Ο όρος μπιτ γενιά ή γενιά μπιτ (αγγλικά: beat generation) αναφέρεται στο λογοτεχνικό κίνημα που έδρασε στη Βόρεια Αμερική τις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Αν και στην πραγματικότητα αποτέλεσε μια ολιγάριθμη ομάδα, η επίδραση της στην αμερικανική λογοτεχνία και κοινωνία ήταν αρκετά σημαντική ώστε να χαρακτηριστεί καλλιτεχνική γενιά. Ειδικότερα, θεωρείται πως η μπιτ λογοτεχνία είχε ουσιαστική επιρροή στα μεταγενέστερα κινήματα των χίπις και του πανκ.
Στην Ελλάδα, ο πρώτος εισηγητής της μπιτ λογοτεχνίας ήταν ο Σπύρος Μεϊμάρης,[εκκρεμεί παραπομπή] ενώ στη συνέχεια ο ποιητής Γιάννης Λειβαδάς παρουσίασε εργασίες, καθώς και σειρά μεταφράσεων έργων των μπιτ λογοτεχνών.[εκκρεμεί παραπομπή]
Ο όρος μπιτ (beat) σημαίνει κυριολεκτικά ρυθμός ή κτύπημα. Ως περιγραφικός όρος της γενιάς των Μπιτ εισήχθη από τον Τζακ Κέρουακ γύρω στο 1948 όταν θέλησε να περιγράψει τον κοινωνικό και καλλιτεχνικό του περίγυρο στο μυθιστοριογράφο Τζον Κλέλον Χολμς και με αυτό τον τρόπο δήλωνε επιπλέον τις έννοιες κουρασμένος, χτυπημένος, νικημένος ή ακόμα μακάριος (beatific). Ο όρος συνδέεται εννοιολογικά με τον ρυθμό της τζαζ. Πολύ συχνά ο αμερικανικός Τύπος προωθούσε τον όρο μπίτνικ, ο οποίος ήταν μεταγενέστερος και άσχετος σε επίπεδο αισθητικής και δημιουργίας με τον όρο "μπιτ".[1]
Όπως και πολλά ακόμα λογοτεχνικά ή καλλιτεχνικά ρεύματα, η γενιά των Μπιτ είχε ως αφετηρία μια ολιγομελή ομάδα λογοτεχνών που συνδέονταν φιλικά μεταξύ τους. Ο κεντρικός πυρήνας των μπίτνικς περιλάμβανε τον συγγραφέα Τζακ Κέρουακ, τον ποιητή Άλεν Γκίνσμπεργκ και τον Γουίλιαμ Μπάροουζ, οι οποίοι γνωρίστηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1940 στην περιοχή του Μανχάταν και με επίκεντρο το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Σταδιακά προστέθηκαν και άλλα μέλη, όπως οι ποιητές Γκάρι Σνάιντερ, Μάικλ ΜακΚλουρ και Γκρέγκορι Κόρσο, και ο συγγραφέας και εκδότης Λόρενς Φερλινγκέτι. Κεντρικό ρόλο στην εξάπλωση της μπιτ λογοτεχνίας διαδραμάτισαν δύο σημαντικά έργα, το μυθιστόρημα Στον Δρόμο (On the road) του Τζακ Κέρουακ και το ποίημα Ουρλιαχτό (Howl) του Άλεν Γκίνσμπεργκ, που αποτελούν έως σήμερα τα πλέον αναγνωρισμένα δείγματα της μπιτ λογοτεχνίας.[2]
Η Μπιτ γενιά θεωρείται πως δεν έδωσε απλά ένα νέο ύφος στην αμερικανική λογοτεχνία, αλλά προκάλεσε και μια γενικότερη εξέγερση ενάντια στις κοινωνικές συμβάσεις της συντηρητικής κοινωνίας της δεκαετίας του 1950. Την εποχή εκείνη κυριαρχεί στην κοινωνική ζωή η έννοια του αμερικανικού ονείρου. Η απόκτηση υλικών αγαθών έχει αναχθεί σε απόλυτο ιδανικό, ενώ παράλληλα το ψυχροπολεμικό κλίμα ευνοεί την καταδίκη κάθε μη συμβατικής συμπεριφοράς. Αρκετοί συγγραφείς ήρθαν σε επαφή και με τις Ανατολικές θρησκείες και ιδιαίτερα τον ζεν βουδισμό. Πολλοί ακόμα προέβαλαν στα έργα τους θέματα ή ζητήματα οικολογίας, όπως ο Γκάρι Σνάιντερ και ο Μάικλ ΜακΚλουρ. Περισσότερο «συντηρητικοί» ποιητές και κριτικοί δεν αποδέχθηκαν τη θετική επίδραση που είχε το ρεύμα των μπιτ στη λογοτεχνία και την αμερικανική κοινωνία.
Ωστόσο, το κίνημα των μπιτ ως φαινόμενο, άσκησε γενικά σημαντική επιρροή σε ολόκληρη τη Δυτική κουλτούρα, αμφισβητώντας τα συμβατικά αισθητικά και κοινωνικά πρότυπα. Η λογοτεχνία της μπιτ γενιάς αποτελεί σήμερα μέρος των προγραμμάτων σπουδών αρκετών αμερικανικών και ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.
Λειβαδάς, Γιάννης (2013). Τα οράματα μιας απίθανης γενιάς / Στοιχεία για την Beat Generation. Αθήνα: Κέδρος.
Λειβαδάς, Γιάννης (2003). Ανθολογία μπιτ ποίησης. Αθήνα: Ροές.
- Charters, Ann (ed.) (1992) The Portable Beat Reader. Penguin Books. (ISBN 0-670-83885-3) (hc); (ISBN 0-14-015102-8) (pbk). The table of contents is online Αρχειοθετήθηκε December 22, 2008, στο Wayback Machine..
- Charters, Ann (ed.) (2001) Beat Down to Your Soul: What Was the Beat Generation? NY: Penguin, 2001. (ISBN 0-14-100151-8)
- Knight, Arthur Winfield. Ed. The Beat Vision (1987) Paragon House. (ISBN 0-913729-40-X); (ISBN 0-913729-41-8) (pbk)
- Knight, Brenda. Women of the Beat Generation: The Writers, Artists, and Muses at the Heart of a Revolution. (ISBN 1-57324-138-5)
- McClure, Michael. Scratching the Beat Surface: Essays on New Vision from Blake to Kerouac. Penguin, 1994. (ISBN 0-14-023252-4)
- Miles, Barry (2001). Ginsberg: A Biography. London: Virgin Publishing Ltd., paperback, 628 pages, (ISBN 0-7535-0486-3)
- Morgan, Ted (1983) Literary Outlaw The Life and Times of William S. Burroughs. (ISBN 0-380-70882-5), first printing, trade paperback edition Avon, NY, NY
- Phillips, Lisa. Beat Culture and the New America 1950–1965 was published by the Whitney Museum of American Art in accordance with an exhibition in 1995/1996. (ISBN 0-87427-098-7) softcover. (ISBN 2-08-013613-5) hardcover (Flammarion)
- Raskin, Jonah. American Scream: Allen Ginsberg's "Howl" and the Making of the Beat Generation. University of California Press, 2004. (ISBN 0-520-24015-4)
- Starer, Jacqueline. Les écrivains de la Beat Generation éditions d'écarts Dol de Bretagne France. 1SBN 978-2-919121-02-1
- Weidner, Chad. The Green Ghost: William Burroughs and the Ecological Mind. Carbondale, IL: Southern Illinois University Press, 2016. 1SBN 978-0809334865
Βιβλία
- Beckett, Larry, Beat Poetry. Edinburgh: Beatdom Books. 2012. (ISBN 9780956952530).
- Campbell, James. This Is the Beat Generation: New York–San Francisco-Paris. LA: University of California Press. 2001. (ISBN 0-520-23033-7).
- Chandarlapaty, Raj. Seeing the Beat Generation. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, 2019. (ISBN 978-1476675756).
- Collins, Ronald & Skover, David. Mania: The Story of the Outraged & Outrageous Lives that Launched a Cultural Revolution (Top-Five Books, March 2013).
- Cook, Bruce The Beat Generation: The tumultuous '50s movement and its impact on today. New York: Charles Scribner's Sons, 1971. (ISBN 0-684-12371-1).
- Gifford, Barry and Lawrence Lee Jack's Book An Oral Biography Of Jack Kerouac, New York: St. Martin's Press, 1978. (ISBN 0-312-43942-3).
- Gorski, Hedwig. * Robert Creeley 1982 TV Interview with Hedwig Gorski transcript included in special Robert Creeley Issue, Journal of American Studies of Turkey (JAST), No. 27, Spring 2008.
- Grace, Nancy Jack Kerouac and the Literary Imagination, New York: Palgrave Macmillan, 2007. (ISBN 1-4039-6850-0).
- Hemmer, Kurt (ed.). Encyclopedia of Beat Literature. Facts on File, 2006. (ISBN 0-8160-4297-7).
- Hrebeniak, Michael. Action Writing: Jack Kerouac's Wild Form, Carbondale, IL: Southern Illinois University Press, 2006.
- Johnson, Ronna C. and Nancy McCampbell Grace. Girls Who Wore Black: Women Writing the Beat Generation. Rutgers, 2002. (ISBN 0-813-53064-4).
- Knight, Brenda. Women of the Beat Generation; The Writers, Artists, and Muses at the Heart of a Revolution. Conari Press, 1996. (ISBN 1573240613) (ISBN 978-1573240611).
- Lawlor, William, Beat Culture: Lifestyles, Icons, and Impact, Santa Barbara: Bloomsbury Academic, 2005 ISBN 9781851094004.
- McDarrah, Fred W., and Gloria S. McDarrah. Beat Generation: Glory Days in Greenwich Village Schirmer Books (September 1996) (ISBN 0-8256-7160-4).
- McNally, Dennis. Desolate Angel: Jack Kerouac, the Beat Generation, and America. NY: DeCapo, 2003. (ISBN 0-306-81222-3).
- Miles, Barry. The Beat Hotel: Ginsberg, Burroughs & Corso in Paris, 1957–1963. NY: Grove Press, 2001. (ISBN 0-8021-3817-9).
- Peabody, Richard. A Different Beat: Writing by Women of the Beat Generation. Serpent's Tail, 1997. (ISBN 1852424311) / (ISBN 978-1852424312).
- Sargeant, Jack. Naked Lens: Beat Cinema. NY: Soft Skull, 2009 (third edition).
- Sanders, Ed. Tales of Beatnik Glory (second edition, 1990) (ISBN 0-8065-1172-9).
- Theado, Matt (ed.). The Beats: A Literary Reference. NY: Carrol & Graff, 2002. (ISBN 0-7867-1099-3).
- Watson, Steven. The Birth of the Beat Generation: Visionaries, Rebels, and Hipsters, 1944–1960. NY: Pantheon, 1998. (ISBN 0-375-70153-2).
