Γιούπιτερ

Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, ο Γιούπιτερ^{[εκκρεμεί παραπομπή]} διαδραμάτιζε τον ίδιο ρόλο που είχε ο Δίας στο ελληνικό πάνθεον,^[1] δηλαδή ήταν κύριος του ουρανού και των ουράνιων φαινομένων.^[1] Ο Γιούπιτερ ήταν θεός της αστραπής και της βροντής, στην Θρησκεία στην αρχαία Ρώμη και στην Ρωμαϊκή μυθολογία ήταν βασιλιάς στο Ρωμαϊκό Πάνθεο. Στάθηκε η κύρια θεότητα στην Ρωμαϊκή Δημοκρατία και στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι την εποχή που κυριάρχησε ο Χριστιανισμός. Ο δεύτερος βασιλιάς της Ρώμης Νουμάς Πομπίλιος καθιέρωσε την Ρωμαϊκή θρησκεία και τις τελετές της. Ο Γιούπιτερ ήταν αρχικά ηλιακός θεός, τα σύμβολα του ήταν ο κεραυνός και ο αετός που έγινε το κύριο σύμβολο του Ρωμαϊκού στρατού.^[2][3][4]

Γιούπιτερ
Γενικές πληροφορίες
Παρατσούκλι	Optimus Maximus
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Γιούνο
Σύντροφος	Λατώ Γιουτούρνα
Τέκνα	Βούλκαν Ντιάνα Hercules Βάκχος Iuventas Μαρς Μπελόνα Μινέρβα Apollo Iarbas Μερκούριους Προσερπίνα Garamantis
Γονείς	Σατούρνους και Οπς
Αδέλφια	Γιούνο Βέστα Pluto Νεπτούνους Κέρες
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Τα δύο σύμβολα χρησιμοποιήθηκαν για την αναπαράσταση του θεού στα νομίσματα, ένας αετός που είχε στον στόμα του έναν αετό.^[5] Ο Καπιτωλίνος λόφος ήταν το κέντρο λατρείας του όπου βρισκόταν η Ακρόπολη, ανήκε στην Καπιτωλιανή Τριάδα μαζί με την Γιούνο και την Μινέρβα, το ιερό του δέντρο ήταν η βελανιδιά. Στην Λατινική λογοτεχνία και στην Ρωμαϊκή τέχνη ο Γιούπιτερ ήταν Interpretatio graeca με τον Έλληνα ύπατο θεό Δία.^[6] Ο Γιούπιτερ ήταν υπό Ελληνική επιρροή αδελφός του Νεπτούνους και του Πλούτωνος αντίστοιχοι με τους Έλληνες θεούς Ποσειδώνα και Άδη. Ο καθένας είχε την εξουσία αντίστοιχα στον ουρανό, στην θάλασσα και στον Κάτω κόσμο. Στην Ετρουσκική μυθολογία αντίστοιχος θεός ήταν ο Τίνια.^[7] Οι τοποθεσίες που χτυπούσε κεραυνός, περιτειχίζονταν ως ιδιοκτησία του.^[1]

Λατρεία

Οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι ήταν ο ευλογημένος λαός του Γιούπιτερ και είχαν την υπεροχή απέναντι στους υπόλοιπους λαούς του πλανήτη.^[8] Η θεότητα του εμφανίζεται σε όλα τα ύπατα αξιώματα όπως στους Βασιλείς της Ρώμης και τους Υπάτους.^[9] Οι Ύπατοι έδιναν όρκο πίστης στον Γιούπιτερ και τον τιμούσαν κάθε Σεπτέμβριο στο Καπιτώλιο, θυσίαζαν ένα λευκό βόδι με επιχρυσωμένα κέρατα για να τον τιμήσουν.^[10] Την ίδια θυσία έκαναν οι στρατηγοί μετά την μεγάλη τους νίκη στα πόδια του αγάλματος του Γιούπιτερ στο Καπιτώλιο. Μερικοί αναλυτές θεωρούν τους θριαμβευτές ως προσωποποίηση του Γιούπιτερ.^[11] Ο Γιούπιτερ σχετίστηκε με την ανώτατη εξουσία στην Ρώμη, αρχικά με τους βασιλείς και μετά την κατάργηση της βασιλείας με τους Υπάτους. Στην Ρωμαϊκή δημοκρατία εθεωρείτο κακούργημα η οποιαδήποτε προσπάθεια επαναφοράς της βασιλείας. Ο θριαμβευτής Μάρκος Φούριος Κάμιλλος απεστάλη τον 5ο αιώνα π.Χ. εξορία επειδή οδήγησε ένα άρμα με τέσσερα λευκά άλογα, τιμή που ανήκε μόνο στον ίδιο τον Γιούπιτερ. Ο θριαμβευτής απέναντι στους Γαλάτες Μάρκος Μάρκιος εκτελέστηκε επειδή πήρε το προσωνύμιο "Καπιτωλίνος", τον θεωρούσαν ύποπτο ότι έχει βλέψεις να γίνει βασιλιάς. Το σπίτι του στον Καπιτωλίνο Λόφο κατεδαφίστηκε και απαγορεύτηκε σε οποιονδήποτε Πατρίκιο να ζήσει σε αυτό.^[12] Στην σύγκρουση των τάξεων οι Πλήβειοι απαιτούσαν την κατοχή δημοσίων αξιωμάτων, το κατόρθωσαν αφού πρώτα απείλησαν ότι θα αποσυρθούν και θα ιδρύσουν την δική τους πόλη, ορκίστηκαν κατόπιν στον Γιούπιτερ ως εγγυητή της ενότητας.^[13] Οι Πλήβειοι μπορούσαν να κατέχουν όλα τα αξιώματα που σχετίζονταν με τους θεούς εκτός του Γιούπιτερ που παρέμεινε μόνο στα χέρια των Πατρικίων.^[14]

Δείτε επίσης

• Ο πλανήτης Δίας πήρε το όνομα του από το ρωμαϊκό αυτό θεό.

Δείτε επίσης

• Δίας (μυθολογία)

Παραπομπές

1. Susan McKeever (μτφρ. Δήμος Αυγερινός), Αρχαία Ρώμη, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1997, ISBN 960-600-098-2, σ. 147
2. Dumézil (1974), citing Pliny Naturalis Historia X 16. A. Alföldi Zu den römischen Reiterscheiben in Germania 30 1952 σ. 188
3. Dumézil (1977), σ. 215
4. Servius Ad Aeneidem II 374
5. Dictionary of Roman Coins, see e.g. reverse of "Consecratio" coin of Emperor Commodus & coin of Ptolemy V Epiphanes minted c. 204–180 BC
6. Larousse Desk Reference Encyclopedia, The Book People, Haydock, 1995, σ. 215
7. Massimo Pallottino, "Etruscan Daemonology," σ. 41, and Robert Schilling, "Rome," σσ. 44, 63
8. Beard, North & Price (1998), σ. 59, Τομ. 1
9. Orlin, in Rüpke (2007), σ. 58
10. Scheid, in Rüpke (2007), σσ. 263–271; Dumézil (1977), σ. 181
11. Dumézil (1977), σ. 259
12. Dumézil (1977) citing Livy V 23, 6 and VI 17, 5
13. Dumézil (1977) citing Dionysius of Halicarnassus Roman Antiquities VI 90, 1; Festus s.v. σ. 414
14. Forsythe (2005–2006), σ. 159

Πηγές

• Beard, Mary; North, J.A.; Price, S.R.F. (1998). Religions of Rome: A History. Cambridge University Press.
• de Cazanove, Olivier (1988). "Jupiter, Liber et le vin latin". Revue de l'histoire des religions. 205 (3): 245–265.
• Dumézil, G. (1941–1948). Jupiter Mars Quirinus. Vol. I–IV. Paris: Gallimard.
• Dumézil, G. (1948). Mitra - Varuna. Paris: Gallimard.
• Dumézil, G. (1956). "III Fortuna Primigenia". Déesses latines et mythes vediques. Collection Latomus. Vol. 25. Bruxelles-Berchem: Latomus.
• Dumézil, G. (1970) [1966]. Archaic Roman Religion. Vol. I. Translated by Krapp, Philip. U. Chicago.
• Dumézil, G. (1974). La religion romaine archaïque (2nd ed.). Paris: Payot.
• Dumézil, G. (1977). La religione romana arcaica. Con un'appendice sulla religione degli Etruschi. Milano, Rizzoli: Edizione e traduzione a cura di Furio Jesi.
• Dumézil, G. (1988). Mitra-Varuna: An essay on two Indo-European representations of sovereignty. New York: Zone Books.
• Dumézil, G. (1996). Archaic Roman religion: With an appendix on the religion of the Etruscans. Baltimore, Md: Johns Hopkins University Press.
• Fontenrose, Joseph Eddy (1980) [1959]. Python: A Study of Delphic Myth and Its Origins (reprint ed.). Berkeley, California, Los Angeles, California, and London, England: The University of California Press.
• Forsythe, Gary (2005–2006). A Critical History of Early Rome: From Prehistory to the First Punic War. University of California Press.
• Fowler, William Warde (1899). The Roman Festivals of the Period of the Republic.
• Hammond, N. G. L.; Scullard, H. H., eds. (1970). "Jupiter". The Oxford Classical Dictionary.
• Lipka, Michael (2009). Roman Gods: A Conceptual Approach. Brill.
• Littlewood, R. Joy (2010). "Fortune". The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome. Vol. 1. Oxford University Press.
• Montanari, E. (1990). Mito e Storia nell' annalistica romana delle origini. Roma: Ateneo.
• Platner, Samuel Ball; Ashby, Thomas (1929). "Juppiter Feretrius". A topographical dictionary of ancient Rome. London: Oxford University Press, H. Milford.
• Rüpke, Jörg, ed. (2007). A Companion to Roman Religion. Wiley-Blackwell.
• Sabbatucci, Dario (1988). La religione di Roma antica: dal calendario festivo all'ordine cosmico.
• Turcan, Robert (1989). "n/a". Revue del'histoire des religions. 206 (1): 69–73.
• Wissowa, Georg (1912). Religion und Kultus der Römer. Munich: C. H. Beck'sche.