Κατάρρινοι

Κατάρρινοι (μικροτάξη: Catarrhini) ονομάζεται μία από τις δύο υποδιαιρέσεις των ανώτερων πρωτευόντων (ή άλλη είναι η μικροτάξη Πλατύρρινοι ή μαϊμούδες Νέου Κόσμου). Αποτελείται από τα Κερκοπιθηκοειδή (μαϊμούδες Παλαιού Κόσμου) και τους πιθήκους (δηλαδή τις οικογένειες Ανθρωποειδή και Υλοβατίδες). Αυτές οι ομάδες περιλαμβάνουν είδη όπως οι ουρακοτάγκοι, οι γορίλες, οι άνθρωποι, ο χιμπαντζήδες, οι γίββωνες και άλλοι. Όλα τα είδη είναι ενδημικά στην Αφρική και την Ασία.

Κατάρρινοι Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Ύστερη Ηώκαινος – σήμερα
Petit-cercopithecus-hamlyni.jpg
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata) Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammalia) Τάξη: Πρωτεύοντα (Primates) Υποτάξη: Απλόρρινοι (Haplorrhini) Ανθυποτάξη: Σιμιόμορφα (Simiiformes) Μικροτάξη: Κατάρρινοι (Catarrhini) É. Geoffroy, 1812
Οικογένειες
Κερκοπιθηκίδες (Cercopithecidae) Υλοβατίδες (Hylobatidae) Ανθρωπίδες (Hominidae)

Περιγραφή

Όπως και οι πλατύρρινοι (με εξαίρεση το γένος Aotus), οι κατάρρινοι είναι ημερόβια ζώα.^[1]

Οι πίθηκοι δεν έχουν ουρές.^[2] Οι ουρές των κερκοπιθηκοειδών δεν είναι συλληπτήριες, αλλά βοηθούν στην ισορροπία. Οι κατάρρινοι έχουν επίπεδα νύχια.^[1] Έχουν συλληπτήρια χέρια, και όλοι εκτός από τους ανθρώπους έχουν επίσης συλληπτήρια πόδια.^[3] Ο οδοντικός τους τύπος είναι ${\displaystyle {\tfrac {2.1.2.3}{2.1.2.3}}}$.^[1]

Τα περισσότερα είδη παρουσιάζουν σημαντικό φυλετικό διμορφισμό, και τα περισσότερα, αλλά όχι όλα, ζουν σε κοινωνικές ομάδες.

Ταξινόμηση και εξέλιξη

Οι πίθηκοι και οι μαϊμούδες Παλαιού Κόσμου (κερκοπιθηκοειδή) διασπάστηκαν από την εξελικτική πορεία των μαϊμούδων Νέου Κόσμου (πλατύρρινοι) περίπου 35 εκατομμύρια χρόνια πριν. Η μεγαλύτερη διαίρεση μέσα στην ομάδα των κατάρρινων συνέβη περίπου 25 εκατομμύρια χρόνια πριν, με τους γίββωνες να αποσπούνται από την εξελικτική πορεία των μεγάλων πιθήκων (στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι άνθρωποι) περίπου 15-19 εκατομμύρια χρόνια πριν.^[4]

• Τάξη Πρωτεύοντα (Primates)
  • Υποτάξη Στρεψίρρινοι (Strepsirrhini): όλοι οι προσιμιίδες εκτός από τους τάρσιους
  • Υποτάξη Απλόρρινοι (Haplorrhini): τάρσιοι, μαϊμούδες και πίθηκοι
    • Ανθυποτάξη Ταρσιόμορφα (Tarsiiformes)
      • Οικογένεια Ταρσιίδες (Tarsiidae): τάρσιοι
    • Ανθυποτάξη Σιμιόμορφα (Simiiformes): σιμιίδες
      • Μικροτάξη Κατάρρινοι (Catarrhini)
        • Υπεροικογένεια Κερκοπιθηκοειδή (Cercopithecoidea)
          • Οικογένεια Κερκοπιθηκίδες (Cercopithecidae) : μαϊμούδες Παλαιού Κόσμου
        • Υπεροικογένεια †Propliopithecoidea
          • Οικογένεια †Propliopithecidae (περιλαμβάνει τον Αιγυπτοπίθηκο)
        • Υπεροικογένεια †Saadanioidea
          • Οικογένεια †Saadaniidae
        • Υπεροικογένεια Ανθρωποειδή (Hominoidea): πίθηκοι
          • Οικογένεια Υλοβατίδες (Hylobatidae): γίββωνες ή «μικροί πίθηκοι»
          • Οικογένεια Ανθρωπίδες (Hominidae): «μεγάλοι πίθηκοι» (συγκαταλέγονται και οι άνθρωποι)
      • Μικροτάξη Πλατύρρινοι (Platyrrhini): μαϊμούδες Νέου Κόσμου