Αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας

Η Αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας (ΑπΔΠ), γνωστή και ως αγχώδης διαταραχή προσωπικότητας,^[2] είναι μια διαταραχή που ανήκει στην Ομάδα C και αναγνωρίζεται απ' το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχολογικών Διαταραχών ως επηρεάζουσα άτομα τα οποία χαρακτηρίζονται από μία διαπεραστική εικόνα κοινωνική αναστολής, αισθήματα ανεπάρκειας, ακραία ευαισθησία στην αρνητική κρίση και αποφυγή της κοινωνικής αλληλεπίδρασης^[3] Τα άτομα που υποφέρουν απ'αυτή τη διαταραχή τείνουν να περιγράφουν τους εαυτούς τους ως αμήχανους, αγχώδεις, μοναχικούς και γενικώς νιώθουν ανεπιθύμητοι και απομονωμένοι απ'τους άλλους.^[4]

Αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας
Ειδικότητα	ψυχιατρική και ψυχολογία
Συμπτώματα	avoidance coping[1]
Ταξινόμηση
ICD-10	F60.6
ICD-9	301.82
MedlinePlus	000940
eMedicine	ped/189
MeSH	D010554

Οι άνθρωποι με αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας συχνά θεωρούν ότι είναι κοινωνικά αδέξιοι ή προσωπικά δυσάρεστοι και αποφεύγουν την κοινωνική αλληλεπίδραση από φόβο μην γελοιοποιηθούν, εξευτελιστούν ή προκαλέσουν αντιπάθεια. Η αποφευτική διαταραχή προσωπικότητας συχνά γίνεται αντιληπτή νωρίς στην ενηλικιότητα. Η συναισθηματική παραμέληση κατά την παιδική ηλικία και η απόρριψη απ'τους συνομήλικους (π.χ. εκφοβισμός) συνδέονται και τα δύο με αυξημένο ρίσκο ανάπτυξης ΑπΔΠ.^[5]

Υπάρχει μια διαμάχη σχετικά με το αν η αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας είναι ξεχωριστή διαταραχή απ'την γενικευμένη κοινωνική φοβία και κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι απλά διαφορετικές όψεις της ίδιας διαταραχής, με την αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας να αντιπροσωπεύει τη βαρύτερη μορφή.^[6][7] Ο ισχυρισμός αυτός οφείλεται στο ότι η γενικευμένη κοινωνική φοβία και η αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας έχουν παρόμοια διαγνωστικά κριτήρια και μπορεί να μοιράζονται την ίδια αιτία, υποκειμενική πραγματικότητα, εξέλιξη, θεραπεία και πανομοιότυπα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η ντροπαλότητα.^[8][9][10]

Σημάδια και συμπτώματα

Οι άνθρωποι με αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας είναι απορροφημένοι με τους τομείς όπου υστερούν και κάνουν σχέσεις με άλλους μόνο όταν πιστεύουν ότι δεν θα απορριφθούν. Η απώλεια και η απόρριψη είναι τόσο επώδυνη που τα άτομα αυτά θα επιλέξουν να είναι μόνα τους παρά να ρισκάρουν τη σύνδεση με τους άλλους. Συχνά βλέπουν τους εαυτούς τους με περιφρόνηση,^[4] ενώ δείχνουν αυξημένη αδυναμία να αναγνωρίσουν χαρακτηριστικά του χαρακτήρα τους που να είναι θετικά στο πλαίσιο της κοινωνίας στην οποία ζούνε.^[11] Η συναισθηματική παραμέληση κατά την παιδική ηλικία—συγκεκριμένα, η απόρριψη ενός παιδιού απ'τον ένα ή και τους δύο γονείς—έχει συσχετισθεί με αυξημένο ρίσκο ανάπτυξης ΑπΔΠ, καθώς με την απόρριψη απ'τους συνομήλικους.^[5]

• Υπερευαισθησία στην απόρριψη/κριτική
• Αυτο-επιβεβλημένη κοινωνική απομόνωση
• Ακραία ντροπαλότητα ή άγχος σε κοινωνικές καταστάσεις, παρόλο που το άτομο νιώθει μια ισχυρή επιθυμία για κοντινές σχέσεις^[12]
• Αποφυγή της σωματικής επαφής λόγω συσχέτισης της με δυσάρεστα ή επώδυνα ερεθίσματα
• Αισθήματα ανεπάρκειας
• Πάρα πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Μίσος για τον εαυτό
• Έλλειψη εμπιστοσύνης στους άλλους
• Συναισθηματικές αποστάσεις όσον αφορά την οικειότητα
• Πολύ ισχυρή αυτο-συνείδηση
• Αυτοκριτική όσον αφορά τα προβλήματά τους με τους άλλους
• Προβλήματα στην επαγγελματική λειτουργικότητα
• Μοναχική αυτο-αντίληψη, αν και άλλοι μπορεί να θεωρούν τη σχέση μαζί τους ως έχουσα νόημα
• Αισθήματα κατωτερότητας ως προς τους άλλους
• Σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις, αγοραφοβία
• Χρησιμοποίηση της φαντασίας ως μέσο φυγής και για την διακοπή των επώδυνων σκέψεων^[13][14]

Παραπομπές

1. www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5848673/.
2. «Avoidant personality disorder - [[International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems]] 10th Revision ([[ICD-10]])». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2014.
3. "Avoidant personality disorder" Αρχειοθετήθηκε 2011-04-29 στο Wayback Machine. – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fourth edition Text Revision (DSM-IV-TR), American Psychiatric Association (2000)
4. Millon, Theodore· Davis, Roger D. (1996). Disorders of Personality: DSM-IV and Beyond, 2nd Edition. σελίδες 263.
5. «Avoidant Personality Disorder - Environmental Factors». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2014.
6. Reich, James (2009). «Avoidant personality disorder and its relationship to social phobia». Current Psychiatry Reports 11 (1): 89–93. doi:10.1007/s11920-009-0014-0. PMID 19187715.
7. Huppert, Jonathan D.; Strunk, Daniel R.; Ledley, Deborah Roth; Davidson, Jonathan R. T.; Foa, Edna B. (2008). «Generalized social anxiety disorder and avoidant personality disorder: structural analysis and treatment outcome». Depression and Anxiety 25 (5): 441–8. doi:10.1002/da.20349. PMID 17618526.
8. Ralevski, E.; Sanislow, C. A.; Grilo, C. M.; Skodol, A. E.; Gunderson, J. G.; Tracie Shea, M.; Yen, S.; Bender, D. S. και άλλοι. (2005). «Avoidant personality disorder and social phobia: distinct enough to be separate disorders?». Acta Psychiatrica Scandinavica 112 (3): 208–14. doi:10.1111/j.1600-0447.2005.00580.x. PMID 16095476.
9. Nedic, Aleksandra; Zivanovic, Olga; Lisulov, Ratomir (2011). «Nosological status of social phobia: contrasting classical and recent literature». Current Opinion in Psychiatry 24 (1): 61–6. doi:10.1097/YCO.0b013e32833fb5a6. PMID 20966756.
10. Reichborn-Kjennerud, T.; Czajkowski, N.; Torgersen, S.; Neale, M. C.; Orstavik, R. E.; Tambs, K.; Kendler, K. S. (2007). «The Relationship Between Avoidant Personality Disorder and Social Phobia: A Population-Based Twin Study». American Journal of Psychiatry 164 (11): 1722–8. doi:10.1176/appi.ajp.2007.06101764. PMID 17974938. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-psychiatry_2007-11_164_11/page/1722.
11. Will, Retzlaff, ed. (1995). p. 97
12. Gary Gilles M.A., Paula Ford-Martin M.A. (2003). «Avoidant personality disorder». Avoidant personality disorder. Healthline Networks. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2006.
13. Sperry, Len (2003). «Avoidant Personality Disorder». Handbook of diagnosis and treatment of DSM-IV-TR personality disorders. Philadelphia: Brunner-Routledge. σελίδες 59–79. ISBN 978-0-415-93569-2.
14. Avoidant Personality Disorder Αρχειοθετήθηκε 2012-01-20 στο Wayback Machine., Real Mental Health, Inc.