1-βουτανόλη
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η 1-βουτανόλη[2] είναι οργανική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο, με χημικό τύπο C4H10O, αν και παριστάνεται συχνά και με τους τύπους C4H9OH, CH3CH2CH2CH2OH και BuOH. Είναι μια πρωτοταγής αλκοόλη με τέσσερα (4) άτομα άνθρακα ανά μόριο. Με βάση το χημικό τύπο της, C4H10O, έχει τα ακόλουθα 6 ισομερή θέσης (+ 1 οπτικό = 7 συνολικά ισομερή):
- 2-βουτανόλη ή δευτεροταγής βουτανόλη, με σύντομο συντακτικό τύπο: CH3CH2CH(OH)CH3, σε δύο (2) οπτικά ισομερή.
- Μεθυλο-1-προπανόλη ή ισοβουτανόλη, με σύντομο συντακτικό τύπο: (CH3)2CHCH2OH.
- Μεθυλο-2-προπανόλη ή τριτοταγής βουτανόλη, με σύντομο συντακτικό τύπο: (CH3)3COH.
- 1-μεθοξυπροπάνιο ή μεθυλοπροπυλαιθέρας, με σύντομο συντακτικό τύπο: CH3CH2CH2ΟCH3.
- 2-μεθοξυπροπάνιο ή ισοπροπυλομεθυλαιθέρας, με σύντομο συντακτικό τύπο: (CH3)2CHΟCH3.
- Αιθυοξυαιθάνιο ή διαιθυλαιθέρας, με σύντομο συντακτικό τύπο: CH3CH2ΟCH2CH3.
1-βουτανόλη | |||
---|---|---|---|
Γενικά | |||
Όνομα IUPAC | 1-βουτανόλη | ||
Άλλες ονομασίες | Βουτυρική αλκοόλη 1-υδροξυβουτάνιο 1-οξαπεντάνιο | ||
Χημικά αναγνωριστικά | |||
Χημικός τύπος | C4H10O | ||
Μοριακή μάζα | 74,12 amu | ||
Σύντομος συντακτικός τύπος | C4H9OH | ||
Συντομογραφίες | BuOH | ||
Αριθμός CAS | 71-36-3 | ||
SMILES | CCCCO | ||
InChI | 1S/C4H10O/c1-2-3-4-5/h5H,2-4H2,1H3 | ||
Αριθμός EINECS | 200-751-6 | ||
Αριθμός RTECS | EO1400000 | ||
Αριθμός UN | 1120 | ||
PubChem CID | 263 | ||
ChemSpider ID | 258 | ||
Δομή | |||
Διπολική ροπή | 1,66 D | ||
Ισομέρεια | |||
Ισομερή θέσης | 6 | ||
Φυσικές ιδιότητες | |||
Σημείο τήξης | −90 °C | ||
Σημείο βρασμού | 118 °C | ||
Πυκνότητα | 810 kg/m3 | ||
Διαλυτότητα στο νερό | 73 kg/m3 | ||
Ιξώδες | 3 cP | ||
Δείκτης διάθλασης , nD | 1,399 (20 °C) | ||
Εμφάνιση | Άχρωμο υγρό | ||
Χημικές ιδιότητες | |||
Ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης | 35 °C | ||
Σημείο αυτανάφλεξης | 343 °C | ||
Επικινδυνότητα | |||
Βλαβερή (Xn) | |||
Φράσεις κινδύνου | R10, R22, R37/38, R41, R67 | ||
Φράσεις ασφαλείας | (S2), S7/9, S13, S26, S37/39, S46 | ||
LD50 | 790 mg/kg[1] | ||
Κίνδυνοι κατά NFPA 704 | |||
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). |
Η βουτανόλη ανήκει στην ομάδα των ζυμελαίων (αγγλόφωνος όρος: fusel alcohols, γερμανόφωνος όρος: bad likör), δηλαδή των αλκοολών που έχουν περισσότερων από δύο (2) άτομα άνθρακα ανά μόριο και έχουν σημαντική διαλυτότητα στο νερό.
Η βουτανόλη βρίσκεται φυσικά ως ένα παραπροϊόν της αλκοολικής ζύμωσης ζάχαρης και άλλων σακχάρων[3]. Γι' αυτό είναι φυσικά παρούσα σε πολλά τρόφιμα και ποτά[4][5]. Είναι επίσης επιτρεπτό τεχνητό αρωματικό πρόσθετο στις ΗΠΑ[6], που χρησιμοποιήθηκε στο βούτυρο, σε κρέμες, σε φρούτα, σε ρούμι, σε ουΐσκι, σε παγωτά, σε γρανίτες, σε ζαχαρώδη, σε αρτοσκευάσματα, σε λικέρ[7], καθώς και σε μεγάλο εύρος άλλων καταναλωτικών προϊόντων[4].
Η μεγαλύτερη χρήση της βουτανόλης είναι ως ένα βιομηχανικό ενδιάμεσο, ειδικότερα για την παραγωγή αιθανικού βουτυλεστέρα, που χρησιμοποιείται ως τεχνητό αρωματικό πρόσθετο και ως βιομηχανικός διαλύτης. Η βουτανόλη είναι είναι πετροχημικό προϊόν, παραγώμενο από το προπένιο και συνήθως χρησιμοποιείται κοντά στη μονάδα παραγωγής της. Η εκτιμώμενη ετήσια παραγωγή της ήταν το 1997 784.000 τόννοι από τις ΗΠΑ, 575.000 τόννοι από τη Δυτική Ευρώπη και 225.000 τόννοι από την Ιαπωνία[5].