Η Ναυτική Αεροπορική Υπηρεσία (ΝΑΥ) ή Ναυτικό Αεροπορικό Σώμα (ΝΑΣ) ήταν το εναέριο τμήμα του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού από το 1912 ως το 1930.
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Οι πρώτες αεροπορικές μονάδες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σχηματίστηκαν τον Ιούνιο του 1912, ενώ κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, το Πολεμικό Ναυτικό της Ελλάδας υπήρξε το πρώτο παγκοσμίως που χρησιμοποίησε αεροσκάφος για αναγνώριση και βομβαρδισμό του εχθρικού στόλου (1913). Ακολούθως, η Ναυτική Αεροπορική Υπηρεσία ανασυγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια του A΄ Παγκοσμίου Πολέμου με τη συμβολή των συμμαχικών δυνάμεων και συμμετείχε σε αποστολές στο Μακεδονικό μέτωπο και στο Αιγαίο. Με τη λήξη και της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919-1922) ακολούθησε περίοδος ειρήνης όπου η ΝΑΥ ανασυγκροτήθηκε και αναβαθμίστηκε, ιδιαίτερα με τη δημιουργία του Κρατικού Εργοστασίου Αεροσκαφών. Το συγκεκριμένο εργοστάσιο παρασκεύασε διάφορους τύπους αεροσκαφών. Το 1930 η ΝΑΥ συνεννώθηκε με την αντίστοιχη αεροπορική υπηρεσία του Στρατού Ξηράς και δημιούργησαν τον τρίτο κλάδο των Ενόπλων Δυνάμεων, την Πολεμική Αεροπορία.
Η Ναυτική Αεροπορική Υπηρεσία δεν πρέπει να συγχέεται με το σύγχρονο τμήμα της Αεροπορίας Ναυτικού που περιλαμβάνει: τη Διοίκηση Ελικοπτέρων Ναυτικού και τη διακλαδική 353 Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας.
Η πρώτη πτήση στην Ελλάδα από Έλληνα αεροπόρο πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 1912, με τον Εμμανουήλ Αργυρόπουλο να πραγματοποιεί με αεροσκάφος Nieuport IV.G υπερπτήση πάνω από την Αθήνα. Χαρακτηριστικά στη δεύτερη πτήση που ακολούθησε επιβάτης ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος εντυπωσιασμένος δήλωσε ότι η χώρα πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτό το νέο όπλο. Κατά τους επόμενους μήνες αποστολή αποτελούμενη από Γάλλους στρατιωτικούς ανέλαβε την εκπαίδευση των πρώτων Ελλήνων χειρηστών, ενώ πραγματοποιήθηκε και η αγορά τεσσάρων Maurice Farman MF.7. Τον Ιούνιο του 1912, ο αεροπόρος Δημήτριος Καμπέρος τροποποίησε ένα από τα τέσσερα αυτά αεροσκάφη και το μετέτρεψε σε υδροπλάνο, ενώ το βάφτισε Δαίδαλο.
Με το ξέσπασμα τον Βαλκανικών Πολέμων, τον Οκτώβρη του 1912, ο στόλος των Maurice Farman πραγματοποίησε αποστολές αναγνώρισης εχθρικού εδάφους και βομβαρδισμού. Τότε πραγματοποιήθηκε η πρώτη στην στρατιωτική ιστορία αποστολή ναυτικής συνεργασίας: ο Ανθυπολογαχός Μιχαήλ Μουτούσης ως χειριστής και ο Σημειοφόρος Αριστείδης Μωραϊτίνης ως παρατηρητής εντόπισαν και βομβάρδισαν τον οθωμανικό στόλο στα Δαρδανέλια. Εν τω μεταξύ, το Πολεμικό Ναυτικό, ενίσχυσε το αεροπορικό του κομμάτι με υδροπλάνα τύπου Sopwith Gunbus, γνωστά και ως Greek Seaplanes (Ελληνικά Υδραπλάνα).
Στις αρχές του 1914 έγιναν οι πρώτες ενέργειες για τη δημιουργία ναυτικής-αεροπορικής βάσης στην Ελευσίνα, ενώ ο Αριστείδης Μωραϊτίνης κατάφερε να ιδρύσει την πρώτη σχολή και το πρώτο σμήνος της ναυτικής αεροπορίας. Την άνοιξη του 1915 δημιουργήθηκε και τμήμα ναυτικής αεροπορίας εντός του Υπουργείου Ναυτικών.
Κατά το 1914-1916 επικράτησε πολιτική αναταραχή στην Ελλάδα: Εθνικός Διχασμός και διαφωνίες για το αν η χώρα πρέπει να συμμετάσχει στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Ενώ η Ελλάδα επίσημα εισήλθε στον πόλεμο με την Αντάντ τον Ιούνιο του 1917, το κίνημα Εθνικής Αμύνης συμμετείχε στις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Συμμάχων από τον Δεκέμβριο του 1916.
Κατά την περίοδο 1917-1918 δημιουργήθηκαν ένα σμήνος μαχητικών και ένα βομβαρδιστικών αεροσκαφών, με την ονομασία «Μοίρα Ζ», και επανδρώθηκε από στρατιωτικούς υπό τη διοίκηση της Βασιλικής Αεροπορίας του Ηνωμένου Βασιλείου. Το σμήνος πραγματοποιούσε επιχειρήσεις στην περιοχή του βορείου Αιγαίου και της Μακεδονίας, με βάσεις στον Μούδρο της Λήμνου, στη Θάσο και την Ίμβρο. Ταυτόχρονα λειτουργούσε και διακλαδική σχολή στρατού-αεροπορίας στον Μούδρο. Η «Μοίρα Ζ» εκτελούσε αποστολές ανθυποβρυχιακού χαρακτήρα, βομβαρδισμού εχθρικών στόχων και δίωξης. Από τις πιο αξιοσημείωτες αποστολές αποτέλεσαν ο νυχτερινός βομβαρδισμός εχθρικών θέσεων στην Καλλίπολη και την Κωνσταντινούπολη, τον Ιούνιο του 1917, στο Μακεδονικό μέτωπο, στην Σμύρνη. Το 1918 η Ναυτική Αεροπορική Υπηρεσία διέθετε πλέον τέσσερεις μοίρες που αποτελούνταν κυρίως από μαχητικά αεροσκάφη (διπλάνα) Sopwith Camel.
Διοικητής της Ναυτικής Αεροπορίας υπήρξε ο Αριστείδης Μωραϊτίνης, που η Βρετανοί αεροπόροι τον προσφωνούσαν ατρώμητο αεροπόρο και είχε στο ενεργητικό του εννέα κατάρηψεις. Σε μία περίπτωση, στις 20 Ιανουρίου 1918, ο Μωραϊτίνης βρέθηκε αντιμέτωπος με δέκα μαχητικά ταυτόχρονα, τα οποία καταδίωκαν δύο βρετανικά βομβαρδιστικά Sopwith Baby που θα βομβάρδιζαν το τουρκικό θωρικτό Γιαβούζ (πρώην γερμανικό Γκαίμπεν). Ο Μωραϊτίνης με ριψοκίνδυνους ελιγμούς κατάφερε να καταρίψει τρία από τα εχθρικά αεροσκάφη και να τρέψει τα υπόλοιπα σε φυγη.
Κατά την Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) η ΝΑΥ συμμετείχε στις επιχειρήσεις με την Ναυτική Μοίρα Σμύρνης, μαζί με άλλες τέσσερεις της Αεροπορίας Στρατού. Η συγκεκριμένη μοίρα αποτελούνταν αρχικά από 10 βομβαρδιστικά 10 Airco DH.9 και 15 μαχητικά Sopwith Camel F.1.
Την περιπέτεια στην Μικρά Ασία ακολούθησε μακρά περίοδος ειρήνης και ανασυγκρότησης της Ναυτικής Αεροπορίας. Από το 1925 νέοι τύποι αεροσκαφών Βρετανικής και κυρίως Γαλλικής προέλευσης εισήχθησαν. Το 1925 σε συνεργασία με την Βρετανική εταιρεία Blackburn Aircraft, ιδρύθηκε το Κρατικό Εργοστάσιο Αεροσκαφών (ΚΕΑ) στο Φάληρο. Το εργοστάσιο παρήγαγε και ορισμένους τύπους αεροσκαφών οι οποίοι σχεδιάστηκαν από την Blackburn, όπως το διθέσιο Τ3Α Βέλος, καθώς και τα ΚΕΑ Χελιδών, Armstrong Whitworth Atlas και Avro 504. Επίσης από το 1926 ιδρύθηκε σχολή Ναυτικής Αεροπορίας στο Τατόι Αττικής.
Το 1930 ιδρύθηκε το Υπουργείο Αεροπορίας και η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία πλεόν αποτέλεσε ξεχωριστό κλάδο των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος όρκισε υπουργό Αεροπορίας στον βετεράνο αεροπόρο Αλέξανδρο Ζάννα.
1912–1922
- Airco DH.4
- Airco DH.6
- Airco DH.9
- Ansaldo A-1 Balilla
- Astra Hydroplane
- Bristol Scout C
- Fairey Hamble Baby
- Henry Farman H.F.20
- Henry Farman H.F.22
- Henry Farman H.F.27
- Maurice Farman Hydravion
- Royal Aircraft Factory B.E.2c
- Royal Aircraft Factory B.E.2e
- Short 184
- Shopwith Greek Seaplane (Gunbus)
- Sopwith 1½ Strutter Type 9400
- Sopwith 1½ Strutter Type 9700
- Sopwith Baby
- Sopwith Bat-Boat
- Sopwith Camel F.1
- Sopwith Pup
1923–1930
- Armstrong Whitworth Atlas
- Avro 504N/O
- Blackburn Velos T.3A
- Bristol F.2b Fighter Mk IV
- Hanriot H.41
- Hawker Horsley MkII
- KEA Chelidon
- Βογιατζής Δημήτριος. Αεροσκάφη Farman: Τα Πρώτα Ελληνικά Πολεμικά Αεροσκάφη. Αεροπορική Επιθεώρηση. Τεύχος 76, Αύγουστος 2005. Υπηρεσία Αεροπορικών Εκδόσεων. ISN 1105-5960, σελ. 33-42.
- Λαγός Κωνσταντίνος. Ο Αεροπόρος Ανθυποπλοίαρχος: Σπύρος Χόμπας. Ίκαρος, Τεύχος 7ο, άνοιξη 2010. ISSN 1791-9452. σελ. 5-9.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
