Κοινό των Ιώνων

Το Κοινό των Ιώνων (ή Ιωνική Δωδεκάπολη) ήταν μία ομοσπονδία των πόλεων της Ιωνίας. Σχηματίστηκε ως θρησκευτική ένωση αντίστοιχη με τις αμφικτυονίες της ηπειρωτικής Ελλάδας και κέντρο της είχε το Πανιώνιο, ιερό χώρο στην Μυκάλη αφιερωμένο στον Ελικώνιο Ποσειδώνα. Στο κοινό συμμετείχαν οι δώδεκα ισχυρότερες πόλεις των Ιώνων, η Μίλητος, η Μυούς, η Πριήνη, η Έφεσος, η Κολοφώνα, ή Λέβεδος, η Τέως, οι Κλαζομενές, η Φώκαια, η Ερυθρές και οι νησιωτικές πόλεις Χίος και Σάμος^[1]. Για τον λόγο αυτόν ονομαζόταν και Ιωνική Δωδεκάπολη.

Οι πόλεις της Ιωνικής Δωδεκάπολης

Ιωνία

• Νότια 3: η Μίλητος, η Μυούς και η Πριήνη = Καρία
• Βόρεια 6: η Έφεσος, η Κολοφώνα, ή Λέβεδος, η Τέως, οι Κλαζομενές και η Φώκαια = Λυδία
• Βορειοδυτικά και νησί 2: η Ερυθρές και η νησιώτικη πόλη Χίος
• Νοτιοδυτικά νησί 1: η Σάμος

Δημιουργία του κοινού

Πιστεύεται πως το κοινό δημιουργήθηκε στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. και ήταν αποτέλεσμα του Μελιακού Πολέμου, του πολέμου δηλαδή που διεξήγαγαν οι δώδεκα ισχυρότερες πόλεις της Ιωνίας εναντίον της πόλης Μελία που βρισκόταν στην χερσόνησο της Μυκάλης. Η Μελία ήταν πιθανόν Καρική πόλη που συγκρούστηκε τελικά με τους γείτονές της Ίωνες που εξαπλώνονταν στην περιοχή. Μετά την ήττα της Μελίας τα εδάφη της μοιράστηκαν μεταξύ των κοντινών πόλεων της Σάμου, της Μιλήτου, της Εφέσου και της Πριήνης. Στην θέση της πόλης δημιουργήθηκε το Πανιώνιο που έγινε θρησκευτικό κέντρο των Ιώνων^[2].

Ιστορία του ιερού

Το ιερό φαίνεται πως διαμορφώθηκε κατά την διάρκεια του 7ου αιώνα π.Χ. Το συμβούλιο του κοινού συνεδρίαζε στο Πανιώνιο στην Μυκάλη. Παρά την ύπαρξη της ομοσπονδίας τα συμφέροντα της κάθε πόλης παρέμεναν πάνω από το κοινό συμφέρον των Ιώνων, με αποτέλεσμα το κοινό να μην μπορέσει να δημιουργήσει μία κοινή άμυνα εναντίον των Λυδών και των Περσών. Κατάφερε παρ'όλα αυτά να οργανώσει την Ιωνική επανάσταση μεταξύ 499 και 493 π.Χ. Μετά την αποτυχία της επανάστασης οι Πέρσες διέλυσαν το κοινό. Η λειτουργία του κοινού αποκαταστάθηκε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. κυρίως μετά την απελευθέρωση των Ιωνικών πόλεων από τον Μέγα Αλέξανδρο. Στην ελληνιστική περίοδο εκτός από τα Πανιώνια διεξάγονταν πλέον και τα Αλεξάνδρεια προς τιμήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Την περίοδο αυτή συμμετείχε στο κοινό και η Σμύρνη ως δέκατη τρίτη πόλη^[2].

Παραπομπές

1. Βικιθήκη - Ηροδότου Ιστορία, βιβλίο 1.142 Μίλητος μὲν αὐτέων πρώτη κέεται πόλις πρὸς μεσαμβρίην, μετὰ δὲ Μυοῦς τε καὶ Πριήνη. 4 αὗται μὲν ἐν τῇ Καρίῃ κατοίκηνται κατὰ ταὐτὰ διαλεγόμεναι σφίσι, αἵδε δὲ ἐν τῇ Λυδίῃ, Ἔφεσος Κολοφὼν Λέβεδος Τέως Κλαζομεναὶ Φώκαια· αὗται δὲ αἱ πόλιες τῇσι πρότερον λεχθείσῃσι ὁμολογέουσι κατὰ γλῶσσαν οὐδέν, σφισι δὲ ὁμοφωνέουσι. ἔτι δὲ τρεῖς ὑπόλοιποι Ἰάδες πόλιες, τῶν αἱ δύο μὲν νήσους οἰκέαται, Σάμον τε καὶ Χίον, ἡ δὲ μία ἐν τῇ ἠπείρῳ ἵδρυται, Ἐρυθραί. Χῖοι μέν νυν καὶ Ἐρυθραῖοι κατὰ τὠυτὸ διαλέγονται, Σάμιοι δὲ ἐπ᾽ ἑωυτῶν μοῦνοι. οὗτοι χαρακτῆρες γλώσσης τέσσερες γίνονται.
2. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, το κοινό των Ιώνων

1. Βικιθήκη - Ηροδότου Ιστορία, βιβλίο 1.142 Προς νότο η πρώτη πόλη στη σειρά είναι η Μίλητος, ύστερα έρχονται η Μυούς και η Πριήνη· αυτές βρίσκονται στην Καρία και μιλούν το ίδιο ιδίωμα μεταξύ τους. Οι πόλεις πάλι στη Λυδία είναι η Έφεσος, η Κολοφών, Λέβεδος, Τέως, Κλαζομεναί και η Φώκαια· [1.142.4] αυτές οι πόλεις δε συμφωνούν καθόλου ως προς τη γλώσσα τους με εκείνες που αναφέραμε πρωτύτερα, ενώ μεταξύ τους έχουν το ίδιο ιδίωμα. Υπολείπονται άλλες τρεις ιωνικές πόλεις, που οι δύο είναι χτισμένες σε νησιά, στη Σάμο και στη Χίο, ενώ η τρίτη βρίσκεται στη στεριά, δηλαδή οι Ερυθραί· Χίοι και Ερυθραίοι μιλούν το ίδιο ιδίωμα, ενώ οι Σάμιοι το ιδιαίτερο δικό τους. Έτσι τα γλωσσικά ιδιώματα γίνονται τέσσερα.