Πρόεδρος της ΔΟΕ (1980-2001) From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Χουάν Αντόνιο Σαμαράνκ ι Τορέγιο (ισπανικά: Juan Antonio Samaranch y Torelló, καταλανικά: Joan Antoni Samaranch i Torelló) (17 Ιουλίου 1920 – 21 Απριλίου 2010) ήταν Ισπανός αθλητικός διευθυντής υπό το καθεστώς του Φρανθίσκο Φράνκο (1973–1977), ο οποίος υπηρέτησε ως ο 7ος Πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ) από το 1980 έως το 2001.[42][43][44]
Ο Χουάν Αντόνιο Σαμαράνκ γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου 1920 στη Βαρκελώνη. Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά μιας πλούσιας καταλανικής οικογένειας. Το 1938, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, επιστρατεύτηκε για να υπηρετήσει ως ιατρικός βοηθός στις Ισπανικές Δημοκρατικές Ένοπλες Δυνάμεις. Οι πολιτικές συμπάθειες του Σαμαράνκ ήταν προς τους Εθνικιστές και εγκατέλειψε την επικράτεια που κατείχαν οι Εθνικιστές μέσω της Γαλλίας.[45] Την 1η Δεκεμβρίου 1955 παντρεύτηκε τη Μαρία Τερέσα Σαλίσαχς Ρόβουε, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά: τον Χουάν Αντόνιο το νεότερο, μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, και τη Μαρία Τερέσα.
Ο Σαμαράνκ ξεκίνησε τις σπουδές του στη Σχολή Διοίκησης της Βαρκελώνης, την οποία ολοκλήρωσε στο Λονδίνο και τις ΗΠΑ, και απέκτησε δίπλωμα από το Ανώτατο Ινστιτούτο Επιχειρηματικών Σπουδών της Βαρκελώνης (IESE). Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, εξασκήθηκε στο χόκεϊ με πατίνια, για το οποίο δημιούργησε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το 1951 και το οποίο κέρδισε η ισπανική ομάδα.
Μέλος της «Φάλαγγας» (Falange) στη Φρανκιστική Ισπανία,[46] ο Σαμαράνκ κατείχε διάφορες πολιτικές θέσεις στη δημοτική και εθνική κυβέρνηση: έγινε δημοτικός σύμβουλος της Βαρκελώνης, υπεύθυνος για τον αθλητισμό το 1954 και στη συνέχεια εκπρόσωπος για τη φυσική αγωγή και τον αθλητισμό στο Ισπανικό Κοινοβούλιο το 1967. Ο Σαμαράνκ διορίστηκε πρόεδρος του επαρχιακού συμβουλίου της Βαρκελώνης το 1973, μέχρι που παραιτήθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν διορίστηκε πρέσβης της Ισπανίας στη Σοβιετική Ένωση και τη Μογγολία, μετά την επανέναρξη των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Διατηρώντας μια ενεργή σταδιοδρομία στο Ολυμπιακό Κίνημα, ο Σαμαράνκ εξελέγη αντιπρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Μεσογειακών Αγώνων για τη δεύτερη έκδοση των Μεσογειακών Αγώνων το 1955 στη Βαρκελώνη. Σε αρκετές περιπτώσεις, διορίστηκε αρχηγός ολυμπιακής αποστολής: για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956 στην Κορτίνα ντ'Αμπέτσο, τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960 στη Ρώμη και τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964 στο Τόκιο. Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης και του Τόκιο ήταν επίσης πρόεδρος της ισπανικής αποστολής. Εξελέγη μέλος της Ισπανικής Ολυμπιακής Επιτροπής το 1956, έγινε πρόεδρος της το 1967 έως το 1970. Το 1966 εξελέγη μέλος της ΔΟΕ. Δύο χρόνια αργότερα, ο τότε Πρόεδρος της ΔΟΕ, Έιβερι Μπράντεϊτζ, τον διόρισε επικεφαλής του πρωτοκόλλου (1968–1975 και 1979–1980). Ήταν μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου (1970–1978 και 1979–1980) και αντιπρόεδρος της ΔΟΕ από το 1974 έως το 1978. Εξελέγη στην προεδρία της ΔΟΕ στον πρώτο γύρο ψηφοφορίας στις 16 Ιουλίου 1980 στην 83η Σύνοδο, όπου διαδέχθηκε τον Μάικλ Μόρις στις 3 Αυγούστου του ίδιου έτους.
Ο Σαμαράνκ ανέλαβε την προεδρία της ΔΟΕ κατά την ταραγμένη πολιτική περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1980 στη Μόσχα. Επιδίωξε να υπερασπιστεί το Ολυμπιακό κίνημα και να ανεβάσει το προφίλ του στα πολυάριθμα ταξίδια και τις συναντήσεις του με αρχηγούς κρατών και αθλητικούς ηγέτες. Το 1981, απέκτησε για τη ΔΟΕ το καθεστώς του μη κυβερνητικού διεθνούς οργανισμού και έγινε ο πρώτος Πρόεδρος της ΔΟΕ, μετά τον Πιερ ντε Κουμπερτέν, που εγκαταστάθηκε στη Λωζάνη. Ήταν επίσης υπέρ της ενσωμάτωσης των γυναικών στο Ολυμπιακό Κίνημα και κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου του Μπάντεν-Μπάντεν κέρδισε το δικαίωμα για τις γυναίκες να γίνουν μέλη της ΔΟΕ. Με την προτροπή του, η ΔΟΕ συμμετείχε σε διάφορες πρωτοβουλίες για την προώθηση των γυναικών και του αθλητισμού.
Ο Σαμαράνκ κατάφερε να συμπεριλάβει τις Ολυμπιακές Επιτροπές τόσο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας όσο και της Κινεζικής Ταϊπέι. Με τη βοήθεια του Κεμπά Μπαγιέ, συνέβαλε στην επανένταξη της Νότιας Αφρικής στους Ολυμπιακούς Αγώνες μετά την κατάργηση του Απαρτχάιντ. Επισκέφτηκε το Σαράγεβο κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου για να εκφράσει την Ολυμπιακή αλληλεγγύη και οι δύο Κορεές παρέλασαν υπό την ίδια σημαία στην τελετή έναρξης στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 στο Σίδνεϊ.
Για τον αθλητισμό, ενέτεινε την υποστήριξη της ΔΟΕ για τη διοργάνωση των Παραολυμπιακών Αγώνων, αρχής γενομένης από τους Χειμερινούς Αγώνες του 1984 στο Σαράγεβο. Έκανε επίσης το ντόπινγκ θέμα προτεραιότητας με την έναρξη προγραμμάτων έρευνας και ελέγχου. Η δημιουργία του Παγκόσμιου Οργανισμού κατά του Ντόπινγκ το 1999 επέτρεψε στην Ιατρική Επιτροπή της ΔΟΕ να επεκτείνει το πεδίο δράσης της. Επίσης, επέβλεψε το τέλος του Ολυμπιακού ερασιτεχνισμού, με την πλήρη επιλεξιμότητα για όλους τους επαγγελματίες αθλητές από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 και έπειτα. Τέλος, υπό την προεδρία του διοργανώθηκαν οι Θερινοί και Χειμερινοί Αγώνες με διαφορά δύο ετών, αντί για την ίδια χρονιά.
Μεταξύ των μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία της ΔΟΕ, επέβαλε μια νέα οικονομική πολιτική που επέτρεψε την αύξηση των εσόδων και τη διαφοροποίηση των πόρων. Χάρη σε ένα μεγάλο μέρος των εσόδων που προέκυψαν από συμφωνίες με τηλεοπτικά κανάλια, αναδιάρθωσε την Ολυμπιακή Αλληλεγγύη το 1981 και παρείχε βοήθεια στις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές που αντιμετώπιζαν δυσκολίες και ανέπτυξε σχέδια δράσης για να συμβάλει στην οικουμενικότητα των Αγώνων.
Το 1991, έλαβε τον τίτλο του Marqués από τον Βασιλιά της Ισπανίας για τη συμμετοχή του στο Ολυμπιακό Κίνημα. Στις 23 Ιουνίου 1993, τα εγκαίνια του Ολυμπιακού Μουσείου, που αντιπροσωπεύει τη μνήμη και το πνεύμα του σύγχρονου Ολυμπισμού, έργο της καριέρας του, στέφθηκαν από την προεδρία του. Στις 16 Ιουλίου 2001, άφησε την έδρα της προεδρίας της ΔΟΕ στον Ζακ Ρογκ. Ο Σαμαράνκ έγινε Επίτιμος Ισόβιος Πρόεδρος της ΔΟΕ και του απονεμήθηκε το Χρυσό Ολυμπιακό Τάγμα μετά την αποχώρησή του από την προεδρία. Η ΔΟΕ ψήφισε επίσης να αλλάξει το όνομα του Ολυμπιακού Μουσείου σε Μουσείο Σαμαράνκ.[47]
Ο Σαμαράνκ ήταν πιστός Καθολικός και λαϊκό μέλος του Opus Dei.[48][49][50]
Πέθανε στις 21 Απριλίου 2010 σε ηλικία 89 ετών, στη Βαρκελώνη.
Αφού συμμετείχε ενεργά στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, ο Σαμαράνκ σπούδασε εμπόριο στη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου της Ναβάρρας στη Βαρκελώνη. Έκανε μια σύντομη καριέρα ως αθλητικός δημοσιογράφος για τη La Prensa, η οποία έληξε με την απόλυσή του το 1943 επειδή άσκησε κριτική στους υποστηρικτές της Ρεάλ Μαδρίτης μετά την ήττα του συλλόγου από την Μπαρτσελόνα με 11-1, και στη συνέχεια εντάχθηκε στην επιχείρηση κλωστοϋφαντουργίας της οικογένειάς του. Έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της La Caixa, του μεγαλύτερου ταμιευτηρίου της Ισπανίας, το 1984, και διετέλεσε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου από το 1987 έως το 1999. Παρέμεινε επίτιμος πρόεδρος από τη συνταξιοδότησή του το 1999 έως τον θάνατό του.[51]
Ο Σαμαράνκ υπηρέτησε στο δήμο της Βαρκελώνης, με ευθύνη για τον αθλητισμό, από το 1955 έως το 1962. Υπήρξε εισαγγελέας (μέλος της κάτω βουλής) του Cortes Españolas (Ισπανικά Δικαστήρια) κατά την τελευταία δεκαετία του καθεστώτος του Φράνκο, από το 1964 έως την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1977. Από το 1967 έως το 1971, υπηρέτησε επίσης ως «εθνικός εκπρόσωπος» (υπουργός) για τον αθλητισμό και από το 1973 έως το 1977 ήταν ο πρόεδρος του diputación (διοικητικό συμβούλιο) της Επαρχίας της Βαρκελώνης. Διορίστηκε πρέσβης της Ισπανίας στη Σοβιετική Ένωση και τη Μογγολία το 1977, αμέσως μετά την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των χωρών: αυτή η θέση τον βοήθησε να κερδίσει την υποστήριξη των χωρών του Σοβιετικού Μπλοκ στις εκλογές για την προεδρία της ΔΟΕ, που διεξήχθη στη Μόσχα το 1980.[51]
Διετέλεσε αρχηγός αποστολής της ισπανικής ολυμπιακής αποστολής σε μια σειρά Ολυμπιακών διοργανώσεων, πριν διοριστεί Κυβερνητικός Γραμματέας Αθλητισμού από τον αρχηγό του Ισπανού Κράτους, Φρανθίσκο Φράνκο, το 1967. Έγινε επίσης πρόεδρος της Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής της Ισπανίας και μέλος της ΔΟΕ. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της ΔΟΕ από το 1974 έως το 1978.
Ο Σαμαράνκ εξελέγη Πρόεδρος το 1980 στην 83η Σύνοδο της ΔΟΕ (15–18 Ιουλίου), που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα, πριν από τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980 — και ανέλαβε καθήκοντα αμέσως μετά τους Αγώνες.[52]
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Σαμαράνκ έκανε τους Ολυμπιακούς Αγώνες οικονομικά υγιείς, με μεγάλες τηλεοπτικές συμφωνίες και χορηγίες. Αν και οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 1984 εξακολουθούσαν να μποϊκοτάρονται από το σοβιετικό μπλοκ, ο αριθμός των συμμετεχόντων χωρών-μελών της ΔΟΕ αυξανόταν σε κάθε Αγώνες κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Σαμαράνκ. Ο Σαμαράνκ ήθελε επίσης τους καλύτερους αθλητές να αγωνίζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες, γεγονός που οδήγησε στη σταδιακή αποδοχή των επαγγελματιών αθλητών.
Ένα επίτευγμα του Σαμαράνκ ήταν η οικονομική διάσωση της ΔΟΕ, η οποία βρισκόταν σε οικονομική κρίση τη δεκαετία του 1970. Οι ίδιοι οι αγώνες επιβάρυναν τόσο τις πόλεις που φιλοξενούνταν, που φαινόταν ότι δεν θα βρισκόταν οικοδεσπότης για τις μελλοντικές Ολυμπιάδες. Υπό το Σαμαράνκ, η ΔΟΕ ανανέωσε τις συμφωνίες χορηγιών της (επιλέγοντας να πάει με παγκόσμιους χορηγούς αντί να επιτρέψει σε κάθε εθνική ομοσπονδία να λάβει τοπικούς) και νέες συμφωνίες μετάδοσης, εμπορευματοποιώντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες και καθιστώντας τους πιο οικονομικά βιώσιμους.[53]
Του απονεμήθηκε το Βραβείο Ειρήνης της Σεούλ το 1990.[54]
Έγινε παράδοση για τον Σαμαράνκ, όταν έδινε την ομιλία του προέδρου στο κλείσιμο κάθε Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων, να επαινεί τους διοργανωτές σε κάθε Ολυμπιάδα για τη διεξαγωγή των «καλύτερων» Αγώνων όλων των εποχών.[55][56]
Το 2001, ο Σαμαράνκ δεν υπέβαλε ξανά αίτηση για την προεδρία. Τον διαδέχθηκε ο Ζακ Ρογκ. Στη συνέχεια, έγινε επίτιμος ισόβιος πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Ο Σαμαράνκ υπηρέτησε τη δεύτερη μεγαλύτερη θητεία ως επικεφαλής της ΔΟΕ, 21 χρόνια, με τη μεγαλύτερη θητεία να είναι αυτή του Πιερ ντε Κουμπερτέν (29 χρόνια). Μετά τη συνταξιοδότησή του, ο Σαμαράνκ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια της Μαδρίτης για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 και του 2016, αν και και οι δύο ήταν ανεπιτυχείς. Το 1991, εντάχθηκε στην ισπανική αριστοκρατία από τον Βασιλιά Χουάν Κάρλος Α΄ της Ισπανίας και του δόθηκε ο κληρονομικός τίτλος Marqués de Samaranch (Μαρκήσιος του Σαμαράνκ), αυτό σε αναγνώριση της συμβολής του στο Ολυμπιακό κίνημα.[53]
Ο Σαμαράνκ πέθανε από καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια στο Νοσοκομείο Κιρόν (Quirón) της Βαρκελώνης στις 21 Απριλίου 2010, έχοντας υποστεί προβλήματα υγείας για αρκετά χρόνια πριν.[57]
Ως αποδέκτης του Χρυσού Μεταλλίου της Κυβέρνησης της Καταλονίας, ο Σαμαράνκ τοποθετήθηκε δημόσια στο Παλάτι της Κυβέρνησης της Καταλονίας. Η κηδεία του τελέστηκε στον Καθεδρικό Ναό της Βαρκελώνης, στις 22 Απριλίου 2010 και παρευρέθηκαν εκπρόσωποι της ισπανικής βασιλικής οικογένειας και του Ολυμπιακού κινήματος.[57][58][59] Κηδεύτηκε στο Κοιμητήριο Μοντζουίκ.[59] Μετά τον θάνατό του, τον Ιούνιο του 2010, το Ολυμπιακό και Αθλητικό Μουσείο «Χουάν Αντόνιο Σαμαράνκ» και η Ολυμπιακή Αίθουσα «Χουάν Αντόνιο Σαμαράνκ», πρώην Ολυμπιακή Αίθουσα της Ζέτρα, στο Σαράγεβο της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, μετονομάστηκαν προς τιμήν του.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.