Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ

Το Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ (Ισλανδικά:Eyjafjallajökull προφέρεται: [ˈɛɪjaˌfjatlaˌjœːkʏtl̥]) είναι ηφαίστειο της Ισλανδίας, στα νότια του νησιού, 125 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας της χώρας Ρέικιαβικ. Με το ίδιο όνομα αναφέρεται και ο παγετώνας που καλύπτει τον ηφαιστειακό όγκο. Το όνομά του είναι σύνθετο μεταφραζόμενο στην ελληνική ως "νησιωτοπαγετωνοκορφή", (κορυφή νησιωτικού παγετώνα).

Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ
Ύψος	1.651 μέτρα
Χώρες	Ισλανδία
wikidata (π • σ • ε )

Ο παγετώνας Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ καλύπτει έκταση 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων και κινείται νότια του ηφαιστείου καταλήγοντας κοντά στις ακτές του Ατλαντικού. Το ηφαίστειο παρουσιάζει συχνή δραστηριότητα από τον 9ο αιώνα, περίοδο της εγκατάστασης των πρώτων κατοίκων στην Ισλανδία, και εξερράγη διαδοχικά τα έτη 902, 1612, 1821 και 1823 και 2010^[1]. Η διάμετρος του κρατήρα του είναι 3-4 χιλιόμετρα. Η έκρηξη του Απριλίου 2010 δημιούργησε μεγάλο ηφαιστειακό νέφος που κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, και προκάλεσε διακοπή των αεροπορικών μεταφορών, κυρίως στη βορειοδυτική Ευρώπη^[2].

Έκρηξη του 2010

Το Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ κατά τη διάρκεια έκρηξης στις 27 Μαρτίου 2010

Η ενεργοποιηση του ηφαιστείου άρχισε ν΄ αναφαίνεται από τα τέλη του Δεκεμβρίου του 2009 με μία επαναλαμβανόμενη σειρά μικροσεισμών αύξουσας έντασης. Στις 20 Μαρτίου σημειώθηκε σε αρκετή απόσταση από τον κρατήρα μια πολύ μεγάλη εκτόνωση αερίων η οποία και ενεργοποίησε τις υπηρεσίες ασφαλείας της Χώρας. Στις 27 Μαρτίου η έκρηξη ξεκίνησε με εκτίναξη τεραστίων ποσοτήτων ατμού υγροποιημένου πάγου γεγονός που οδήγησε στην απομάκρυνση των κατοίκων της γύρω περιοχής. Στη συνέχεια μετά τους ατμούς ακολούθησε μικρή ύφεση και στις 14 Απριλίου άρχισε να εκτινάσεται ηφαιστειακή τέφρα σε τεράστιες ποσότητες που κάλυψε τη βόρεια Ευρώπη και έφθασε μέχρι τη Ρωσία. Η δραστηριότητα αυτή του ηφαιστείου συνεχίσθηκε με φθίνουσα όμως πορεία για 6 ημέρες. Μέχρι τις 20 Απριλίου είχε χάσει περίπου το 80% της αρχικής έντασής της.

Μέτρα ασφαλείας

Στα έκτακτα μέτρα που έλαβε η Υπηρεσία Eurocontrol των Βρυξελλών(*), από τη πρώτη στιγμή της εκτίναξης της ηφαιστειακής τέφρας, ήταν και η διακοπή των αεροπορικών συγκοινωνιών της Ευρώπης, με σταδιακό κλείσιμο των αεροδρομίων, προκειμένου έτσι ν΄ αποφευχθεί αεροπορικό δυστύχημα. Το μέτρο αυτό προκάλεσε το μεγαλύτερο χάος των αεροσυγκοινωνιών στην Ευρώπη από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με συνέπεια να δεχθεί πολλές επικρίσεις ακόμη και ως υπερβολικό.
Μεταξύ των κυρίων επικριτών του μέτρου ήταν ο Άγγλος βουλευτής Φίλιπ Μπράντμπερν που το χαρακτήρισε "νωθρή αντίδραση των Βρυξελλών" ταυτίζοντάς την μ΄ εκείνον που σαλιώνει το δάκτυλό του για να βρει τη διεύθυνση του ανέμου, ενώ ο επικεφαλής του Ιδρύματος Σούμαν που εδρεύει στις Βρυξέλλες Ζαν-Ντομινίκ Τζουλιάνι σχολίασε ότι κίνητρο του μέτρου ήταν «περισσότερο ο φόβος και λιγότερο η επιστήμη». Παρά ταύτα ο Γάλλος υπουργός εξωτερικών Μπερνάρ Κουσνέρ μιλώντας σε γαλλικό ραδιοφωνικό σταθμό ομολόγησε ότι «η Ε.Ε. δεν αντέδρασε σωστά και θα πρέπει ν΄ αναπροσαρμόσουμε τις οδηγίες» δικαιολογώντας ότι αυτό συνέβη επειδή δεν υπήρξε ανάλογο περιστατικό στο παρελθόν.

• (*) Η Υπηρεσία Eurocontol είναι ο Διεθνής Οργανισμός Ασφάλειας Αεροπλοΐας που εδρεύει στις Βρυξέλλες και είναι αρμόδιος του ελέγχου και της επίβλεψης της ασφάλειας όλων των εμπορικών (πολιτικών) πτήσεων που πραγματοποιούνται πάνω, από και πρός τα 41 κράτη μέλη του διεθνούς οργανισμού, που υπολογίζονται σε περίπου 28.000 πτήσεις το εικοσιτετράωρο.

Επιπτώσεις

Το Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ τις 17 Απριλίου 2010, κατά τη διάρκεια της δεύτερης και πιο εκρηκτικής φάσης της έκρηξής του

Οικονομικές

Σύμφωνα με τα κατ΄ εκτίμηση στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών , η γνωστή ΙΑΤΑ, η έκρηξη του εν λόγω ηφαιστείου, σε συνδυασμό των μέτρων ασφαλείας που λήφθηκαν προκάλεσε τις ακόλουθες επιπτώσεις σε αριθμούς:

1. 1,7 δις. δολάρια συνολικό κόστος στις αεροπορικές εταιρείες, όπου μόνο το τριήμερο 17-19 Απριλίου που το πρόβλημα ήταν εντονότερο ήταν της τάξεως των 400 εκατομ. δολ. την ημέρα.
2. Στο ίδιο τριήμερο ακυρώθηκαν περί τις 60.000 πτήσεις.
3. Μείωση του ετήσιου τζίρου της αεροπορικής βιομηχανίας σε ποσοστό 25%
4. Περίπου 3,5 εκατ. επιβάτες ταλαιπωρήθηκαν στο αυτό τριήμερο
5. Το κόστος ακυρώσεων πτήσεων για τις εταιρείες στο ίδιο τριήμερο έφθασε τα 120 εκατομ. δολ.
6. Αντίθετα, με τα μέτρα ασφαλείας, εξοικονομήθηκαν περίπου τα 330 εκατομ δολάρια από τα καύσιμα των αεροσκαφών που καθηλώθηκαν κατά το ίδιο διάστημα.
7. Τέλος υπολογίσθηκε ότι 150 ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες επηρεάστηκαν από την εν λόγω έκρηξη του Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ.

Συνολικά, υπολογίζεται ότι η έκρηξη του ηφαιστείου επηρέασε 105.000 πτήσεις και 7 εκατομμύρια επιβάτες σε πολλές διαφορετικές χώρες για το διάστημα σχεδόν ενός μηνός (21 Μαρτίου με 24 Απριλίου). Αυτή η διαταραχή των εναέριων μεταφορών ήταν μεγαλύτερη από αυτή που προκάλεσαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Συνολικά, η έκρηξη του Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ προκάλεσε την απώλεια 5 δισεκατομμυρίων δολλαρίων στο παγκόσμιο ΑΕΠ λόγω της διακοπής των εναερίων μεταφορών, εσόδων από το τουρισμό και μείωση της παραγωγικότητας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις η έκρηξη προκάλεσε απώλεια ασφαλισμένης περιουσίας αξίας 98 εκατομμυρίων δολλαρίων, κατατάσσοντάς της ως την 6η καταστροφικότερη έκρηξη με βάση αυτό το κριτήριο. Οι οικονομικές απώλειες της έκρηξης του Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ σε συνδυασμό με την έκρηξη του Μεράπι προκάλεσαν οικονομικές απώλειες ύψους 6 δις δολλαρίων, περίπου το 25% των συνολικών οικονομικών απωλειών λόγω ηφαιστειακής δραστηριότητας από το 1900.^[3]

Περιβαλλοντικές

Σύμφωνα με εκτίμηση των ειδικών οι επιπτώσεις της έκρηξης αυτής στο περιβάλλον αναμένονται οι ελάχιστες από το γεγονός ότι η έντασή της ήταν σχετικά πολύ μικρή συγκριτικά με εκείνη του Πινατούμπο των Φιλιππίνων που σημειώθηκε το 1991. Η εκτίμηση αυτή βασίσθηκε και στο γεγονός ότι τόσο το σύννεφο της ηφαιστειακής τέφρας δεν έφθασε σε πολύ υψηλά επίπεδα όσο και η περιεκτικότητα αυτών σε θείο ήταν πολύ μικρή. Αντίθετα εκτιμούν ότι περισσότερο ωφέλησε περιβαλλοντικά, τον ευρωπαϊκό χώρο γενικότερα, από την εξοικονόμηση ρύπων, λόγω της πενθήμερης διακοπής των αερομεταφορών και της καθήλωσης των αεροσκαφών, ένεκα των μέτρων ασφαλείας.

Παραπομπές

1. «Ηφαιστειακή δραστηριότητα του Eyjafjallajökull». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2010.
2. «Τα Νέα, Ηφαίστειο σταματά τις πτήσεις στην Ευρώπη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2010.
3. Damaging Volcanoes Database 2010 – The Year in Review Αρχειοθετήθηκε 2015-04-25 στο Wayback Machine. CATDAT. p 13-14, 21-22. Ανακτήθηκε την 8 Αυγούστου 2012

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Eyjafjallajökull στο Wikimedia Commons