From Wikipedia, the free encyclopedia
Τα Notitia Urbis Constantinopolitanae (Δεδομένα για την πόλη της Κωνσταντινούπολης)[1] είναι ένας κατάλογος των δεκατεσσάρων περιοχών και των μνημείων, δημοσίων κτηρίων και ανωτέρων υπάλληλων της Κωνσταντινούπολης των μέσων του 5ου αιώνα. Συντάχθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β΄.[2][3]
Το κείμενο αρχίζει με εισαγωγή στην οποία εγκωμιάζει τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄[4] και συνεχίζει με καταλογογράφηση σημαντικών κτηρίων, αγορών (fora), εκκλησιών, μεγάρων, λουτρών, δεξαμενών, ανακτόρων, "οίκων" (domi), αξιωματούχων, επικεφαλής των ενώσεων (collegia) και των γειτονιών (vicomagistri) ξεχωριστά για καθεμιά από τις δεκατέσσερις περιοχές της Κωνσταντινούπολης. Τέλος, κλείνει με έναν γενικό απολογισμό των σημαντικότερων υποδομών της πόλης αναφέροντας ταυτόχρονα και τον αριθμό τους (λ.χ. "Εκκλησίες: δεκατέσσερις").
Τα Notitia Urbis Constantinopolitanae είναι γραμμένα στα Λατινικά και ακολουθούν την παράδοση παρόμοιων κειμένων, που συντάσσονταν νωρίτερα για τη Ρώμη.
Παρόλο που υπάρχουν πολλές ασάφειες και λείπουν λεπτομέρειες, οι οποίες θα έκαναν το περιεχόμενο του κειμένου πιο κατανοητό σε ορισμένα σημεία (λ.χ. η έννοια του "οίκου" [domus] δεν είναι σαφές αν αφορά σε απλές οικίες ή σε επαύλεις), η αξία του έργου είναι μεγάλη, καθώς πρέπει να βασίζεται σε στοιχεία επίσημων πηγών και καθώς μας δίνει μια γενική εικόνα της Κωνσταντινούπολης πριν από την εφαρμογή του εκτεταμένου οικοδομικού προγράμματος του Ιουστινιανού Α΄.[2]
Ως κάποιο βαθμό βέβαια τα Notitia θα πρέπει να υπακούν στην αυτοκρατορική προπαγάνδα και ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναφέρονται μόνο οι "οίκοι" (domi), ενώ οι υποδεέστερης αρχιτεκτονικής πολυώροφες πολυκατοικίες της εποχής ("insulae"), που γνωρίζουμε ήδη από την Πρωτοβυζαντινή Εποχή ότι παρέβαιναν τη νομοθεσία για τις αποστάσεις μεταξύ τους, απουσιάζουν παντελώς.[5] Προφανώς ο σκοπός ήταν να δοθεί η εικόνα μιας ιδανικής πόλης, πράγμα που θα ενίσχυε την αυτοκρατορική εικόνα.
Πάντως, παρά την προπαγανδιστική διάθεση, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι η εικόνα που δίνεται για την Κωνσταντινούπολη των μέσων του 5ου αιώνα είναι αληθής. Πρόκειται για μια ανεπτυγμένη πόλη, που διαθέτει εξαιρετικές υποδομές και πολλές ανέσεις. Ταυτόχρονα είναι ακόμη ορατά τα ίχνη της αρχαίας προκατόχου της, ενώ, σε αντίθεση με τους επόμενους αιώνες, δεν είναι ιδιαιτέρως πλούσια σε εκκλησιαστικά μνημεία.[6]
C. Vindobonensis 162 του 9ου αι.
C. Vindobonensis 3103 του 15ου αι.
C. Monacensis 10,291 του 16ου αι.
Το κείμενο εκδόθηκε ως παράρτημα στο:
Notitia dignitatum; accedunt Notitia urbis Constantinopolitanae et laterculi prouinciarum, έκδ. Otto Seeck, Βερολίνο 1876
Grig Lucy, Kelly Gavin. Two Romes: Rome and Constantinople in Late Antiquity. Οξφόρδη 2012
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
