντας (σιμοχώρια) και στόχος του είναι η διατήρηση της ποντιακής παράδοσης και πολιτισμού. Ο Ποντιακός σύλλογος έχει προχωρήσει στην ανέγερση του Ι.Ν. Αγίου Ευγενίου Τραπεζούντας. Κάθε χρόνο την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου πραγματοποιούνται οι μεγάλες καλοκαιρινές εκδηλώσεις του συλλόγου, "ΕΥΓΕΝΕΙΑ".

Όσον αφορά τον αθλητισμό, υπάρχει ο ποδοσφαιρικός σύλλογος Κεραυνός Κολχικού με μεγάλη διάκριση με την συμμετοχή του στο πρωτάθλημα της Γ' Εθνικής Κατηγορίας και με πρωταγωνιστικό ρόλο στις ερασιτεχνικές κατηγορίες. Επίσης υπάρχει, ο ομώνυμος Πρότυπος Παλαιστικός Σύλλογος, ο οποίος εμπνεύστηκε από τον Δάσκαλο και Μεσογειονίκη Ιορδάνη Καραγεωργίου και οι αθλητές του συλλόγου έχουν ολυμπιακές, πανευρωπαϊκές και παγκόσμιες διακρίσεις.

Στο Κολχικό λειτουργεί νηπιαγωγείο, δημοτικό, Γυμνάσιο-Λύκειο καθώς και δημοτικός παιδικός σταθμός. Επίσης, λειτουργεί σύγχρονη μονάδα της Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, η οποία εξυπηρετεί δωρεάν τους κτηνοτρόφους της περιοχής.

Μνημεία και αξιοθέατα

Η ιδιαίτερη σχέση των κατοίκων του Κολχικού με τη θρησκεία, φαίνεται από τις πολλές εκκλησίες που κατακλύζουν την κωμόπολη. Ο μεταβυζαντινός ναός της Αγίας Παρασκευής, η οποία είναι και πολιούχος της κωμόπολης, βρίσκεται βορειανατολικά της κεντρικής πλατείας. Είναι ρυθμού τρίκλινη βασιλική και έχει αγίασμα στη δεξιά του πλευρά, χρονολογείται από τις αρχές του 1700. Στο Κολχικό υπάρχει οργανωμένη πίστα καρτ και αρκετά κέντρα αναψυχής. Επίσης, υπάρχει δασικός όγκος, ο οποίος φιλοξενεί πολλούς λάτρες της φύσης και όχι μόνο. Σήμα κατατεθέν του Κολχικού αποτελεί και το ποτάμι της κωμόπολης (Στάρα ριέκα = Γέρικο ποτάμι), το οποίο ξεκινάει την πορεία του από το Βερτίσκο και εκβάλει στη λίμνη Κορώνεια. Τον θρησκευτικό πλούτο του χωριού συμπληρώνουν τα δυο εξωκλήσια, τα οποίες είναι αφιερωμένα στον Άγιο Γεώργιο και στην Αγία Κυριακή.

Συγκοινωνία

Το χωριό, εξυπηρετείται από την γραμμή 91Α και 91Β του ΟΑΣΘ, όπως επίσης και με την γραμμή 83Α. Η γραμμή 91Α έχει αφετηρία τον Λαγκαδά με τέρμα την Ανάληψη και καλύπτει την είσοδο του Κολχικού, το γήπεδο, την κοινότητα, την κεντρική πλατεία και το κάτω μέρος του. Η γραμμή 91Β συμπληρώνει και το γυμνάσιο του χωριού τις πρωινές ώρες. Τέλος η γραμμή 83Α έχοντας τις καθημερινές μόνο δύο δρομολόγια πολύ νωρίς έχουν αφετηρία την Ανάληψη, διασχίζει την ίδια διαδρομή με την 91Α μόνο που τέρμα έχει τα πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, εξυπηρετώντας έτσι και το κέντρο (ΠΛατεία Αριστοτέλους).

Επίσης η γραμμή των ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης "Λαγκαδάς - Ρεντίνα" εξυπηρετεί το συγκεκριμένο χωριό. ^[3]

Εκπαίδευση

Στο χωριό υπάρχει ένα νηπιαγωγείο, ένα δημοτικό σχολείο, και Γυμνάσιο - Λύκειο στη νοτιοδυτική πλευρά του χωριού.

Σημαντικά τοπωνύμια του Κολχικού

• Καμάρα (παλαιότερα Καμάρτσκα ριέκα), τοποθεσία στην είσοδο της κωμόπολης, όμοια με καμάρα από την οποία περνά το ποτάμι που διασχίζει τον οικισμό και στο συγκεκριμένο σημείο σχηματίζει καταρράκτη.
• Γκραντίστι, τοποθεσία βόρεια της κωμόπολης στην οποία υπάρχει δασικός όγκος από πεύκα.
• Τσιφλίκι, τοποθεσία που στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν τα κτήματα (τσιφλίκια) των Τούρκων και βρίσκεται νότια του οικισμού.
• Μπεϊλίκ, τοποθεσία βορειοδυτικά που στην περίοδο της Τουρκοκρατίας έμενε ο Μπέης (τουρκικό αξίωμα) της κωμόπολης.

Παραπομπές

1. «Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) Πραγματικός Πληθυσμός 2011». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2013.
2. Ιστοσελίδα του Λαογραφικού συλλόγου Κολχικού "Βαλάχτσια" www.balaxtsia.gr
3. «91α Διαδρομή: Δρομολόγια, Στάσεις & Χάρτες - Από Τ.Σ. Ανάληψης (Ενημερώθηκε)». moovitapp.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2024.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστοσελίδα Δήμου Λαγκαδά.