Επιθεώρηση Τέχνης

Η Επιθεώρηση Τέχνης ήταν μηνιαίο περιοδικό γραμμάτων και τεχνών που εκδιδόταν στην Αθήνα από τον Δεκέμβριο του 1954 μέχρι τον Φεβρουάριο 1967 και το οποίο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην μεταπολεμική πνευματική ζωή της Ελλάδας^[1]. Έκλεισε με την επιβολή της δικτατορίας. Συνολικά κυκλοφόρησαν 146 τεύχη του περιοδικού· το τεύχος 147 καταστράφηκε από την Ασφάλεια στο τυπογραφείο και δεν κυκλοφόρησε ποτέ.

Επιθεώρηση Τέχνης

Το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους της Επιθεώρησης Τέχνης (Χριστούγεννα 1954)
Είδος	Λογοτεχνική και καλλιτεχνική επιθεώρηση
Συχνότητα	Μηνιαίο
Εκδότης	Επιτροπή
Ίδρυση	1954
Κλείσιμο	1967
Έδρα	Αθήνα
Γλώσσα	Ελληνικά
wikidata (π • σ • ε )

Συντάκτες

Η Επιθεώρηση Τέχνης χαρακτηρίζεται ως περιοδικό της Αριστεράς^[2]. Εξαιτίας του μετεμφυλιακού κλίματος, για πρακτικούς λόγους, όπως χορήγηση άδειας, αποφυγή αστυνομικών ελέγχων κ.λπ., ως εκδότης-διευθυντής εμφανιζόταν ο αρχιτέκτονας Νίκος Σιαπκίδης. Ουσιαστικά όμως το περιοδικό διευθυνόταν από συντακτική επιτροπή, που αποτελούνταν κυρίως από νέους αριστερούς διανοούμενους, μεταξύ των οποίων οι Φ. Ανωγειανάκης, Τ. Βουρνάς, Δημ. Δεσποτίδης, Κ. Κουλουφάκος, Τ. Λειβαδίτης, Δ. Μπιτζιλέκη, Γ. Παπαλεονάρδος, Τ. Πατρίκιος, Γ. Πετρής (Γιώργος Σίμος), Κ. Πορφύρης (Πορφύρης Κονίδης), Δημ. Ραυτόπουλος, Μ. Φουρτούνης και Γ. Χαΐνης.

Στόχος

Κατά το ανυπόγραφο σύντομο σημείωμα του πρώτου τεύχους, η Επιθεώρηση Τέχνης ερχόταν να «αναπληρώσει την έλλειψη έντυπου που θα ικανοποιούσε τις απαιτήσεις κάθε φιλότεχνου και κάθε δημιουργού». Πρόθεσή της ήταν η ισομερής ενασχόληση με όλα τα είδη της τέχνης και στόχος της «να πλουτίζει το αναγνωστικό κοινό με ένα γόνιμο αισθητικό και φιλοσοφικό στοχασμό». Ακόμα φιλοδοξούσε να γίνει όργανο «μελέτης της τέχνης και προβολής καλής ποιότητας καλλιτεχνημάτων» και προέβαλλε ως αναγκαιότητα τη δημιουργία μιας κίνησης που θα συντελούσε στην πρόοδο και στην ανύψωση του επιπέδου των γραμμάτων και της τέχνης γενικότερα στην Ελλάδα.

Περιεχόμενο

Από τις σελίδες της πέρασαν όλοι σχεδόν οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες της εποχής, ενώ υπήρχε πλήρης ενημέρωση με μελέτες, έρευνες, συζητήσεις, συνεντεύξεις, σχόλια, για όλα όσα συνέβαιναν στη λογοτεχνία, στις επιστήμες, στην εκπαίδευση, στο θέατρο, στις εικαστικές τέχνες, στην κριτική βιβλίου κ.α. Ήδη από το πρώτο τεύχος, η Επιθεώρηση Τέχνης επιχείρησε να δημιουργήσει ένα πλαίσιο διαλόγου γύρω από ποικίλα ζητήματα της τέχνης, καλώντας ανθρώπους του καλλιτεχνικού κόσμου να καταθέσουν τις απόψεις τους. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι η διεύθυνση του περιοδικού προσπάθησε να κρατήσει αποστάσεις από την ηγεσία της τότε Αριστεράς, φθάνοντας ακόμα και σε ρήξεις. Το 1959 έγινε μια σκιώδης κομματική δίκη του περιοδικού από την ΕΔΑ, επειδή είχε δημοσιεύσει διήγημα του θεωρούμενου αιρετικού σοβιετικού συγγραφέα Ντανιήλ Γκράνιν. Κατήγοροι του περιοδικού ήταν οι Λεωνίδας Κύρκος, Μ. Αυγέρης, Θ. Κορνάρος, Δ. Φωτιάδης, Γιάννης Ρίτσος και άλλοι. Η συνταντική επιτροπή του περιοδικού παραιτήθηκε και οι Φορτούνης και Δ. Ραυτόπουλος (ποιητής) εκδιώχθηκαν. Αργότερα ο Λ. Κύρκος παραδέχθηκε ότι έκανε λάθος που αργότερα προσπάθησε να επανορθώσει.^[3].

Αποτέλεσε επιθεώρηση ποιότητας του αριστερού χώρου, ίσως μοναδική στο είδος της, αφού καμία ανάλογη προσπάθεια δεν μπορεί να θεωρηθεί συνέχειά της. Η Επιθεώρηση Τέχνης αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά νεοελληνικά περιοδικά, τόσο για το πλούσιο περιεχόμενο όσο και για τις τολμηρές παρεμβάσεις στην πολιτική και κοινωνική ζωή της εποχής.

Πηγές

• Αντωνίου-Τίλιου, Μαρία (2007): Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας. Λήμμα: «Επιθεώρηση Τέχνης», σ. 1912. Πατάκης, Αθήνα. ISBN 978-960-16-2237-8.
• Καραλή, Αιμιλία (2005): Μια ημιτελής άνοιξη… Ιδεολογία, πολιτική και λογοτεχνία στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης (1954-1967). Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα. ISBN 960-442-103-4.
• Πετρής, Γιώργος (2008): Επιθεώρηση Τέχνης. Τεχνοκριτικά κείμενα 1953-1986. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης & AICA-Ελλάς, Ηράκλειο. ISBN 978-960-524-256-5.
• Ραυτόπουλος, Δημήτρης (2006): Αναθεώρηση Τέχνης: Η Επιθεώρηση Τέχνης και οι άνθρωποί της, Εκδ. Σοκόλης, Αθήνα. ISBN 978-960-8264-77-9.
• Στεφανοπούλου, Μαρία (επιμ.) (1997): Επιθεώρηση Tέχνης. Μια κρίσιμη δωδεκαετία. Επιστημονικό συμπόσιο, 29-30 Μαρτίου 1996, Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα. ISBN 978-960-259-094-2.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Φ. Ηλιού, «Το πολιτικό πλαίσιο της Επιθεώρησης Τέχνης». Τα Ιστορικά, τομ. 12, τχ. 22 (Ιούνιος 1995), σελ. 165-170.
• Σ. Ι. Ασδραχάς, «Προς την ιστορία της Επιθεώρησης Τέχνης». Τα Ιστορικά, τομ. 12, τχ. 22 (Ιούνιος 1995), σελ. 171-172.
• Ε. Δ. Ματθιόπουλος, «Από τα αρχεία της Επιθεώρησης Τέχνης, 1955-1967», Αρχειοτάξιο, τχ. 12 (Ιούνιος 2010), σελ. 19-46.
• «Επιθεώρηση Τέχνης», αφιέρωμα. Μανδραγόρας, τχ. 6-7 (Ιαν.-Ιούν. 1995), σελ. 103-197.
• Κ. Κουλουφάκος, «Ένα υπόμνημα του Κώστα Κουλουφάκου για την Επιθεώρηση Τέχνης: κομματική διανόηση και κομμουνιστική ανανέωση». Αρχειοτάξιο, τχ. 2 (Ιούνιος 2000), σελ. 41-86.
• «Πορφύρης, Ραφτόπουλος, Φουρτούνης: κεντρικές μορφές της Επιθεώρησης Τέχνης», αφιέρωμα. Μανδραγόρας, τχ. 40 (Μάιος 2009), σελ. 58-94.
• Μιχάλης Φύλλας, «Η εικόνα της Εκκλησίας στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης», Σύναξη, τχ. 148 (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2018), σελ.85-89.

Παραπομπές

1. «"Επιθεώρηση Τέχνης" σε λίγες λέξεις», εφημ. Ελευθεροτυπία (Αθήνα), 4 Ιανουαρίου 2010. (Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2016.)
2. Μ. Μοδινός, Η. Κανέλλης, «Δημήτρης Ραυτόπουλος: "Η ιδεολογία της εποχής μου ώδινεν επανάσταση και έτεκεν γκρουπούσκουλα"», The Books' Journal, 25 Ιουνίου 2015. (Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2021.)
3. Γ. Γιατρομανωλάκης, «Η ηλεκτρονική επιστροφή της Επιθεώρησης Τέχνης», εφημ. Το Βήμα (Αθήνα), 20 Νοεμβρίου 2016. (Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2016.) και 18 Νοεμβρίου 2016 [

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ψηφιακή Επιθεώρηση Τέχνης (1954-1967) Αρχειοθετήθηκε 2016-11-19 στο Wayback Machine. — Όλα τα τεύχη της Επιθεώρησης Τέχνης από τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας
• Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος και η Επιθεώρηση Τέχνης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)