Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια
περιφέρεια ειδικού καθεστώτος της Ιταλίας From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια (ιταλικά: Friuli - Venezia Giulia, φριουλανικά: Friûl-Vignesie Julie, σλοβενικά: Furlanija-Julijska krajina, γερμανικά: Friaul-Julisch Venetien) είναι αυτόνομη περιφέρεια της βορειοανατολικής Ιταλίας με πληθυσμό 1.232.000 κατοίκους. Συνορεύει στα ανατολικά με τη Σλοβενία, στα βόρεια με την Αυστρία και στα δυτικά την Ιταλική επαρχία του Βένετο. Φυσικό άνοιγμα προς τη θάλασσα για πολλές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, η περιοχή διασχίζεται από μεγάλους άξονες μεταφορών. Περιλαμβάνει την ιστορική-γεωγραφική περιοχή του Φριούλι και τη γεωγραφική περιοχή του Βένετο Τζούλια το καθένα με τη δική του ξεχωριστή ιστορία, τις παραδόσεις και την ταυτότητά του. Το ανατολικό τμήμα της είναι γνωστό σαν Σλάβια Φρουλιάνα δεδομένου ότι επί το πλείστον κατοικείται από Σλοβένους. Πρόεδρος της περιφέρειας είναι η Ντέμπορα Σερρακκιάνι (από τις 22 Απριλίου 2013).[2]
| Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
 | |||
| Χώρα | Ιταλία | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Ιταλία | ||
| Πρωτεύουσα | Τεργέστη | ||
| Ίδρυση | 1963 | ||
| Γλώσσες | Ιταλικά, Φριουλανικά, Σλοβενικά και Γερμανικά | ||
| Διοίκηση | |||
| • Σώμα | Περιφερειακή Χούντα του Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια | ||
| • Πρόεδρος του Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια | Μασσιμιλιάνο Φεντρίγκα (από 2018) | ||
| Έκταση | 7.862,3 km² | ||
| Υψόμετρο | 206 μέτρα | ||
| Πληθυσμός | 1.215.220 (2019)[1] | ||
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | |||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
| δεδομένα () | |||
Εκτός της πρωτεύουσας Τεργέστης άλλες πόλεις είναι το Ούντινε, το Πορντενόνε, το Σατσίλε, το Βιττόριο Βένετο, το Μονφαλκόνε, η Γκορίτσια, το Μπελούνο κι άλλες μικρότερες σε πληθυσμό κωμοπόλεις[3]. Η ψηλότερη κορυφή είναι το Όρος Σκιάρα (2.563 μ.), οι μεγαλύτεροι ποταμοί είναι ο Ταλιαμέντο και ο Ινζόνσο που εκβάλουν στον κόλπο της Τεργέστης[3].
Τα τοπία της χαρακτηρίζονται από τεράστια δάση από πεύκα και λιβάδια, ορεινές λίμνες (π.χ. Σάουρις και Μπάρτσις) και πολυάριθμα ρέματα και μικρά ποτάμια που κατεβαίνουν από τα βουνά. Η περιοχή είναι επίσης γνωστή για τους τουριστικούς προορισμούς της, ειδικά κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου (Μόντε Ζονκολάν, Ταρβίζιο).
Η περιοχή έχει εύκρατο κλίμα. Ωστόσο, λόγω της ιδιομορφίας του εδάφους του, αυτό ποικίλλει σημαντικά από τόπο σε τόπο.
Στην περιοχή του Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια υπάρχουν διάσπαρτα ερείπια της ρωμαϊκής περιόδου όταν αποτελούσε την επαρχία του Βένετο-Ίστρια. Το 568 Λομβαρδοί που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή την προσαρτούν στο Λομβαρδικό δουκάτο και η πόλη Τσινβιντάλε ντελ Φρίουλι (Cividale del Friuli) γίνεται πρωτεύουσά του παίρνοντας τα πρωτεία από την Ακουιληία (Aquileia). Από τον 10ο αιώνα στην περιοχή ιδρύονται πολλά μικρά ανεξάρτητα κρατίδια ενώ αργότερα τμήμα της περνά στην Αυστροουγγαρία. Κατάλοιπο αυτής της εποχής είναι το Κάστρο Μιραμάρε, εξοχικό θέρετρο-παλάτι του αυστριακού αυτοκράτορα. Το 1420 και το Φρίουλι που ήταν ακόμα ελεύθερο έγινε τμήμα της Ενετικής Δημοκρατίας έως το 1797 που πέρασε με συνθήκη στην Αυστροουγγαρία. Την περίοδο αυτή η Τεργέστη αποτέλεσε το μοναδικό λιμάνι της αυτοκρατορίας και γνώρισε μεγάλη άνθηση.
Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η περιοχή έγινε θέρετρο πολλών πολεμικών επιχειρήσεων. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η περιοχή πέρασε από αγγλο-αμερικάνικη διοίκηση κι αποτέλεσε την Ελεύθερη ζώνη της Τεργέστης, το 1954 η περιοχή της Τεργέστης ενσωματώθηκε στην Ιταλία με το μνημόνιο του Λονδίνου και η υπόλοιπη ελεύθερη ζώνη δόθηκε στη Σλοβενία.
Η αυτόνομη περιφέρεια Φρίουλι-Βενέτσια Τζούλια αποτελείται διοικητικά από 4 επαρχίες:
| Επαρχία | Έκταση (τ.χλμ.) | κάτοικοι | πυκνότητα (κατ./τ.χλμ.φ) |
|---|---|---|---|
| Γκορίτσια | 466 | 142,392 | 305.5 |
| Πορντενόνε | 2,273 | 311,931 | 137.2 |
| Τεργέστη | 212 | 236,445 | 1,115.3 |
| Ούντινε | 4,905 | 539,224 | 109.9 |
Η οικονομία της περιφέρειας βασίζεται σε μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, σε εξειδικευμένες καλλιέργειες και σε υψηλής ποιότητας τουρισμό[4]. Γεωργία και κτηνοτροφία διατηρούν ουσιαστικό ρόλο στην οικονομία της περιοχής και απασχολούν, το 2001 περίπου 95.000 άτομα. Τα υψηλής ποιότητας προϊόντα εξάγονται, όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας και της Ευρώπης (φρούτα και λαχανικά, τυρί), αλλά έχουν γίνει γνωστά σε όλο τον κόσμο για την ποιότητά τους (χοιρομέρι και κρασιά, ειδικά λευκά). Αξιοσημείωτη είναι επίσης η παραγωγή σόγιας (τρίτη παραγωγός στην Ιταλία με περισσότερα από 37.000 εκτάρια να καλλιεργούνται το 2000) και την παραγωγή ξυλείας στην Κάρνια[4].
Από τις 3 Μαΐου 2018 πρόεδρος είναι ο Μασιμιλιάνο Φεντρίγκα από τη Λέγκα του Βορρά, νικητής των εκλογών που διεξήχθησαν στις 29 Απριλίου 2018, με ποσοστό 57,1%. Ο Φεντρίγκα επανεξελέγη με ποσοστό 64,2% στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 2-3 Απριλίου 2023.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
