Γοδεφρείδος Ε΄ του Ανζού

Ο Γοδεφρείδος Ε΄ του Ανζού ή Γοδεφρείδος Πλανταγενέτης (γαλλικά:Geoffroy V d'Anjou, 24 Αυγούστου 1113 - 7 Σεπτεμβρίου 1151) από τον Οίκο του Ανζού ήταν κόμης του Ανζού, της Τουρραίνης και του Μαιν (1129 - 1151) και δούκας της Νορμανδίας (1144 - 1149). Ο Γοδεφρείδος ήταν ο γενάρχης της εθνικής δυναστείας των Πλανταγενετών -που θα κυβερνήσει την Αγγλία τους επόμενους τρεις αιώνες- με πρώτο βασιλιά τον γιο του Ερρίκο Β΄. Η πατρική του κληρονομιά στο Ανζού ήταν γνωστή στους πρώτους Άγγλους Νορμανδούς βασιλείς ως Ανδεγαυία και η αυτοκρατορία που δημιουργήθηκε όταν ανέβηκε ο γιος του Ερρίκος Β' στον θρόνο της Αγγλίας ονομάστηκε αντίστοιχα Ανδεγαυική αυτοκρατορία.

Γοδεφρείδος Ε΄ του Ανζού
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	24  Αυγούστου 1113 Ανζέ
Θάνατος	7  Σεπτεμβρίου 1151 Château-du-Loir
Τόπος ταφής	Le Mans Cathedral
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Παλαιά Γαλλικά[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αριστοκράτης
Οικογένεια
Σύζυγος	Αυτοκράτειρα Ματθίλδη (1128–1151)[2][3]
Σύντροφος	Adelaide of Angers[2]
Τέκνα	Ερρίκος Β΄ της Αγγλίας[2] Γοδεφρείδος της Νάντης Χαμελίν του Σάρρεϋ[2] Mary of Shaftesbury[4] Έμμα του Ανζού[4] Γουλιέλμος Ι΄ του Πουατιέ[4][2]
Γονείς	Φούλκων της Ιερουσαλήμ και Ερμενγάρδη του Μαιν
Αδέλφια	Σιβύλλα του Ανζού Ματθίλδη του Ανζού Αμωρί Α΄ της Ιερουσαλήμ Ηλίας Β΄ του Μαιν Βαλδουίνος Γ΄ της Ιερουσαλήμ
Οικογένεια	Οίκος του Ανζού
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Δούκας της Νορμανδίας Κόμης του Ανζού
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Το οικόσημο του Γοδεφρείδου Πλανταγενέτη.

Γάμος του Γοδεφρείδου με τη Ματθίλδη, κόρη του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Α΄

Ο Γοδεφρείδος Πλανταγενέτης ήταν ο μεγαλύτερος γιος τού Φούλκωνα των Ιεροσολύμων και της πρώτης συζύγου του Ερμενγάρδης του Μαιν. Έγινε διάδοχος του πατέρα του στο Ανζού, όταν ο Φούλκων παραιτήθηκε για να γίνει βασιλιάς στα Ιεροσόλυμα (1129). Ο Γοδεφρείδος ονομάστηκε Πλανταγενέτης επειδή είχε μόνιμα στο καπέλο του ένα κίτρινο άνθος του φυτού πλανταγένα.^[5] Ο βασιλιάς Ερρίκος Α΄ της Αγγλίας τον θαύμαζε για τον χαρακτήρα του και το θάρρος του και με προσωπική του απόφαση αποφάσισε να τον νυμφεύσει με την κόρη του Ματθίλδη της Νορμανδίας. Ο γάμος μπορούσε να ακυρωθεί από την εκκλησία, διότι η αδελφή του Γοδεφρείδου (η Ματθίλδη του Ανζού) ήταν χήρα του αδελφού της Ματθίλδης της Νορμανδίας (τού Γουλιέλμου Άντελιν, γιου του Ερρίκου Α΄), ωστόσο δεν εκφράστηκαν σημαντικές αντιρρήσεις. Στις 10 Ιουνίου 1228 ο 15χρονος Γοδεφρείδος χρίστηκε ιππότης στο Ρουέν από τον Ερρίκο Α΄ και ακολούθησε τον ίδιο χρόνο ο γάμος με την κόρη του Ματθίλδη της Νορμανδίας, η οποία ήταν 11 χρόνια μεγαλύτερή του και χήρα από τον πρώτο σύζυγό της Ερρίκο Ε΄ της Γερμανίας.

Ο γάμος έφερε ειρήνη 11 ετών μεταξύ Αγγλίας και Ανζού· αντίθετα οι σχέσεις του ζεύγους ήταν έντονες με πολλές συγκρούσεις. Επιπλέον αναγκαζόταν να ζουν τον περισσότερο καιρό χωριστά: τα καθήκοντα της Ματθίλδης της Νορμανδίας ήταν στην Αγγλία, ενώ ο Γοδεφρείδος έμενε μόνιμα στο Ανζού. Αμέσως μετά τον γάμο ο πατέρας του Γοδεφρείδου, ο Φούλκων, αναχώρησε για την Ιερουσαλήμ, προκειμένου να στεφθεί βασιλιάς, αφήνοντας το Ανζού στην αποκλειστική εξουσία του μεγαλύτερου γιου του. Ο Ιωάννης του Μαρμουτιέ περιγράφει τον Γοδεφρείδο ως ωραίο, καλόκαρδο και σκληρό· ο Ραλφ του Ντικέτο αντίστοιχα έλεγε, ότι η συμπεριφορά του έδειχνε έναν κρύο και εγωιστικό χαρακτήρα.

Σφετερισμός του Αγγλικού θρόνου από τον Στέφανο του Μπλουά

Όταν πέθανε ο Ερρίκος Α' (1135) η Ματθίλδη διεκδίκησε τη διαδοχή, οι Άγγλοι προτίμησαν όμως να δώσουν τον θρόνο στον εξάδελφό της Στέφανο του Μπλουά. Ο Γοδεφρείδος έδωσε την επόμενη χρονιά την Αμβριέννη, το Γκορρόν και το Σατιλόν-συρ-Κόλμοντ στον Ιουχέλ του Μαγέν για να βοηθήσει τη σύζυγο του να ανακτήσει την κληρονομιά της.^[6] Η Ματθίλδη μπήκε με 140 ιππότες στην Αγγλία, ξεκινώντας την πολιορκία του κάστρου του Αραντέλ από τον Στέφανο (1139)· στην αναρχία που ακολούθησε ο Στέφανος συνελήφθη στο Λίνκολν τον Φεβρουάριο του 1141 και φυλακίστηκε στο Μπρίστολ. Ένα συμβούλιο που συνεδρίασε στο Ουέντσεστερ τον Απρίλιο του 1141 κήρυξε έκπτωτο τον Στέφανο, παραδίδοντας τον Αγγλικό θρόνο στη Ματθίλδη. Ο Στέφανος παρόλα αυτά κατάφερε να δραπετεύσει από τη φυλακή και να πάρει πίσω τον θρόνο του· στέφθηκε ξανά στην επέτειο της πρώτης του στέψης. Την περίοδο 1142 - 1143 ο Γοδεφρείδος είχε εξασφαλίσει στο δουκάτο του όλες τις περιοχές νότια και δυτικά του Σηκουάνα· στις 14 Ιανουαρίου 1144 διέσχισε τον Σηκουάνα, μπήκε στο Ρουέν και ανακηρύχθηκε δούκας της Νορμανδίας το καλοκαίρι του 1144. Το ίδια χρονιά ίδρυσε Αυγουστινιανή μονή στο Ανζού, κράτησε το δουκάτο της Νορμανδίας μαζί με τη σύζυγό του για μία πενταετία και στη συνέχεια το μεταβίβασε στον μεγαλύτερο γιο τους Ερρίκο (1449)· η συνθήκη επικυρώθηκε και από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο Ζ' την επόμενη χρονιά.

Πόλεμοι με τους βαρόνους του Ανζού και αιφνίδιος θάνατος του Γοδεφρείδου

Ο Γοδεφρείδος κατάφερε να πατάξει τρεις επαναστάσεις βαρόνων στο Ανζού (1129, 1135, 1145 - 1151), βρέθηκε σε διαμάχη με τον μικρότερο αδελφό του Ηλία τον οποίο φυλάκισε μέχρι το 1151, οι ασχολίες του με τις επαναστάσεις στο Ανζού ήταν ο βασικός λόγος που δεν ασχολήθηκε έντονα με τα δικαιώματα της συζύγου του στην Αγγλία. Με τη Συνθήκη του Βάλλινγκφορντ (1153) συμφωνήθηκε να παραμείνει ο Στέφανος βασιλιάς της Αγγλίας αλλά διάδοχος του θα ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Γοδεφρείδου και της Ματθίλδης Ερρίκος.^[7] Ο Γοδεφρείδος πέθανε αιφνίδια στις 7 Σεπτεμβρίου 1151, σύμφωνα με τον Ιωάννη του Μαρμουτιέ επιστρέφοντας από ένα βασιλικό συμβούλιο στο Σατώ-ντι-Λουάρ χτυπήθηκε απότομα από πυρετό, κατέρρευσε σε μια πολυθρόνα και πέθανε, τάφηκε στον καθεδρικό ναό του Αγίου Ιουλιανού στο Λε Μαν.^[7]

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε το 1128 τη Ματθίλδη του Οίκου της Νορμανδίας, κόρη του Ερρίκου Α΄ της Αγγλίας και παιδιά του ήταν:

• Ερρίκος Β΄ 1133-1189, βασιλιάς της Αγγλίας.
• Γοδεφρείδος 1134-1158, κόμης τη Νάντης.
• Γουλιέλμος Ι΄ 1136-1164, υποκόμης της Διέππης.

Ο Γοδεφρείδος είχε πολλά άλλα νόθα παιδιά, με ερωμένες του, όπως:

• (νόθος) Χαμελίν ντε Βαρέν π. 1130-1202, κόμης του Σάρρεϋ. Η Αδελαΐδα του Ανζέρ αναφέρεται μερικές φορές ως η μητέρα του. Η κόρη του Αλίκη παντρεύτηκε τον Ραούλ Α΄ των Λουζινιάν.
• (νόθη) Έμμα του Ανζού, παντρεύτηκε τον Ντάφυ Άμπ Όουεν Γουενέντ, πρίγκιπα της Βόρειας Ουαλίας.
• (νόθη) Μαρία, μοναχή και μετά ηγουμένη στο αββαείο του Σάφτσμπουρυ. Ίσως είναι η ποιήτρια Μαρία της Γαλλίας.^[7]

Θρύλοι σχετικά με το οικόσημο των απογόνων του

Υπάρχουν πολλοί προβληματισμοί σε νεότερα κείμενα σχετικά με το οικόσημο του Γοδεφρείδου Πλανταγενέτη. Ο Ιωάννης του Μαρμεντιέ αναφέρει, ότι τη χρονιά που τον έχρισε ο πεθερός του ιππότη, του παρέδωσε και το οικόσημο με τους χρυσούς λέοντες.^[8] Το χρυσό λιοντάρι ήταν το σύμβολο τού γιου του Ερρίκου Β΄ και όλοι οι απόγονοί του Πλανταγενέτες βασιλείς της Αγγλίας χρησιμοποιούσαν τα λιοντάρια σε διαφορετικούς συνδυασμούς· στο ταφικό μνημείο του Γοδεφρείδου εμφανίζεται ο ίδιος να κρατάει μια ασπίδα μαζί με χρυσά λιοντάρια σε γαλάζιο φόντο.^[9] Ο Βρετανός ιστορικός Τζιμ Μπράντμπουρι παρουσιάζει ενδείξεις, ότι ήταν οικόσημο του Αγγλικού βασιλείου από τα αρχαία χρόνια.^[10] Σύμφωνα με τον Γάλλο μεσαιωνιστή συγγραφέα Μισέλ Παστουρώ για πολύ καιρό όλοι πίστευαν, ότι ήταν το οικόσημο του ίδιου του Γοδεφρείδου, αλλά νεότερες έρευνες λένε, ότι δημιουργήθηκε μετά τον θάνατό του (1155 - 1160) από τη χήρα του Ματθίλδη, ενώ ο ίδιος δεν είχε οικόσημο.^[11] Άλλοι ιστορικοί αντίθετα υποστήριζαν, ότι το χρησιμοποιούσε και ο ίδιος.^[12]

Συμμετοχή του Γοδεφρείδου στη λογοτεχνία

Ο Γοδεφρείδος ήταν κεντρικός χαρακτήρας στο μυθιστόρημα του Σάρον Πένμαν "Όταν ο Χριστός και οι άγιοι του κοιμούνται" που δραματοποιεί τη βασιλεία του γιου του Ερρίκου Β' και των εγγονών του στη Γαλλία. Ο Γοδεφρείδος εμφανίζεται επίσης στο μυθιστόρημα της Ελισάβετ Τσάντγουικ "Βασίλισσα της Αγγλίας" στο οποίο περιγράφει την ιστορία της αυτοκράτειρας Ματθίλδης την περίοδο (1125 - 1148), φαίνεται επίσης στον πρώτο τόμο της τριλογίας της Ελισάβετ Τσάντγουικ "Η καλοκαιρινή βασίλισσα" που αναφέρεται στην Ελεονόρα της Ακουιτανίας.

Παραπομπές

1. «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 078611520. Ανακτήθηκε στις 1  Μαΐου 2020.
2. «Kindred Britain»
3. p10205.htm#i102047. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
4. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
5. Costain, Thomas B (1962). The Conquering Family. New York: Popular Library.
6. Bradbury, Jim. 1990. "Geoffrey V of Anjou, Count and Knight", in The Ideals and Practice of Medieval Knighthood III, ed. Christopher Harper-Bill and Ruth Harvey. Rochester: Boydell Press.
7. Haskins, Charles H. 1912. "Normandy Under Geoffrey Plantagenet", The English Historical Review, volume 27 (July): 417–444.
8. Woodcock, Thomas and John Martin Robinson (1988), The Oxford Guide to Heraldry, Oxford University Press, pg 10.
9. Ailes, Adrian (1982). The Origins of The Royal Arms of England. Reading: Graduate Center for Medieval Studies, University of Reading. pp. 52–53.
10. Bradbury, Jim (2004), The Routledge Companion to Medieval Warfare, p. 273
11. Pastoureau, Michel (1997), Heraldry: Its Origins and Meaning, London: Thames and Hudson/New Horizons; trans., Francisca Garvie, pg 18.
12. Adrian Ailes (1982), The Origins of The Royal Arms of England, Reading: Graduate Center for Medieval Studies, University of Reading, pp. 52-53.

Πηγές

• Costain, Thomas B (1962). The Conquering Family. New York: Popular Library.
• Jones, Dan (2013). The Plantagenets: The Warrior Kings and Queens Who Made England.
• Bradbury, Jim. 1990. "Geoffrey V of Anjou, Count and Knight", in The Ideals and Practice of Medieval Knighthood III, ed. Christopher Harper-Bill and Ruth Harvey. Rochester: Boydell Press.
• Woodcock, Thomas and John Martin Robinson (1988), The Oxford Guide to Heraldry, Oxford University Press, pg 10.
• Ailes, Adrian (1982). The Origins of The Royal Arms of England. Reading: Graduate Center for Medieval Studies, University of Reading. pp. 52–53.
• Gage, John (1999), Color and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction, pg ??.
• Bradbury, Jim (2004), The Routledge Companion to Medieval Warfare, p. 273
• Pastoureau, Michel (1997), Heraldry: Its Origins and Meaning, London: Thames and Hudson/New Horizons; trans., Francisca Garvie, pg 18.
• Adrian Ailes (1982), The Origins of The Royal Arms of England, Reading: Graduate Center for Medieval Studies, University of Reading, pp. 52–53.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• https://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=8143822

Γοδεφρείδος Ε΄ του Ανζού Οίκος των Πλανταγενετών Γέννηση: 24 Αυγούστου 1113 Θάνατος: 7 Σεπτεμβρίου 1151
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Φούλκων των Ιεροσολύμων	Κόμης του Ανζού 1129 - 1151	Διάδοχος Ερρίκος Β΄ της Αγγλίας
Προκάτοχος Στέφανος της Αγγλίας	Δούκας της Νορμανδίας 1144 - 1150