Δυναστεία των Αντωνίνων

Η Δυναστεία τού Νέρβα και των Αντωνίνων κυβέρνησε κατά το διάστημα 96-192, δηλ. κατά τη διάρκεια τού 2ου αιώνα μ.Χ. και συνολικά για 96 χρόνια· είναι η μακροβιότερη δυναστεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Περιλαμβάνει επτά μέλη: τους Αυτοκράτορες Νέρβα, Τραϊανό, Αδριανό, Αντωνίνο Πίο, Λούκιο Βέρο, Μάρκο Αυρήλιο και Κόμμοδο. Χαρακτηριστικό τους είναι ότι οι τέσσερις πρώτοι δεν είχαν διάδοχο, έτσι υιοθετούσαν έναν ικανό, συνήθως συγγενή τους για να τους διαδεχθεί. Εκτός τού πρώτου και τού τελευταίου από τους επτά, οι υπόλοιποι είναι υιοθετημένοι. Πέντε από τους Αυτοκράτορες της δυναστείας, οι Νέρβας, Τραϊανός, Αδριανός, Αντωνίνος Πίος και Μάρκος Αυρήλιος ήταν οι καλύτεροι στην ιστορία της Ρώμης.

Είχαν προηγηθεί η Ιουλιο-Κλαυδιανή δυναστεία και η Δυναστεία των Φλαβίων. Η διαδοχή στην πρώτη θα γινόταν κληρονομική, αλλά επειδή οι Αυτοκράτορες δεν είχαν γιο ή απεβίωσε πριν από αυτούς ή τον παραγκώνισαν, η διαδοχή γινόταν σε κοντινό συγγενή, που υιοθετούσαν. Στη δεύτερη δυναστεία η διαδοχή ήταν κληρονομική στον γιο. Στη δυναστεία τού Νέρβα και των Αντωνίνων οι τέσσερις πρώτοι Αυτοκράτορες δεν είχαν γιο, έτσι υιοθετούσαν έναν ικανό διάδοχο, όχι απαραίτητα κοντινό συγγενή τους. Με τους ηγέτες αυτούς οι Αυτοκρατορία γνώρισε την ακμή της. Ο τελευταίος που υιοθετήθηκε, ο Μάρκος Αυρήλιος, είχε γιο τον Κόμμοδο, που τον διαδέχθηκε· με αυτόν άρχισε η παρακμή της Αυτοκρατορίας. Ο Νικολό Μακιαβέλλι και ο Έντουαρντ Γκίμπον συνδέουν την ακμή της Ρώμης με τους υιοθετημένους Αυτοκράτορες.

Η δυναστεία χωρίζεται από μερικούς σε δύο μέρη: οι πρώτοι τρεις Αυτοκράτορες αποτελούν τη δυναστεία τού Νέρβα ή Ουλπία δυναστεία από το όνομα τού Μάρκου Ουλπίου Τραϊανού. Οι άλλοι τέσσερις, από τους οποίους οι τρεις φέρουν το όνομα Αντωνίνος, αποτελούν τη δυναστεία των Αντωνίνων. Ο Αντωνίνος Πίος υιοθέτησε δύο, τους Μάρκο Αυρήλιο και Λούκιο Βέρο και απεβίωσε το 161. Τον διαδέχθηκαν οι δύο μαζί ως το 169, όταν απεβίωσε ο Λεύκιος Βέρος· ο Μάρκος Αυρήλιος έμεινε μόνος στην εξουσία. Τη δυναστεία τους ακολούθησε η Δυναστεία των Σεβήρων και η Δυναστεία των Γορδίων. Το β΄ ήμισυ τού 3ου αι. πέρασε με αναστάτωση στη διαδοχή και στην οικονομία, ως την έλευση τού Διοκλητιανού.

Ο Νέρβας λοιπόν υιοθέτησε τον Τραϊανό, χωρίς να είναι συγγενής του. Ο Τραϊανός υιοθέτησε τον Αδριανό, που ήταν γιος τού εξαδέλφου του και επίσης μικρανιψός του. Ο Αδριανός υιοθέτησε τον Αντωνίνο Πίο, που ήταν σύζυγος της Φαυστίνας της Πρεσβύτερης, ανιψιάς της συζύγου τού Αδριανού. Ο Αντωνίνος Πίος υιοθέτησε τον Μάρκο Αυρήλιο, που ήταν γαμπρός του και ανιψιός της συζύγου του Φαυστίνας της Πρεσβύτερης. Επίσης υιοθέτησε τον Λούκιο Βέρο, γαμπρό τού Μάρκου Αυρηλίου.

Η δυναστεία συνδέεται με την προηγούμενη και την επόμενη: ο Τίτος (της δυναστείας των Φλαβίων) είχε σύζυγο τη Μαρκία Φουρνίλλα, θεία τού Τραϊανού. Ο Λεύκιος Βέρος ήταν θείος της Σερβιλίας Κειονίας, μάμμης τού Γορδιανού Γ΄ (της δυναστείας των Γορδίων). Η περίοδος των Αντωνίνων ήταν η χρυσή εποχή για τη Ρώμη.

McKay, John P.; Hill, Bennett D.; Buckler, John; Ebrey, Patricia B.; & Beck, Roger B. (2007). A History of World Societies (7th ed.). Boston: Houghton Mifflin Company, v-vi. ISBN 978-0-618-61093-8.
Ν. Machiavelli, Discourses on Livy, Book I, Chapter 10.
Ε. Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, I.78.